VARTAN ESTUKYAN

İran’a ilk gidişim değildi. Daha önce, 2017’de, Tahran’a gitmiştim. Altı yıl sonra, yine babamla, bu kez Tebriz başta olmak üzere Culfa, Salmast, Urmiye, Khoy gibi, İran’ın kuzey şehirlerini gezme fırsatı buldum.

Öğrencisi kalmadıktan sonra kapılarını kapatan ve ardından bir sanat mekânı hâline dönüştürülen Galata Rum Okulu, yakın zamanda bir restorasyon sürecinden geçti. Okul binası, yenilenmiş hâliyle yeniden kapılarını ziyaretçilere, bu sefer özel bir seçkiyle açtı.

Anadilimi, yani Batı Ermenicesini evde, ailemin benimle bu dilde konuşmasıyla öğrendim. Baskın dil olan Türkçeyi ise, anaokulu eğitimimi almak üzere Ermeni okuluna gitmeye başladığım zaman öğrenmemin çelişkisini hâlen yaşıyorum. Günümüzde, Türkiye Ermeni toplumunda Batı Ermenicesine yönelik giderek artan bir olumsuzluk hâkim. Ancak bunun geçmişi yeni değil; çocukluğuma, yani yaklaşık 30 yıla dayanıyor. Artık Ermenice bir ‘fazlalık’ olarak görülürken, aileler, çocuklarının Ermenice yerine gündelik hayatta ‘işlerine yarayacak’ Fransızca, İspanyolca gibi diller öğrenmeleri gerektiğini savunuyor. Benden dört yaş büyük abimin döneminde matematik, fen bilgisi gibi dersler Ermenice işlenirken, benim dönemimde bu derslerin dili Türkçeye kaymaya başlamıştı.

Anadolu coğrafyasının Osmanlı yönetimindeki 19. yüzyılın son döneminden genç Cumhuriyetin 40’lı yıllarına kadarki uğradığı demografik ve çevresel dönüşümü haritalandırmayı ve bu şekilde de bir dijital soy kütüğü oluşturmayı amaçlayan ‘Anatolia: 19th Century’ projesi, yayın hayatına başladı.

Kaos GL’nin haberine göre rapordaki tespitleri onaylayan RTÜK, Netflix’e üst sınırdan idari para cezası yaptırımı kararı aldı.

Antakya’da 22 yıldır kesintisiz düzenlenen Evvel Temmuz Festivali, 6 Şubat depremlerinde yaşanan büyük yıkıma rağmen bu yıl 6-17 Temmuz arasında yapıldı. Samandağ’da yıllardır yapılan, Samandağ Kalkındırma Derneği çatısı altındaki birçok sivil toplum örgütünün desteğiyle organize edilen, Antakya’nın yanı sıra ülke genelinden ve hatta başka ülkelerden katılımcılarla her yıl daha da büyüyen festivalin geçmişi binlerce yıla dayanıyor. Arap Aleviler tarafından organize edilen festival sadece onları değil, şehirdeki Arap Hıristiyanları ve Ermenileri de kapsıyor, Antakya’nın çokkültürlü yapısını yansıtıyor.

Anadolu Kültür’ün Kültürel Mirası Koruma Derneği’nin işbirliğiyle, World Monument Fund ve Calouste Gulbenkian Vakfı desteğiyle hazırladığı uygulama, kullanıcıları Ani ve çevresine dijital bir yolculuğa çıkarıyor.

Getronagan Lisesi öğrencileri, 2017’de, okulun kuruluşunun 130. yıldönümünde ‘Hay Tbrots: Antsyalen Tebi Aysor’ [Ermeni Okulu: Geçmişten Bugüne] başlıklı bir gösteri sahnelemişti. Öğrenciler bu kez entelektüel kadınların ele alındığı ‘Hay Ginı: Mşagutayin yev Hasaragagan Gyanki Meç’ [Ermeni Kültürel ve Toplumsal Yaşamda Kadın] başlıklı yeni bir gösteri sahneledi. .

İstanbul Teknik Üniversitesi Müzik İleri Araştırmaları Merkezi’nde (MİAM) yüksek lisans yapan Özdemir, Roma’daki Sapienza Üniversitesi’nde de ayrıca yüksek lisans eğitimi aldı ve şu anda çoksesli badaraklar [Ermeni Kilisesi’nde yapılan ayin] ve İstanbul badaraklarını ele aldığı tezi üzerine çalışıyor.

Bağımsız tiyatro grubu Hangardz’ın, William Saroyan’ın metnini sahnelediği ‘Yüreğim Dağlardadır’ ilk kez izleyici karşısına çıktı. Yazarın Saroyan olması, oyunun isminde ‘dağ’ kelimesinin yer alması, Ermenilik refleksinden olsa gerek, direkt oyunun Ermenilikle ilgili olacağını düşündürdü. Oysa tiyatrocuların Ermeni olması ve birkaç kelime Ermenice dışında yaklaşık 90 dakika süren oyunun Ermenilikle hiçbir ilgisi, alakası yoktu.