YETVART DANZİKYAN

Şimdi zar atıldı. Artık bir parti kurulması kaçınılmaz. Peki, bu parti başarılı olur mu? Buna yanıt vermek elbette zor. Erdoğan cephesi iki argüman üzerinde duruyor.

Gülen Cemaati’nin kudretli olduğu dönemde yürütülen ve AKP tarafından da hararetle desteklenen bu soruşturma boyunca çok kez hukuk dışı yollara sapıldığı da biliniyordu. Davanın mağdurlar yarattığı açıktır. Ancak bu dava Türkiye’nin yakın tarihine damgasını vuran derin devlet operasyonları ve zihniyeti ile hesaplaşılması için bir imkan olarak kullanılabilirdi. Birçok karanlık cinayetin yanısıra Hrant Dink’in bilhassa hedef haline getirilmesinde bu çevrelere yakın bazı isimlerin de payı yok muydu?

Evet belki AKP ve Erdoğan rejimi ekonomik krizin ve dış politikadaki savrulmaların da etkisiyle artık yıpranmaya başlamıştır. Dolayısıyla “doğal haline” bırakıldığında bu rejimin gibi her rejimin de sona yaklaşması yoluna girmiş olabiliriz. Ancak burada dikkat edilmesi gereken şu.

Tekrarlanan İstanbul Belediye Başkanlığı seçimlerinde Ekrem İmamoğlu’nun aldığı net galibiyet ve AKP’nin yenilgisi tüm yönleriyle tartışılıyor. Birikim dergisi yazarı Ahmet İnsel’e 17 yıllık AKP iktidarında büyük bir kırılma yaratan bu gelişmenin arka planını sorduk.

Bir yıl geçti. Yani o zaman da bunların olmayacağı ayan beyan belli idi ama şu geride kalan bir yıla bakıldığında bu sistemin hiç de öyle Türkiye’yi şaha kaldırmadığı ortaya çıktı. Özellikle ekonomide varolan krize karşı çözüm yaratılamadığı gibi, alınan kararlar ve uygulanan politikalar krizi daha da derinleştiriyor gibi gözükmektedir.

Patrik seçimi sürecinin ilk ve en önemli aşamalarından Değabah yani Patrik Kaymakamı seçimi için Ruhani Kurul’un bu hafta toplanacağı açıklandı. Sonraki hafta da, yani 23 Haziran’dan sonra, Ruhaniler Genel Meclisi’nin toplanarak patrik seçimi süreci boyunca Patrikhane’yi yönetecek Değabah’ı seçmesi bekleniyor. Ruhani Kurul toplantısı öncesinde gerek Başepiskopos Ateşyan gerekse Ruhani Kurul Başkanı Episkopos Maşalyan’dan gelen açıklamalar sadece iki ismin yani Ateşyan ve Maşalyan’ın aday olacağı yönünde. Bundan önceki patrik seçimi süreçlerinde rol oynayan Samatya Surp Kevork Kilisesi Onursal Başkanı Melkon Karaköse’nin ise bir önerisi var. Karaköse ruhanilerin ikiye bölünmemesi ve sürecin sağlıklı yürütülmesi adına tarafsız bir ismin Değabah olması gerektiğini söylüyor.

Muammer Güler ifadesinde Dink’in neden bu görüşmeyi iki yıl sonra yazdığını sorguladı. Çünkü görüşme yeni yapılmış gibi bir kanaat oluşuyormuş. Devlet Dink’in yazısını görüp alarma geçeceğine hiçbir şey yapmamış, Dink hayatını kaybetmiş ve şimdi de dönemin valisi “Niye iki yıl sonra yazdı?” diyor.

Bu da yetmez bir de Topal Osman benzeri figürler devreye sokulur. Üstelik bunu devreye sokanlar yıllar boyu kendilerini İttihatçı zihniyetten ayrı gibi sunmaya gayret eden Türkiye İslamcılarıdır. Bu gayretin “iktidar”ı kaybetme ihtimali belirene kadar sürmesi ne kadar da açıklayıcı...

Patrik seçimi sürecine girmemizle birlikte özellikle 1863 Nizamnamesi ve eski Patrik seçimlerini de daha sık tartışır olduk. Bilgi Üniversitesi Sosyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Arus Yumul Osmanlı döneminde Ermenilerin Anayasası sayılan 1863 Nizamnamesi üzerine çalışmalarıyla da biliniyor. Profesör Yumul ile 1863 Nizamnamesi’nin geçmişten günümüze yolculuğunu, “Patrik”in devlet ve halk nezdindeki pozisyonunu, ona yüklediğimiz anlamları konuştuk.

Türkiye ekonomisinin içinde bulunduğu çalkantı sürüyor. Açıklanan işsizlik yüzde 15’lere yaklaşırken, açıklanan enflasyon da yüzde 20’ler civarına yerleşmiş durumda. Dolar/TL uzun süre 6 TL civarında ve üzerinde seyretti. Uluslararası raporlar Türkiye ekonomisinin geleceğine dair olumlu öngörülerde bulunmuyor. Öte yandan bilhassa son üç yıldır Türkiye’ye dair “Hukukun üstünlüğü kurulmazsa ekonomi de iyiye gitmez” uyarıları yapılmaktaydı. Tüm bu tabloyu MIT’de (Massachusetts Institute of Technology) iktisat profesörü olan ve uluslararası ödüllere sahip Daron Acemoğlu ile konuştuk. “Dünyada en çok alıntı yapılan 10 ekonomist” arasında gösterilen Acemoğlu’nun önemli uyarıları var.