Yoksulluk, ayrımcılık ve toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin en yoğun şekilde yaşandığı Beyoğlu, Tarlabaşı’nda bir toplum merkezi modeli olan Tarlabaşı Toplumunu Destekleme Derneği (bilinen adıyla Tarlabaşı Toplum Merkezi – TTM) kapatılma tehlikesiyle karşı karşıya. TTM’nin medyadan öğrendiği kapatılma davasının ikinci duruşması 2 Kasım Çarşamba 11.30’da İstanbul 18. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde görüldü. Dava, 21 Şubat 2023’e ertelendi.
15 yıldır Tarlabaşı’nda çocukların ve kadınların bir araya gelebilecekleri güvenli alanları kurmak için çalışan Tarlabaşı Toplum Merkezi’ne iki ayrı dava açıldı. Neredeyse bir yıldır medyanın hedef gösterdiği merkez, hakkında açılan fesih davasını yine medyadan öğrendi.
Davanın ikinci duruşmasında, duruşma salonu önüne polis bariyerleri yerleştirildi. Çok sayıda polis de salon önündeydi. Hak savunucuları, bu süreçte TTM’yle dayanışmak amacıyla kurulan ‘İyi ki Varsın TTM’ adlı sosyal medya hesabı aracılığıyla örgütlenerek, davayı takip etmek için adliyeye geldi. Salonun küçüklüğünü gerekçe gösteren Mahkeme, duruşmaya sadece davanın taraflarını ve basını kabul etti. TTM’yi hedef gösteren gruplar da duruşma öncesi Adliye’deydi.
Duruşmada TTM avukatları, İçişleri Bakanlığı ve Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın davaya müdahil olmalarına yönelik karardan dönülmesini ve 11 Ekim’de ara kararla kabul edilen usulü eksikliklerin tamamlanmasını talep etti. Mahkeme, bakanlıkların müdahilliğine yönelik karardan dönülmesi talebini reddetti. Bu kararla birlikte bakanlıkların davaya müdahil olması kesinleşmiş oldu. Dava, dosyanın bilirkişiden dönüşünün beklenmesi kararıyla 21 Şubat 2023 tarihine ertelendi.
İlk duruşmada yaşananlar
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın düzenlediği iddianameyle açılan davada derneğin ‘kanuna ve ahlaka aykırı’ hale geldiği iddiası yer alıyor. Davaya temel oluşturan dernekler denetçilerinin raporunda derneğin LGBTİ+’larla ilgili ifadeleri hukuka aykırı ve ayrımcı bir şekilde ‘müstehcenlik’ olarak yer alırken; LGBTİ+’ların temel hak ve özgürlükleri de ‘toplumda kısaca LGBTİ (lezbiyen, gey, biseksüel, travesti, intersex) olarak bilinen kişilerin cinsel eğilimlerini normalleştirmek sureti ile çocukların cinsel kimliklerini etkilemeye çalışması’ ifadeleriyle rapora ve davanameye girmişti. Dava kapsamında dernek hakkında verilen ‘faaliyetten alıkonulma’ tedbir kararı ise 6 Nisan’da TTM’nin başvurusu üzerine kaldırılmıştı.
Duruşmayı farklı kurumlardan 100’den fazla hak savunucusu ve gazeteci takip etmek için adliyedeydi. Tarlabaşı Toplum Merkezi ile dayanışmak için bir araya gelen TTM Dayanışma Grubu dava öncesinde Çağlayan Adliyesi önünde basın açıklaması yapmıştı.
Mahkeme, soruşturma dosyasının detaylarını Başsavcı’ya sormaya, savcılık dosyaları dışında ihbar, şikâyet, tespit, soruşturma, kovuşturma dosyaları için İstanbul Valiliği Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğü’ne yazılmasına, dernekler konusunda uzman ve muhasebeci bilirkişiden rapor alınmasına, bakanlıkların müdahillik taleplerinin ara kararda değerlendirilmesine karar vererek duruşmayı 2 Kasım saat 11.30’a ertelemişti.
Ne olmuştu?
25 Haziran 2021’den bu yana bazı medya organlarının karalama haberlerle hedef gösterdiği dernek, Haziran-Eylül 2021 döneminde çeşitli denetimlerden geçti. Denetimlerin ardından merkez hakkında iki ayrı dava açıldı.
İstanbul Valiliği tarafından İstanbul 8. Sulh Hukuk Mahkemesi’nde ‘Derneğin amacının gerçekleşmesinin olanaksız hale geldiği’ gerekçesiyle derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespit edilmesi talepli bir dava açıldı. Bu davanın ilk duruşması, 14 Nisan’da İstanbul 8. Sulh Hukuk Mahkemesi’nde görüldü. Aile Bakanlığı, Valilik yanında müdahillik talebi iletti. TTM avukatları, “15 yıldır var olan, kamuyla ortak iş yapan bir dernek nasıl yok olabilir” diye sordu. Dava, 29 Eylül’e ertelendi. 29 Eylül’deki ikinci duruşmada da karar çıkmadı ve bu sefer TTM hakkında açılan ‘yokluğun tespiti’ davası 9 Mayıs 2023’e ertelendi.
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın düzenlediği iddianame ile İstanbul 18. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde ‘hukuka ve ahlaka aykırılık’ gerekçeleriyle derneğin feshi davası da açıldı. Bu davanın ilk duruşması da 18 Mayıs’ta görüldü. Dava kapsamında dernek hakkında verilen ‘faaliyetten alıkonulma’ tedbir kararı ise 6 Nisan’da TTM’nin başvurusu üzerine kaldırıldı. Bu dava da 2 Kasım’a ertelendi.
TTM, 27 Haziran 2021’de Kaos GL Derneği’nin ‘LGBTİ+ Öğrencileri Aile ve Okul Kıskacına Karşı Nasıl Korumalı?’ kılavuzunun konuşulacağı bir gönüllü etkinliği planladı, fakat etkinlik medyada hedef gösterildi. Nefret söylemi, hedef gösterme ve karalamalar 9 Şubat 2022’ye kadar sistematik olarak devam etti ve yaygınlaştı.
Medyadaki hedef göstermelerin hemen ardından, 25 Haziran’da Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Beyoğlu İlçe Müdürlüğü Sosyal Hizmetler Birimi, derneği ziyaret etti. Bundan dört gün sonra İstanbul İl Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğü denetimi başladı. TTM, denetleme sonuçlarına ilişkin bilgileri ancak kendilerine açılan ‘yokluğun tespiti’ ve ‘derneğin feshi’ dava dosyalarına sunulan rapor ve eklerden öğrenebildi. Dernek hakkında açılan ilk dava ‘yokluğun tespiti’ davası oldu.
