YÜZLEŞME

Uluslararası Hrant Dink Ödülleri’nin 7. kez sahiplerini bulduğu, İstanbul Kongre Merkez’inde 15 Eylül akşamı düzenlenen ödül töreninde, açılış konuşmasını tarihçi Taner Akçam yaptı. Töreni izleyenler tarafından büyük bir ilgiyle dinlenen konuşmanın tam metnini sunuyoruz.

Siyaset bilimci Nesrin Uçarlar’ın, İletişim Yayınları’ndan çıkan ‘Çatışma Sonrası Süreçte Adalet ve Geçmişle Yüzleşme Talepleri’ alt başlıklı, ‘Hiçbir Şey Yerinde Değil’ kitabı, 1990’larda Kürdistan coğrafyasında yaşananlara hem onarıcı adalet perspektifinden bakmasıyla, hem de çoğu zaman sesleri sadece eylemlerde ya da mahkeme koridorlarında duyulan katliam mağdurlarının kendilerini ifade edebilmelerine olanak vermesiyle, dikkat çekiyor.

Fransa’da yaşayan psikanalist ve felsefeci Hélène Piralian Simonyan'la Ermeni Soykırımı’nın 100. yılı dolayısıyla, travma, yas ve aktarım üzerine bir söyleşi yaptık.

Ermeni Soykırımı’nın inkârı konuşulduğunda, bu inkârı inşa edenler içinde belli devlet kurumları ve bazı üniversiteler ön plana çıkıyor. Üniversitelerin ve akademyanın inkârdaki rolünü, keza kimilerinin de inkârın aşılmasında takındığı tavrı, yakın tarih ve kolektif kimlikler üzerine çalışan Bilgi Üniversitesi Tarih Bölümü Başkanı Prof. Bülent Bilmez’le konuştuk.

‘İradenin İyimserliği’, 2000’li yıllarda kadınların yüz yüze kaldıkları sorunlara ve farklı kollara dağılan üretimlerine 14 farklı metinle bakıyor. Derlemede yer alan metinlerden biri 1915 veya Dersim 1938’den yola çıkan kadın yazarların üretimine odaklanan ‘İçlerini Ateşe Gösterenler’ başlıklı inceleme. Metnin yazarı Sema Aslan, acının edebiyata konu olmasını ve kadın yazarların geçmişle bağını anlattı.

Hayatını kaybeden Nobel ödüllü yazar Günter Grass’ın 2010 yılında Agos’a verdiği söyleşiden: Yazarlık doğruları, gerçekleri söylemeyi gerektirir. Bunu yapamayacak olanların, bu işi yapmamaları lâzım. Ayrıca, yazar kaybedenlerin tarafında olmak zorundadır. Tarih genellikle muzafferlerin tarihini anlatır ve bu bir boşluk doğurur. Bu boşluk edebiyatla doldurulabilir.

Documentarist ve Depo İstanbul işbirliğinde, bu yıl altıncısı düzenlenen ‘Saturdox Belgesel Buluşmaları’, “Geçmişle Yüzleşme” temalı belgesellere yer veriyor.

Ermeni Soykırımı konu edildiğinde, önemli bir tartışma konusu da, Kürtlerin soykırımdaki rolü. Adnan Çelik ile Namık Kemal Dinç’in Diyarbakır ve çevresindeki Kürtlerin 1915 Ermeni Soykırımı’na dair hafızalarına yönelik sözlü tarih çalışmasının ürünü olan ve İsmail Beşikçi Vakfı Yayınları tarafından basılan ‘Yüz Yıllık Ah! Toplumsal Hafızanın İzinde 1915 Diyarbekir’ kitabı, bu konuda önemli bir kaynak olacak. Hâlihazırda Ermeni Soykırımı’na dair Kürt siyasetçileriyle röportajlarından oluşan ‘Yüz Yüze’ belgeseli üzerine çalışan tarihçi Namık Kemal Dinç’le, yeni çıkan kitapları ve Tarih Vakfı’nda yaptığı ‘Toplumsal Hafızanın İzinde 1915 Diyarbekir ve Kürtler’ sunumu üzerine konuştuk.

Hayatının son 12 yılını Türkiye, Suriye, Pakistan ve Filistin’de geçiren misyoner Sebastian James’in kısa süre önce ‘Beklenen Uyanış’ adıyla yayımlanan kitabı, başta Protestan camiası olmak üzere Türkiye’deki Hıristiyan cemaatlerinde tartışma yarattı.

Perihan Mağden, ilk kez yayımlanan yazılarından oluşan ‘Tehlikeli Temayüller’ ile yıllar sonra okuyucusuyla yeniden buluştu. ‘Sahibinden Sıfır Kilometre Yazılar’ alt başlığını taşıyan kitapta yer alan 25 yazıda ‘yüzleşme’, ‘korku’, ‘yalan’ gibi kavramlar etrafında gündelik hayatta sürekli karşımıza çıkan pek çok konu, Mağden’in kendine has üslubuyla ‘farklı bir açıdan ele alınmış.