SOYKIRIM

Ermenistan Devlet Başkanı Serj Sarkisyan’ın 24 Nisan Ermeni Soykırımını anma gününde Çanakkale’ye davet edilmesi konusunda bir açıklama daha yaparak daveti ‘alaycı ve basiretsiz’ olarak tanımlaması üzerine Dışişleri Bakanlığı ve Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü’nden sert açıklamalar geldi.

İngiltere’de yapılacak Holokost Anıtı’yla, Yahudi kurbanların yanısıra Romanlar, eşcinseller, engelliler, muhalifler ve Yehova Şahitleri’nin de aralarında olduğu diğer kurbanlar da anılacak.

Ermenistan Devlet Başkanı Serj Sarkisyan, Holokost kurbanlarını anma günü için yazılı bir mesaj yayımladı. Sarkisyan mesajında, “1. Dünya Savaşı’nda işlenen insanlığa karşı suçlar mahkum edilseydi ve sorumlular cezalandırılsaydı 2. Dünya Savaşı’nda işlenen suçların önüne geçilebilirdi” dedi.

Almanya hükümeti, bir soru önergesine verdiği cevpta 1915 Ermeni Soykırımı için "Soykırım’ kavramını kullanmayacağını, 1915'le ilgili çalışmanın ilk etapta Türkiye ve Ermenistan'ın konusu olduğunu" açıkladı.

BM tarafından Uluslararası Holokost Kurbanlarını Anma Günü olarak ilan edilen 27 Ocak’ta, Auschwitz ölüm kampında uluslararası bir tören düzenlenecek. Türkiye’de ise ilk defa Holokost kurbanları için Ankara’da bir tören düzenleniyor.

Türkiye’de kısa bir geçmişi olmasına rağmen, Ermeni Soykırımı üzerine yapılan çalışmaların kabuk değiştirdiği gözleniyor. Ermenice bilen, soykırımı yerel düzlemde ele alan ve farklı bir tarih okuması yapan bir sosyal bilimci kuşağı yetişiyor. Hâlihazırda Berlin’de Zentrum Moderner Orient’te (Modern Doğu Merkezi) doktora sonrası çalışmalarını sürdüren antropolog Yektan Türkyılmaz, bu kuşağın önemli bir ismi. Doktora tezini Van’daki soykırım süreci üzerine yazan Türkyılmaz’la, Tarih Vakfı’nda yaptığı ‘Ermeni Soykırımı’na ‘Giden Yolu’ Yeniden Düşünmek: Temmuz 1913 - Ağustos 1914’ başlıklı sunumu üzerine konuştuk.

Süryani Soykırımı’nın 100. yılında, Süryani toplumu soykırımın uluslar arası platformların gündemine getirmek için çalışmalara başladı. Soykırımın tanınması ve yüzleşme için Süryaniler yaşadıkları bütün ülkelerde kampanya düzenleyecek.

Osmanlı Ermenilerinin sosyal ve kültürel tarihini yeniden canlandıran ‘Huşamadyan’ internet sitesi, kuruluşunun dördüncü yılında İngilizce ve Ermenicenin yanı sıra artık nihayet Türkçe de yayında. İsmini miras aldığı ‘Huşamadyan’ kitapları gibi, unutulmuş bir geçmişin peşine düşerek onu kelimeler ve fotoğraflarla yeniden diriltme görevini üstlenmiş küçük bir ekip, iğneyle kuyu kazarcasına Ermenilerin bu topraklardaki zengin geçmişini tekrar hatırlatıyor. Huşamadyan’ın kurucularından olan tarihçi Vahe Tachjian’la bu güzel haber üzerine konuştuk. Yanı sıra, henüz emekleme aşamasındaki Türkçe sitede okuyucuları bekleyen Palu, Harput ve Kozan’daki 20. yüzyıl başındaki yaşam hakkında üç makaleden de ‘tadımlık’ bölümler aktarıyoruz.

Washington’daki Carnegie Uluslararası Barış Vakfı’nın Rusya ve Avrasya programında kıdemli araştırma görevlisi olarak çalışan ve özellikle Kafkasya ile Karabağ Savaşı konusundaki kapsamlı çalışmalarıyla tanınan Thomas de Waal, Foreign Affairs dergisinin Ocak-Şubat 2015 sayısında ‘The G-Word: The Armenian Massacre and the Politics of Genocide’ (S’li Kelime: Ermeni Katliamı ve Soykırım Siyaseti) başlıklı bir makale yayımladı. Kavram üzerinden yürütülen tartışmaları, kongredeki yasa tasarılarının arka planını anlatan Thomas de Waal, bu büyük kitlesel yıkımı, soykırım kavramı ekseninde verilen siyasal mücadele üzerinden ele alıyor. Makalenin geniş bir derlemesini F. Gökhan Diler’in tercümesiyle sunuyoruz.

Meclis Başkanı Cemil Çiçek’in “geçmişe dönük Meclis kayıtlarının okunması bile problem teşkil ediyor, çok az sayıda insan istihdam ederek bunları gün ışığına çıkarmaya çalışıyoruz” dediği Meclis’in Osmanlıca yazılmış kayıtlarında soykırım tartışmaları öne çıkıyor.