Levent Özata, evlerin halen vazgeçilmezi olan ‘fakir mutfağı’ örneklerini hatırlatıyor: Papara, yumurtalı ekmek, makarna…
LEVENT ÖZATA
levozata@gmail.com
Küçükken en sevdiğim yemekti -yemek deyince hemen saatlerce sürerek ve yoğun emek verilerek hazırlanmış bir şey zannetmeyin- ekmeğin içine katık edilmiş beyaz peynir, domates ve soğan. O kadar lezzetli gelirdi ki, günde üç öğün bunu yerdim. Sonradan bir de çorba eklendi yanına, çorba dediysem öyle ahım şahım değil, et ya da tavuk yemeğinden arda kalan suya eklenmiş baharat. Ağzınıza layık bir hiç çorbası.
Artık en az haftada bir ‘dışarda’ yemek yemek rutinin bir parçası. Yemekte malzemeden kaçıldıysa şikâyet sebebi. Az malzemeyle bol lezzet unutulmak üzere. Kıtlık -şimdilik- az görülmeye başladı. Fakir mutfakları, günlük öğünlerimizin bir parçası değil. Kahvaltıda bile sofraya 5 çeşitten az yemek konmuyor. Yine de yemeklerin şahı, fakir mutfaklarını hatırlamakta fayda var. Kim bilir, bir gün mecbur kalırsak diye…
Türkiye’de fakir mutfağının restoranlara girmiş belki de tek örneği lahmacun. Bunun için İbrahim Tatlıses’e mi teşekkür etsek? Kelime Arapça ‘etli hamur’ anlamına gelen ‘lahm bi ajin’den türemiş. Tahmini olarak ana vatanı kuzey Suriye ya da Harran ovası. Kıtlık zamanı keşfedildiği rivayet edilir. Üzerine konulan malzemenin cimriliğinden rivayetin doğru olduğu sonucuna varmak zor olmasa gerek. İncecik açılmış avuç içi kadar hamurun üzerine macun haline getirilmiş kıyma, soğan/sarmısak (bölgesine göre) karabiber, isot ve çeşitli baharatlar sürülür, mümkünse taş fırına verilir. Tane başı maliyet 1 liranın altında.
Restorana girememiş örnekler de var elimizde, papara gibi. Kibarlaştırılmış adı ekmek mantısı olsa da papara yemenin lezzeti kelimelerle anlatılamaz. Zeytinyağı, çiçek yağı, tereyağı, artık elde ne varsa tavada kızdırılır, ince ince doğranmış soğanlar yağa eklenir ve kavrulur, domates salçası ve azıcık kıyma (olmasa da olur) sosa eklenir. Nihayetinde iyice tutan sos küp küp kesilmiş bayat ekmeklerin üzerinde gezdirilir. Her ekmeğin iyice ıslanması olmazsa olmazdır. Çok paranız varsa, üzerine biraz da yoğurt dökün bari. Tabak başına maliyeti 50 kuruş ila 2 lira arası.
En az malzemeyle en lezzetli sonuç kuşkusuz yumurtalı ekmektir. 2 adet yumurta bir kap içinde iyice çırpılır, ekmekler çırpılmış yumurtalara batırılarak iyice ıslanır. İyi kızmış çiçek veya zeytinyağında dışları altın sarısı kahverengi bir renk alana kadar kızartılır. Dilim başı maliyet 30 kuruşun altında.
Son olarak herkesin evinden bile çıkmadan yapabileceği buzdolabı makarnası. Daha önce kullandığınız ve bitiremediğiniz makarna paketindeki makarnalar paketin üzerinde yazan dakika kadar kaynatılır. Buzdolabınızda kalan malzemelerde akla uygun bir karışım hazırlanır. Sos makarnanın üzerine dökülür. Maliyetsiz.
Afiyet olsun!
