“Ermenilerin esas tarihinin farkında olmayan Türkiye toplumunda yaşarken düşünüyorum. O toplum küçük küçük binlerce Ermeni çakıl taşıyla döşenmiş. Elimizdeki sadece yüz yıllık bir inkâr değil, daha fazlası...”
VALÉRIE TORANIAN
| VALÉRIE TORANIAN: Valérie Toranian 1920’lerin başında Marsilya’ya ulaşan bir ailenin çocuğu. Ermeni bir baba ile Fransız bir annenin kızı olarak Marsilya’da dünyaya geldi. İlk yazılarını Elle dergisinde yazmaya başladı. 2002'den beri de Elle dergisinin genel yayın yönetmenliğini sürdürüyor. |
Tüm o gizli Ermenileri ve köklerine ilişkin tek kelime duymadan, Türk ailelerin yanında büyüyen Ermenileri düşünüyorum. Bugün, onların çocuklarını ve torunlarını, Ermenilerin esas tarihinin farkında olmayan Türkiye toplumunda yaşarken düşünüyorum. O toplum küçük küçük binlerce Ermeni çakıl taşıyla döşenmiş. Elimizdeki sadece yüz yıllık bir inkâr değil, daha fazlası. Bugünkü Türkiye toplumunu yaratan belli çarklar, istemli veya istemsiz olarak iç içe geçmiş dokular var. Karmaşık ve hiçbir şeye benzemiyor. Bu durum beni yakından ilgilendiriyor, zira bizim dinamiğimiz onun dinamiği içinden doğacak. İki ödevimiz olduğuna inanıyorum; hatırlamak ve iyimser olmak. Yok yere ölmüyoruz, çünkü yaşıyoruz.
Babam, Marsilya'da, annesi, yani benim babaannem, kendisini Fransa'ya sürgüne götüren gemiden indiğinde dünyaya gelmiş. Annesi soykırımdan kurtulmuş ve diğer Ermeni mültecilerle birlikte bir süre Halep'te yaşamış. Babaannem hayatımdaki temel figürdür. İyi olduğumda, kötü olduğumda hep onu, sahip olduğu kadın kimliğini, cesaretini ve metanetini düşünürüm. Annem Ermeni değil. Ermeniyle evlenmiş ve beraberinde onun kültürü, tarihi ve mücadelesiyle birleşmiş. Bazen düşünürüm; annem tüm o insanlar arasında en çok Ermeni olanıydı. Çünkü bunu kendi seçti! Annem ve babaannem çok farklı iki kadındı ama ikisi de çok güçlüydü. Biraz olsun bu gücü aktarmayı umut ediyorum.
