Michael Stephens, geçtiğimiz hafta Katar’da toplanan Suriye muhalefetinin halen zaman kaybettiğini yazdı: “Biz Doha’dakiler, çok daha korkunç ucuz takım elbise geçitlerine katlanmakla mükellefken, Dünya Suriye’den gelecek çok daha korkunç bir ölüm geçidine katlanmak zorunda.” Melek Çetin çevirdi.
Michael Stephens
Geçen hafta iki gün, gazeteci şapkamı takıp Doha Sheraton Hotel’e sızdım. Suriye Ulusal Konseyi, dünyanın ( bknz. Amerika Birleşik Devletleri ve Katar) iyi niyetini kazanma ve Beşşar Esed’a karşı verilen politik mücadeleyi yönetecek birleşmiş muhalefet için yeni bir yol açması hedeflenen çözüme ulaşma çabasıyla burayla Ritz Hotel arasında koşuşturuyordu. Moral bozucu bir deneyimdi.
Bir gazetecinin hayatı bütünüyle ihtişamlı değildir. Zamanın çoğu etrafta bekleşerek, söylenti ve dedikodu alışverişinde bulunarak, önemli biri gelecek de bir şey söyleyecek diye konforsuz oturaklarda bilgisayarlara iki büklüm kapanarak geçer. Sorun şu ki, orada beklediğimiz insanların yarısının o kadar da önemli insanlar olmadıklarına dair kuvvetli bir izlenim edindim.
Suriye Ulusal Konseyi çeşitli şekil ve boyda orta yaşlı adamlardan- Suriye’nin farklı bölgelerinden eski politikacılar, dini liderler ve cemaat önderlerinden- oluşan sıkıcı bir topluluk. Bazıları yakalarına Suriye’nin bağımsızlık bayrağını takmışken bir beyefendi de milliyetçi referanslarını sergileyen gösterişli kuşağıyla basına konuşmak için özellikle can atıyordu. Liderlik? Ucuz takım elbiseler derlemesi son otuz yıldır ütü masası yüzü görmemiş gibi görünüyordu. Sevin ya da nefret edin, en azından Esed kravatını düzgün takabiliyor.
Suriye Ulusal Konseyi, açıkça görünen o ki, gerek partinin oluşturulması konusunda, gerekse Sayın Riad Seif ‘in planına uyum ve onun 60 koalisyon koltuğuyla Suriye Ulusal Konseyi’ne %40’ı garanti edebilecek kapsamlı alternatif konseyi Suriye Ulusal İnisiyatifi hakkında bir mutabakata varılamadığı için Doha’ya geldi. Bekleneceği üzere, SUK buraya Katarlılar’ın uzlaşı konusundaki yoğun baskıları altında geldi fakat oyalanmayı sürdürdüler, böylece biz de bekledik, bekledik ve bekledik.
Bu sözünü ettiğim sıkıcı kimselerden biri sürekli çıkıp her şeyin iyi olduğunu ve ilerleme kaydedildiğini söyledi. Bu alışılmış bir ritüel haline geldi ve her iki günün sonunda da haber değeri taşıyan bir şey olmadığı için gazeteciler gün bitmeden hikayelerini toparladı, diplomatlar evlerine dağıldı.
Son olarak pazar günü, 11 Kasım’da, bir anlaşmaya varıldı ve daha sonra 10 üyelik geçici hükümeti oluşturacak 60 koltuklu Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu oluşturuldu. Bu oluşumun Suriye Ulusal İnisiyatifi’nden ne bakımlardan farklılık gösterdiği herkesin malumu, yine de bu sözüm ona birleşmiş organizasyon ülkenin iyiliği için çalışacak. Onlara para ve elbette silah sağlarsak.
Peki bütün bu destanı nasıl okuyabiliriz? Uzun lafın kısası SUK kenara itiliyor ve bunun farkındalar, bu yüzden zamanla oynuyorlar. Riad Seif inisiyatifi onların Suriye muhalefeti üzerindeki hegemonik kontrolleri için bir tehdit ve yeni planda tutabilecekleri olası her bir alan için savaştılar. Ağırlıklı olarak Katar ve ABD tarafından kefil olunan Suriye Milli İnisiyatifi mevcut noktada tek gerçekçi plan. Askeri personeli, politikacıları ve sürgündeki diğerlerini Suriye’nin abluka altındaki insanlarının adına konuşabilecek bir koalisyon oluşturma çabası altında topluyor.
Suriye Ulusal Koalisyonu için şu an bile çok geç olabilir. Birleşmiş Milletler’in Özgür Suriye Ordusu unsurlarını, politikacıları Esed rejimini esaslı bir dönüşüme ikna etmek adına rejimle direkt müzakereye sokma planı ,Esed’in uzlaşmama ısrarına çare olamayışına karşın, Doha’daki çabalar için mühim bir katkıydı. Sahada direnmenin, saha dışında dönen seçim mücadele tekniklerine tamamen yabancı olarak mücadele vermenin doğurduğu kaçınılmaz bir sorun var. Sheraton’ın beş yıldızlı lüksü ile Suriyeliler’in bitmek tükenmek bilmeyen şiddetten kaçamadığı harap haldeki şehir ve köyleri yan yana düşünmek pek zor. Idlib caddelerinde çatışarak direnenlerin Katar’da pahalı öğlen ve akşam yemeklerinin tadını çıkaran Suriyeli mültecilere dair pek bir fikri olduğundan emin değilim.
Seif’in kendisine gelince, oldukça etkileyici, şüphesiz zeki , çalışkan ve savaş sonrası Suriye için olumlu bir rolünün olacağı bariz. Ancak lider karakteristiklerinin hiçbirini taşımıyor ve herkesin arkasında birlik olmak isteyeceği , gücünü ve ağırlığını gösterebilecek bir isim bulunana dek Suriye’nin iyileşmeye başlama olasılığı düşük.
Şimdilik, biz Doha’dakiler çok daha korkunç ucuz takım elbise geçitlerine katlanmakla mükellefken Dünya Suriye’den gelecek çok daha korkunç bir ölüm geçidine katlanmak zorunda.
İngilizceden çeviren Melek Çetin. Yazının orijinali için tıklayın
Michael Stephens, Katar RUSI’de araştırmacı.
Şapgir'de bu hafta;
