UNESCO Dünya Miras Komitesi’nin 40. oturumu İstanbul’da devam ederken, 16 Temmuz Cumartesi günü 64 sivil toplum kuruluşu İstanbul’da bir karşı forum düzenliyor. Forumda, kentsel dönüşüm ve Güneydoğu’da yaşanan çatışmalar nedeniyle tahrip olan kültürel miras alanlarıyla ilgili UNESCO’nun sorumluluğu irdelenecek.
UNESCO Dünya Miras Komitesi’nin 40. oturumu İstanbul’da düzenleniyor. 20 Temmuz’a kadar İstanbul Kongre Merkezi’nde devam edecek oturumlarda Dünya Miras Listesi’nde bulunan 108 bölgenin ve Tehlike Altındaki Dünya Mirasları listesinde bulunan 48 bölgenin durumu incelenecek; Dünya Mirası listesine aday olan 27 bölgenin kalıcı listeye girip girmeyeceğine karar verilecek. Değerlendirmesi yapılacak aday bölgeler arasında Türkiye’den sadece Ani Antik Kenti bulunuyor. 2012’de geçici listeye giren Ani’nin kalıcı listeye alınıp alınmayacağı, Cuma günü aday bölgelerle ilgili yapılacak oturumun ardından belli olacak.
Ani’nin adaylığı
Oturumun ikinci gününde düzenlenen basın toplantısında, UNESCO Dünya Mirası Merkezi Direktörü Mechtild Rossler Ani Antik Kentini’nin adaylık süreciyle ilgili soruları cevaplandırdı. Gazetecilerin “Ani kültürel mirasının korunmasıyla ilgili olarak BM’nin de katkısıyla Ermenistan’la Türkiye arasında ortak bir operasyon olacak mı?” sorusu üzerine Rossler, “Komite bu bölgeyle ilgili bir karar verecek. Dünya Kültürel Mirası Sözleşmesi’nin ruhunda işbirliği yatmaktadır. Daha sonraki aşamalarda neler yapılacağını göreceğiz, ama komitenin kararına bağlı her şey” dedi.
Sur’un durumu
Öte yandan, geçtiğimiz sene UNESCO Dünya Kültür Mirası Kalıcı Listesi’ne giren ve bölgede yaşanan çatışmalar nedeniyle çok büyük oranda tahrip olan Diyarbakır Surları ve Hevsel Bahçeleri de UNESCO toplantısıyla tekrar gündeme girdi. Rossler, Sur’la ilgili soruya “Bir bölgenin listeye girmesi ve hemen arkasından birtakım tehlikelerle karşı karşıya kalması ilk defa olan bir şey değil” yanıtını verdi.
Sokağa çıkma yasağı ve çatışmalar nedeniyle zarar gören Diyarbakır’ın tarihi Sur İlçesi’ndeki tahribatla ilgili Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Eş Başkanı Gültan Kışanak, Kültürel Miras Daire Başkanı Nevin Soyukaya ile Kültürel Mirastan Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Necati Pirinççioğlu’nun UNESCO yetkilileriyle ikili temasta bulunacağı belirtiliyor.
UNESCO Sur’la ilgili dört defa Kültür ve Turizm Bakanlığı’na yazı yazarak mevcut duruma ilişkin bilgi istediği, çıkan haberlerin doğruluğunu sordu; Kültür ve Turizm Bakanlığı ise sadece11 Mayıs 2016'da UNESCO’ya cevap verdi.
Beyza Üstün: Korunamıyor tespitinden öte bir şey yapmak istiyoruz
UNESCO’nun 40. oturumu devam ederken, 16 Temmuz Cumartesi günü 64 bileşenin düzenlediği bir Karşı Forum’da, Türkiye’de çatışma ve rant siyasetiyle yok edilen kültürel miras alanlarına karşı UNESCO’nun sorumluluğu vurgulanacak, hükümetler tarafından yönetilen UNESCO’nun karşısında sivil inisiyatiflerin nasıl bir koruma mekanizması oluşturabileceği tartışılacak.
Karşı Forum bileşenlerinden olan HDK Ekoloji Meclisi üyesi Prof. Dr. Beyza Üstün, karşı forumun UNESCO’yu izlemek ve sorumluluğunu irdelemek için bir yol olacağını belirtiyor. Salı günü gerçekleşen oturumda Kültür ve Turzim Bakanı Nabi Avcı’nın UNESCO’ya verilecek katkı payını yüzde 1’den yüzde 2’ye çıkartma açıklamasını eleştiren Üstün, “Kültür Bakanı, bu açıklamayla birlikte tarihi alanların yağmalandığını ifade eden ve hükümetin gerçek müdahalelerinden söz etmeyen bir açıklama yaptı. Oturumlarda hükümetin sorumluluklarıyla ilgili hiçbir beyan duyulmuyor” dedi. Hem Mezopotamya Havzası’nda hem de İstanbul’da yaşanan süreçler nedeniyle UNESCO’ya güvenlerinin olmadığını belirten Üstün, şunları söyledi: “UNESCO hükümetler tarafından yönetilen bir kurul. Buna rağmen, kültürel mirası koruma konusunda güvenmek istiyorduk. Dört Ayaklı Minare yıkılırken, Selimiye Cami, Süleymaniye Cami, Sulukule kentsel dönüşüm süreçlerinde tahrip edilirken UNESCO hiç sesini çıkartmadı. Karşı Forum’da ‘korunamıyor’ tespitinden öte bir şey yapmak istiyoruz. Hükümetlerle yol alan UNESCO’nun bu işi yapmak istemeyeceğini bildiğimiz için biz halklar olarak kültürel yapıları hangi dayanışma ağlarıyla koruyabiliriz, bunu tartışacağız.”
16 Temmuz Cumartesi günü TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi’nde tüm gün devam edecek forumun sonunda bir sonuç bildirgesi hazırlanacak. Forum herkesin katılımına açık.
