1915

Yüksek lisansını Moskova Devlet Üniversitesi Rusya tarihi alanında yapan, tez çalışmasında 'Rus İç Savaşı Dönemi'nde Türk Politikası" üzerine çalışan Dr. İsmet Konak 1915’in öncesi ve sonrasında Harput Ermenilerinin durumuna yoğunlaşıyor.

Takvor Hopyan’ın ‘Milleti Sadıka’dan 1915 Ermeni Tehcirine: Pederimin Anıları’ adlı kitabı Puslu Yayınları’ndan çıktı. Halen Kanada’da yaşayan Hopyan, 1934’te İstanbul’da doğdu. İTÜ Mimarlık Fakültesi’ni bitiren Hopyan, 1969’da ailesiyle birlikte Kanada’ya yerleşti. Takvor Hopyan’ın babası Gığmes Hopyan ise Bolu’da 1887’de doğdu. 1915 Ermeni Soykırımı’na Ankara’nın Nallıhan ilçesinde yakalanan Gığmes Hopyan hayatta kalmayı başardıktan sonra tüm yaşadıklarını yazmaya başladı. 1985’te Kanada’da vefat ettiğinde Gığmes Hopyan oğlu Takvor’a anılarını derleyip yayınlamasını vasiyet etti. Bu kitapla Takvor Hopyan babasının vasiyetini yerine getirmiş oluyor. Bolulu Ermeniler hakkında önemli tarihsel veriler ve ipuçları da içeren kitap hakkında Takvor Hopyan, sorularımızı yanıtladı.

Sosi Antikacıoğlu’nun kendisinin ve ailesinin geçmişini anlattığı ‘Geçmişimden Sesler ve Renkler’ adlı kitabı İletişim Yayınları’ndan çıktı. Aslen Sivaslı olup, 1915’te Samsun’da yaşamakta olan baba tarafı ile aslen Trakyalı olan anne tarafının geçmişini ayrıntılı bir şekilde anlatan Antikacıoğlu, 6-7 Eylül’ü henüz 10 yaşındayken Büyükada’da yaşamış. 37 yıl Boğaziçi Üniversitesi’nde akademisyen olarak görev yapan, Batı Dilleri ve Edebiyatları Bölümü’nde özellikle şiir üzerine verdiği derslerle adından söz ettiren Antikacıoğlu ile aile tarihinden yola çıkarak günümüzde Ermeni toplumunun yaşadığı sorunlara uzanan bir söyleşi yaptık.

Ömer Turan ve Güven Gürkan Öztan’ın birlikte kaleme aldıkları ‘Devlet Aklı ve 1915: Türkiye’deki “Ermeni Meselesi” Anlatısının İnşası’ İletişim Yayınları’ndan çıktı. Kitap 1918’den 2015’e kadar Türkiye’de ‘Ermeni Meselesi’ anlatısının nereden nereye geldiğini çarpıcı bir dille anlatıyor. Turan ve Öztan ile kitaptan yola çıkarak, özellikle günümüzde ‘Ermeni Meselesi’ konusunda siyasi ve bürokratik aktörlerin tutumlarına ve söylemlerine uzanan bir söyleşi yaptık.

1915 Ermeni Soykırımı sırasında yaşanan Musa Dağı Direnişi’ne ait daha önce yayımlanmamış 25 tane fotoğraf bulundu.

Buenos Aires’deki AGBU Merkezi’nde, Luisa Hairabedian Vakfı’nın işbirliğiyle 18 Kasım 2017’de düzenlenen konferansta Zoryan Enstitüsü’nün müdürü K.M. Greg Sarkissian bir konuşma yaptı. Sarkissian’ın bu konuşması aynı zamanda Enstitü’nün Akademik İdare Heyeti üyesi Prof. William Schabas’ın yayınlarını temel alıyor. Ermeni Soykırımı sonrasına yönelik hukuki tartışmalara dair bir değerlendirme özelliği taşıyan ve “insanlığa karşı suç” kavramı üzerinde durmanın yeni yollar açabileceğini savunan bu konuşmanın Türkçesini paylaşıyoruz.

1915 Ermeni Soykırımı’ndan sağ kurtulan Antepli Ermeni din adamı Nerses Babayan’ın tehcir sırasında ve sonrasında yaşadıklarını kendi ağzından aktaran, ‘Günlüğümden Sayfalar’, Tarih Vakfı Yurt Yayınları tarafından yayınlandı. Kitabın çevirmeni ve derleyeni, kendisi de Antep ve Antep Ermenileri üzerine çalışan bir tarihçi olan Ümit Kurt’la Babayan’ın günlüğü ve Antep’te 1915-22 döneminde yaşananlar hakkında konuştuk.

Bellek ve Kültür Sosyolojisi Çalışmaları Derneği’nin (BEKS) Ermeni Soykırımı’nın 100. yıldönümünde başladığı ve iki yıldır devam eden ‘100. Yılına Soykırımı Hatırlamak - Ermeni Gençlerin Post-Belleği Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma’ çalışmasının raporu yayımlandı.

Türkiye’nin ilk Erbil Başkonsolosu ve Ermeni Soykırımı’ndan sorumlu olduğu gerekçesiyle 1922’de Berlin’de öldürülen eski Trabzon Valisi Cemal Azmi Bey’in torununun çocuğu olan Aydın Selcen'le Türkiye’nin 1915 ile yüzleşme yollarını konuştuk.

Türkiye’de Üç Nesilde Ermeni Olmak’ başlıklı doktora çalışmasının yazarı Nazlı Temir Beyleryan “Türkiye’deki Ermenilerin 1915 sonrasındaki demografik hareketleri incelendiğinde, yaşanmış olan kırımın başta ‘hafıza-kırım’(mémoricide) olduğu gerçekliğine varıyoruz.”