Günümüzde nufüsu 2500’e kadar gerileyen Rum toplumunun okulları, son yılların en düşük sayıda mezununu verdi. Üç liseden toplam 19 öğrencinin mezun olması endişeye yol açarken RUMVADER Başkanı Andonis Parizyanos, Zoğrafyon Lisesi Müdürü Yannis Demircioğlu ve geçen dönem Azınlık Vakıfları Temsilcisi olan Laki Vingas, pozitif ayrımcılığın gerekli olduğunu vurguluyor.
Bu yıl Rum okulları 19 mezun verdi. Daha önce hiç bu kadar azalmış mıydı mezun sayısı?
Yannis Demircioğlu: Müdür olduğum son 21 yıl, Rum okullarından her sene mezun olan öğrencilerin sayısı 19-27 arasında değişti. Aşağı yukarı 59 okulu olan bir cemaatin beş okulu kaldı. Buna rağmen sabit bir mezun ortalaması yakaladık ve eğitime bu sayılarla devam ediyoruz.
Rum toplumunda çocukların ne kadarı Rum okuluna gidiyor şu an?
Y. D.: Çocuklarını dün de, bugün de özel Türk okullarına ve Yabancı okullara gönderen aileler vardı. Bildiğim kadarı ile Rum okullarına gitmeyen öğrenci sayısı 25-30 kadardır.
2008 krizinin ardından Yunanistan’dan İstanbul’a göç eden aileler oldu. Bu çocuklar eğitimleri hangi okullarda sürdürüyor?
Y. D.: Genelde, Yabancı uyruklu öğrenciler okullarımızda misafir statüsünde okumaktalar. Bunlar konsolosluk görevlisi, yabancı öğretmen, NATO’da görevli subay ve Yunanistan’daki kriz nedeniyle Türkiye’ye göç eden ailelerin çocukları. Fakat göç eden zengin bazı ailelerin, çocukları Amerikan kolejinde okuttukları gözlemlenmiştir. Göçün Rum okullarının nüfusuna katkısı olabilmesi için misafir statüsünde okuyan çocukların diploma almaları sağlanmalı. Göçün devam etmesiyse kesinlikle dönemin siyasi ortamına bağlı. Son olarak eklemeliyiz ki Yunanca ve Türkçe’nin çok geçerli olduğu bir dönemde yaşamaktayız.
Bu kadar az mezun olması endişe verici bir durum. Bu sayının artması için neler yapılmalı?
Andonis Parizyanos: İlkokullarımızda öğrenci sayısı bir nebze arttı. Ümit ediyoruz ki birkaç sene sonra mezun sayısı da artacak. Yani, belki 20 öğrencinin üzerinde olur, 25 olur, fazla da çoğalmaz tabii... Bu durumda en gerçekçi rakam 25 mezun olur.
İlkokullarda öğrenci sayısı artı mı şu anda?
A. P.: Birinci ve ikinci sınıflarda 25–30 öğrenci var. İlkokulda öğrenci sayısı arttıkça liseye gidecek öğrenciler de artıyor, mezunlar da artacak. Eğitim kalitesini de yükseltme gayretindeyiz. Daima ümit ediyoruz. Maalesef bu yönetmelikle öğrenci sayısının artması pek mümkün değil. Sadece Türkiye vatandaşı Rumlar asıl öğrenci olarak kaydolabiliyor. Diğerleri misafir öğrenci oluyor. Yurtdışından, Yunanistan’dan gelen öğrenciler asıl öğrenci olarak kaydedilebilirse ancak o zaman daha yüksek bir artış görebiliriz. Yunan uyruklu çocuklar ‘misafir öğrenci’ olarak kaydediliyor okullarımızda. Eğer bunu asıl kayda çevirebilirsek, o zaman sayı artabilir.Böyle de bir ümidimiz var.
‘Eğitim zaafı oluştu’
Rum okuluna gitmeyen Rum öğrenci sayısı ne boyutta? Daha çok Rum öğrencinin cemaat okullarını tercih etmesi için neler yapılabilir? Aklınızda yeni projeler var mı?
Laki Vingas: Günümüzde Rum okulları dışında eğitim gören Rum öğrenci sayısı çok az. Ama gidenler de var tabii, bu bir tercihtir. Herkesin farklı bir eğitim beklentisi var. Bazı insanlar anadillerine, bazısı da yabancı lisanlara ağırlık veriyorlar. Bazen ekonomik faktörler de çok büyük rol oynayabiliyor.
Bizim asıl sorunumuz, sınırlı sayıda öğrencimiz olması. Okullarımızın geleceği açısından sayının az olması büyük bir tehdit oluşturuyor. 1454’ten beri ayakta kalan ve eğitim sağlayan Fener Erkek Lisesi (şimdiki adıyla Fener Rum Lisesi), Türkiye ve Avrupa’nın en eski kurumlarından biri ama bugün 50’nin altında öğrencisi var. Okul, bunun huzursuzluğunu ve gelecekle ilgili kaygılarını yaşıyor. Aynı şekilde Zapyon ve Zografyon okulları da... Bu kurumlar bir asırdan uzun süredir eğitim veriyorlar ve Rum toplumunun eğitim geleneğinin ayakta kalan son kurumları. Onlar için de alarm zili çalıyor. İstanbul toplumu bir zamanlar yalnızca İstanbul’daki Rum kültürü için değil, bütün Anadolu’daki, Yunanistan’daki, Balkanlar’daki Rum kültürü için de eğitim konusunda lider, vasıflı bir şehirdi. Bizler o noktadan buralara geldik ve şu anda ayakta kalabilmenin o okulları fiziken açık tutabilmenin mücadelesini veriyoruz. Benim için en büyük, en kaygı verici olay bu.
Bu durum için Rum Cemaati olarak toplantılar düzenleyip beraber hareket ediyor musunuz?
L. V.:Son 20 yıldır Rum toplumum eğitim sisteminde bir restorasyon konusu ve görüşü hakim. Özelikle, öğrenci sayısının çok az olmasından dolayı bir eğitim zaafı oluştu. Neler yapılabilir diye düşünülürken, radikal adımlar atmak konusunda tutukluk yaşıyoruz. Bu durum çok doğal, çünkü, bu okulların geçmişindeki tarih, tarihi yük ve geleneğin gücü o kadar ağır ki, çok radikal kararlar kolay verilmiyor. Öğretmenler, müdürler, kanaat önderleri olarak hep beraber bu okulları nasıl daha verimli hale getirebiliriz, bunu araştırıyoruz. Mesela üç öğrencili sınıf yerine nasıl daha kalabalık sınıflar oluşturabiliriz, açık platformlarda devamlı bunları tartışıyoruz.
Hükümet bu konuda ne gibi düzenlemeler yapabilir?
L.V.:Bizim gelişmemizi, bizim bazı restorasyonlar, bazı düzenlemeler yapmamızı engelleyecek bir sıkıntımız yok hükümet kanalında. Bu tamamıyla cemaatin iç dinamikleriyle verilecek kararlardır. Ama tabii ki nüfusumuzu artırma konusunda hükümetin ve devlet kurumlarının desteği olabilir. Bütün olay zaten nüfusun artırılması.Nüfusun artırılmasıyla ancak bir şeyler yapılabilir, böylece bu eğitim kurumları da işleyebilirler. Hükümetin burada yapabileceği tek şey yeni vatandaşlık imkânları sağlayarak, nüfusumuzun artırılmasını desteklemek. Bu noktada azı pozitif ayrımcılıklar devreye sokulabilir.
