Azınlık okullarına kayıt olacak öğrencilerde ‘soy kodu’ kriterini esas alma uygulaması, Millî Eğitim Bakanlığı’nın genelgesiyle durdurulmuş ve karar, okul yönetimlerine bırakılmıştı. Ancak mağduriyetler hâlâ devam ediyor. Fatih İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü, Bezciyan Ermeni İlkokulu’nda okuyan iki öğrencinin soy durumunu gerekçe göstererek kayıtlarının silinmesini istedi. Aile, iki kardeşle ilgili kararı mahkemeye taşıyor.
Kumkapı Bezciyan Ermeni İlkokulu’nda okuyan iki kardeşten biri 4., diğeri ise 2. sınıfa başlayacaktı. Küçük kardeş aynı okulda iki yıl boyunca okul öncesi eğitimi de gördü. Ancak geçen hafta Fatih İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’nden gelen yazıyla, ‘soy durumu’ gerekçesiyle, çocukların kayıtlarının okuldan silinmesi istendi.
Süryaniliğini de araştırmışlar
Millî Eğitim Müdürlüğü, soy durumu araştırmasını çocukların ve ailesinin nüfus kütüklerinin bulunduğu Kâhta İlçe Nüfus Müdürlüğü’ne yaptırdı. Soy durumu incelemesi sonucunda, Ermeni olduğunu beyan eden ve Ermeni okulunda okumak isteyen çocukların Ermeni ya da Süryani olmadıkları belirtildi.
İlçe Millî Eğitim Müdürlüğü’nden okula gelen yazıda şu ifadeler yer alıyor: “Soy durumunun Süryani ya da Ermeni olduğuna ilişkin herhangi bir nüfus kayıt örneğine rastlanmamıştır. Kâhta İlçe Nüfus Müdürlüğü’nün ilgi yazısında bildirildiği üzere Ermeni olmadığından asıl kaydının yapılması Müdürlüğümüzce uygun görülmemiştir.”
Yazıda, ailenin dininin İslam iken Hıristiyan olarak değiştirildiği de belirtiliyor.
Baba: ‘Çocuklarımın Ermeni kültürüyle büyümelerini istiyorum’
Çocukların babası Z.Ç., çocuklarının okuldan kayıtlarının silinmesi kararını mahkemeye taşıyor. Agos’a konuşan Z.Ç., çocuklarının yıllardır Ermeni okulunda okuduğunu, bu yıl kaydın silinmesi yönünde karar geldiğini belirterek uygulamaya tepki gösterdi: “Millî Eğitim’den, önceki sene de ‘kayıt yapılamaz’ diye yazı geldi. Nüfus kayıt örneğini gönderdik. Dedemin isminin Ermeni ismi olduğu kayıtlarda görülüyor. Ancak onu da kabul etmemişler. İşin peşini bırakmayacağım.”
Adıyamanlı baba, 1996’dan beri İstanbul’da yaşadıklarını, hem kendisinin hem de çocuklarının Ermeni kilisesinde vaftiz olduğunu belirterek “Biz Ermeni’yiz. Ben Ermeni kültürüyle büyüyemedim ama çocuklarımın Ermenice bilmesini ve Ermeni kültürüyle büyümesini istiyorum. Kimliğimizi inkâr edecek değiliz. Çocuklarımın Ermeni okulunda okuması için elimden geleni yapacağım” dedi.
Mahkeme kararı var
Yakın zamana kadar, Ermeni okullarında okuyan öğrencilerin kayıt yaptırabilmeleri için Millî Eğitim Müdürlüğü’nün onayı gerekiyordu. 2013 yılında, Ermeni okuluna kayıt yaptıran bir öğrencinin kaydının silinmesinin istendiği bir yazıda, azınlıkların soy durumlarının kodlandığı ortaya çıkmıştı. Aileye iletilen resmi yazıda Ermenilerin ‘soy kodunun 2’ olduğu, ancak ailenin soy kodunun ‘2’ olmadığı belirtilmişti. Aile uygulamayı mahkemeye taşımış ve mahkeme Millî Eğitim’in kararını iptal edip, çocuğun okulda okumasına karar vermişti.
2014 yılında kararı veren İstanbul 7. İdare Mahkemesi, Türkiye Ermenileri Patrikliği’nin verdiği vaftiz belgesinin kayıt için yeterli olduğunu belirterek, çocuğun okula kaydının yapılmasına karar vermişti. Mahkeme, kararında, İnsan Hakları Sözleşmesi’ne de dikkat çekmişti:
“Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne bağlı Ek 1 Sayılı Protokol’ün 2. maddesinde ‘Kimse öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz. Devlet, eğitim ve öğretim alanında üstleneceği görevlerin yapılmasında, ana babaların bu eğitim ve öğretimi kendi dinsel ve felsefi inanç ve düşüncelerine göre sağlamak hakkına saygı gösterecektir’ hükmü getirilmiştir. Anayasa’nın 42. maddesinde de kimsenin eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamayacağı belirtilmiştir.”
Genelgeye rağmen...
Mahkeme kararları ve kamuoyunun tepkileri üzerine, Millî Eğitim Bakanlığı, soy kodu araştırmasının yapılmaması için Temmuz ayının başında bir genelge yayımladı.
Gayrimüslim okullarının bulunduğu, İstanbul ve Çanakkale valiliklerine gönderilen genelgede, bu konuda yetkinin okul müdürlerine verildiği belirtilmişti. Genelgeye rağmen, Millî Eğitim Müdürlüğü, Bezciyan’da okuyan iki öğrenci hakkında ‘kayıt silme’ yazısını gönderdi.
Yasa yürürlükte
Söz konusu uygulamanın genelgeye rağmen okullarda devam ediyor olmasını değerlendiren VADİP Eğitim Komisyonu üyesi Nuran Palakoğlu, okulların bağlı bulunduğu yasaya işaret ederek şunları söyledi: “Okullarımızın kayıt şartlarını düzenleyen Özel Öğretim Kurumları Kanunu halen yürürlükte. Bu kanun okullara kayıt şartlarını düzenliyor. Bu nedenle bu tür uygulamalarla karşılaşıyoruz.”
İki çocuğun durumu, mahkemenin vereceği kararla netleşecek.
