VARDUHİ BALYAN

Yerevan’da Kültürel ve Toplumsal Anlatılar Laboratuvarı [CSN Lab] Sovyetler sonrası Ermenistan’ın queer belleğini ele alan yeni kitap çalışmasını yayınladı. Yapılan derinlemesine görüşmelerde ülkenin queer topluluğunun kimlik inşasından kimliğin oluşumuna etki eden medya, edebiyat, müzik alanlarına, artan militarizm ve ataerki ile ‘norm dışı’ kimliklerinin özgürce ifade etme mekânlarına ışık tutan kitap ‘Ermenistan’ın Queer Belleği’ başlığıyla okurlarla buluştu.

Azerbaycan ile Ermenistan arasında geçen yıl 13 Eylül’de çatışmalar yaşanmış, sivil alanlar zarar görmüş ve insanlar Ermenistan’ın Jermuk şehrinden çıkmak zorunda kalmıştı. Azerbaycan, çatışmalar esnasında esir düşen Ermenistan askerlerini 4 Ekim’de ülkeye iade etmişti.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından işten atılan ve haklarının ödenmediğini, istifaya zorlandıklarını söyleyen işçiler “Haksız Olarak İşten Atılan İBB Çalışanları” imzasıyla bir çağrı yapıp 28 Temmuz’dan itibaren belediye binası önünde oturma eylemine başlayacaklarını duyurmuştu.

SES Eşitlik ve Dayanışma Derneği’nin yeni hayata geçirdiği ‘Barış İçin Kadın SES’i’ projesi kapsamında beş kadın tarafından kadın/kadın derneklerinin mücadelesini konu alan beş belgesel seyirciyle buluştu. Proje koordinatörü Eda Doğançay, belgeselciler Güliz Sağlam ve Fatma Çelik proje sürecini, belgesellerini, yapılan ortak çalışmayı Agos’a anlattı.

‘Birileri’ adlı tiyatro grubu, yeni oyunu ‘Özgürlük Üçlemesi’ni, ilk kez, 10 Aralık Dünya İnsan Hakları Günü’nde sahneledi. İkincikat Kadıköy sahnesindeki özel gösterimin ardından bir söyleşi de yapıldı. ‘Birileri’, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin her bir maddesi için 30 farklı yazar tarafından yazılacak 30 kurmaca hikâyeyi 30 farklı oyuncu tarafından üçlemeler halinde oyunlaştıracak. Proje tasarımı ve yönetmenliğini üstlenen İlyas Özçakır, uzun soluklu projeyi Agos’a anlattı.

3 Aralık’ta İran Genel Başsavcısı Muhammed Cafer Muntazeri, İran’da ahlak polisinin yargıya bağlı olmadığını açıkladı. İran’daki başka yetkili makamlar tarafından ne doğrulanan ne de yalanlanan haber kamuoyunda çelişkili tartışmalara yol açtı. Konuya dair net bir bilgi henüz yok ancak İranlı gazeteci ve yönetmen Mehdi Shabani, bunun bir ‘oyun’ olduğunu ve inanmamak gerektiğini düşünüyor.

25 Kasım’da Tünel’de engellenen eylemde gözaltına alınan ve günlerdir geri gönderme merkezinde tutulan Azerbaycanlı Saida ve İtalyan Dalila için sınırdışı kararı verildi. Süreci takip eden ve kadınların avukatlarından olan, Mor Dayanışma Kadın Derneği’nden Avukat Sezen Ezer, son durumu Agos’a anlattı. (Yeni Gelişme: 25 Kasım Platformu'ndan yapılan açıklamaya göre iki kadın, yapılan itirazlar üzerine 2 Aralık'ta serbest bırakıldı)

İstanbul, Rusya’nın Ukrayna’da başlattığı savaşın ilk günlerinden bu yana, çok sayıda savaş karşıtı Rusyalının yeni adresi oldu. Bazıları başka ülkelere geçmeden önce geçici olarak Türkiye’yi seçti, bazıları ise yaşamını burada kurma çabasında. Rusyalı yönetmen Taya Zubova, savaşın başlamasıyla ülkelerinden ayrılan ve İstanbul’da savaş karşıtı Rusyalı göçmenlere ortak yaşam alanı sunan ‘Nuh’un Gemisi’nde yaşayan kişilerin hikâyelerini takip eden ‘Tanık Travması’ adlı filme imza attı.

Eylül ayında Azerbaycan-Ermenistan sınırında yaşanan savaşta rehin alınan 17 Ermenistan askeri 4 Ekim’de ülkelerine iade edildi. Bakü’den silah yaraları ve psikolojik sorunlarla dönen askerler bir ay sonra yeniden askerliğe çağrıldı. Aileler, askerlerin hem fiziksel hem psikolojik olarak askerliğe hazır olmadıklarını, tedavi görmeleri gerektiğini söyleyerek karara isyan ediyor.

20 Ekim akşamı, iki genç, Yerevan’daki Davtaşen köprüsünden atlayarak intihar etti. İntihar etmeden önce, genç çift Instagram’da beraberliklerini gösteren fotoğraflar yayınlamıştı. Paylaşım kısa süre içerisinde Arsen ve Tigran’ın eşcinsel olduğunu vurgulayan nefret dolu ve saldırgan yorumlarla sosyal medyada yaygınlaştı. Pink Armenia örgütünün avukatı Hasmik Petrosyan ile Ermenistan’da LGBTİ+’ların uğradığı hak ihlallerini, toplum ve devlet tarafından dışlanmalarını ve sıkça yaşanan intiharları önlemeye, haklarını korumaya yönelik mekanizmaların gerekliliği üzerine konuştuk.