2 Nisan 2016’da Karabağ’da Ermenistan ve Azerbaycan askerleri arasında yaşananlar 1994’te imzalanan ateşkesten sonra en şiddetli çatışmalardı. Birkaç gün süren ve ‘dört günlük savaş’ olarak tarihe geçen çatışmalarda her iki taraf da yüzden fazla kayıp verdi. ‘Dört günlük savaş’ın ardından iki sene geçti. Çatışmalarda ölenlerin mezarları ise çatışmaların yıldönümünde ziyaret edilmeye devam ediyor. Ermenistan’da “Hayat Nisan’dan önce ve Nisan’dan sonra diye ikiye ayrıldı” deniyor.
Karabağ’ın ikinci savaşı olarak da adlandırılan ‘dört günlük savaş’ta hayatını kaybeden askerler Karabağ Savaşı’nda hayatlarını kaybeden askerlerin defnedildiği, Yerevan’da bulunan Erablur Mezarlığı’nda toprağa verildi. 2 Nisan’dan Erablur’u ziyaret edenler, çatışmalarda hayatı kaybedenleri gelecek yıl da anacaklarını söylediler. Öte yandan hem Ermenistan basınında hem de Azerbaycan basınında ‘dört günlük savaş’ta hayatını kaybedenlerin ailelerinin yoksulluk içinde yaşadıklarına, devletten destek almadıklarına dair haberler yapılıyor.
Savaşın seyri
2 Nisan 2016’da sabah saatlerinde Azerbaycan ordusunun Karabağ’la sınır hattı boyunca saldırıya geçtiği, sivillere, köylere doğru ateş açtığı haberleri kamuoyunda duyulmaya başlandı. Gece saat 3 sularında başlayan ağır çatışmaların haberlerini sadece Ermenistan basını yer veriyor, Azerbaycan medyası ise sessizliğini koruyordu. Füzesavarlarla yapılan saldırıların ilk kurbanı Karabağ’ın Martuni kentinde okula giden 12 yaşındaki Vağinak Grigoryan oldu. İki çocuk ise ağır yaralanıp hastaneye kaldırıldı.
Yerevan yönetimi, çatışmaların sorumluluğunun Azerbaycan’a ait olduğunu açıkladı. Aynı gün pek çok ülke ve uluslararası kurum çatışmaların durdurulması çağrısı yaptı. Rusya, İran ve Minsk Grubu’ndan gelen ilk açıklamaların ardından Arupa Konseyi Genel Sekreteri Thorbjørn Jagland da taraflara itidal çağrısı yaptı.
Karabağ’da şiddetli çatışmalar yaşanırken, Azerbaycan ve Ermenistan Cumhurbaşkanları Washington’da Nükleer Güvenlik Zirvesi’nde biraradaydılar.
3 Nisan’da çatışmalar devam etti. Azerbaycan ordusu roketatar ve tanklarla saldırıya geçti. Azerbaycan’ın Karabağ’ın bazı bölgelerini ele geçirdiğine dair açıklamaları, Ermenistan tarafından önce yalanlansa da kısa süre sonra bunun doğru olduğu ortaya çıktı.
3 Nisan’da Azerbaycan uluslararası kuruluşların müdahalesi üzerine ‘bir süreliğine tek taraflı ateşkes’ ilan etti. Ermenistan ise bu açıklamanın bir tuzak olduğunu, çatışmaların sürdüğünü iddia etti. Aynı gün Martakert şehrinde bulunan gazeteciler, kente Azerbaycan askeri tarafından saldırılar yapıldığını duyurdular. Haber sitesi hetq.am’in foto muhabiri Martakert’in Taliş köyünde Azerbaycan askerlerinin sivillere yönelik işledikleri cinayetlerin fotoğraflarını yayınladı.
4 Nisan’da gerginlik arttı. Ermenistan Cumhurbaşkanı Sarkisyan, çatışmaların geri dönüşü olmayan sonuçlara yol açabileceğini söyledi. 5 Nisan’da ise çatışmalar sona erdi.
İki tarafın askeri kayıplarıyla ilgili resmi açıklamalar çelişkili olsa da her iki taraftan 100’ün üstünde askerin hayatını kaybettiği biliniyor. 17 Mayıs’ta Viyana’da Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev ile görüşen Ermenistan Cumhurbaşkanı Sarkisyan, dönüşte gazetecilere Karabağ’dan 800 hektar alanın Azerbaycan’ın kontrolüne geçtiğini açıkladı.
