Atina’nın Plaka Mahallesi’ndeki Küçük Asya Araştırmaları Merkezi, mübadele sonrası yok olan bir belleğin izini süren en köklü kurumlardan biri. Mübadeleden birkaç yıl sonra, 1930’da müzikolog Melpo Logotheti-Merlier ve Yunan dili-edebiyatı uzmanı Octave Merlier’nin kişisel inisiyatifiyle kurulan merkez, öncelikle sesin arşivini tutmak için yola çıktı. Anadolu’nun müzik mirasını kaybetmemek için mübadillerin şarkılarını, enstrümanlarıyla stüdyoda kaydeden merkez, çalışmalarına sonrasında sözlü mülakatlarla devam etmiş. Bugün yüzlerce şarkıdan oluşan bir müzik, beş bin sözlü mülakat, üç bine yakın fotoğraf, el yazmaları ve Karamanlıca edebiyatı koleksiyonuna sahip olan merkezin direktörlüğünü 2002’den beri Stavros Anestidis yürütüyor. Anestidis, geçtiğimiz günlerde ‘Arşivden Sonra’ konuşmaları kapsamında İstanbul’daydı. Tatavla doğumlu Anestidis’le bir araya geldik; merkezin çalışmalarını ve değişen İstanbul’u konuştuk.
Küçük Asya Araştırmaları Enstitüsü’yle yollarınız nasıl kesişti?
Ben Saint Michel Lisesi’ni bitirdikten sonra Atina Üniversitesi’nde siyasal bilgiler okudum. Orada okurken şimdi çalıştığım enstitünün müdürü, Prof. Dr. Paschalis Kitromilides üniversitede hocamdı. Benim de İstanbullu olduğumu öğrenince enstitünün beni muhakkak ilgilendireceğini söyleyip, beni çağırdı. Arşivdeki kütüphaneyle tanıştım. Üniversiteyi bitirdikten sonra da beni bu konularla uğraşmaya teşvik etti. İstanbul’dan olduğum için Türkçe de biliyordum. Yavaş yavaş aklımda bir doktora tezi oluştu, onun denetimiyle doktora tezimi bitirdim. 1994’te araştırmacı olarak girdim, 2002’de hoca enstitünün müdürlüğünden ayrılınca yönetim kurulu beni layık gördü. Aslında ben istemedim.
İstememiş olsanız da 15 senedir başındasınız…
Bir kurumu yönetmek çok zaman alıyor, özelikle ekonomik kriz ortamında bütçe sıkıntısını gidermek açısından, çok bürokratik iş var. Bu durum da yapmak istediğim araştırma ve çalışmaların aleyhine oluyor.
Merkez maddi olarak nasıl ayakta kalıyor?
Burası tamamen özerk bir enstitü ama Yunanistan Kültür Bakanlığı’nın denetiminde. Bu bağlamda Kültür Bakanlığı yasal olarak bütçemizi kapsamak zorunluluğunda. Ama son yıllarda kriz ortamında o bütçe gittikçe küçüldü. Özel sektörden sponsorlar olmasa çok zor yürütecektik.
Enstitünün size akademik olarak yeni kapılar açtığından bahsettiniz. Akademik amaçların ötesinde, belki duygusal olarak, ne bulacağınızı düşünmüştünüz ve ne buldunuz?
Bu arşiv ve enstitü sayesinde İstanbul’la bağlarımı yeniledim. Tabii oraya girene kadar hiçbir surette ilgimi kaybetmedim; Türkçe kitap ısmarlıyordum, o dönem daha çok edebiyat okuyordum. Türkçeyi de unutmadım ama enstitü sayesinde Anadolu ve Rumlar günlük hayatıma girdi. Bir de 1999 sonrasında ortam değişince ve enstitümüze Türk okuyucular, araştırmacılar gelmeye başlayınca hem Türkçe konuşabilme imkânı edindim hem de o çevreden yeni kişilerle tanışıp, bazılarıyla dost oldum.
SÖYLEŞİNİN DEVAMINI OKUMAK İÇİN TIKLAYIN
