MÜSLÜMANLAŞTIRILMIŞ ERMENİLER

Diyarbakır’ın Eğil ilçesinde yaşayan Müslümanlaştırılmış Ermenilerin hayat hikâyeleri belgesel oldu. Yönetmenliğini gazeteci Altan Sancar ve Serhat Temel’in yaptığı ‘Saklı Haç’ adlı belgeselin kameramanı ise gazeteci Sertaç Kayar. 1915 ve sonrasında ilçede ve çevresinde yaşayan Ermenilerin akıbetini, özellikle de ilçede yaşayan Müslümanlaştırılmış Ermenilerin kimlik bunalımını, 1915 sonrası travmalarını ve kendilerinden sonraki kuşaklara aktardıkları hikâyeleri beyazperdeye taşıyacak olan ‘Saklı Haç’ı, filmin yapımcılığını da üstlenen Altan Sancar’la konuştuk.

Halil Erhan’la dedesi, ‘Giresunlu Kamil’in, Baybahan Dağı eteklerindeki bir Ermeni köyünde başlayan hayat hikâyesinde yola çıkıp, ‘Müslümanlaştırılmış Ermeniler’e uzanan bir söyleşi yaptık.

Taner Akçam’ın 2014 yılında İletişim Yayınları etiketiyle piyasaya çıkan ve yayımlandığı günden itibaren büyük yankılara neden olan kitabı ‘Zorla Müslümanlaştırılmış Ermeniler: Sessizlik, İnkâr ve Asimilasyon’ artık Ermenicede.

14 Ağustos Pazar günü, Dersimli on Ermeni daha Yeşilköy Surp Istepanos Kilisesi’nde düzenlenen toplu vaftiz töreniyle Hıristiyanlığa adım attı.

‘Çiroka Wenda’ (Kayıp Hikâye) belgeseli, bir ‘akrabamı arıyorum’ ilanı gibi. Soykırımda yolları ayrılan Saimbeyli Halil ve Boğuz (Boğos) Arslanian kardeşlerin üç kuşaktır birbirini bulmaya çalışmasının hikayesini, belgeselin yönetmeni Mehmet Uluç anlattı.

Müslüm Üzülmez’in ‘Ergani Tarihinin Saklı Sayfası Ermeniler’ kitabı İsmail Beşikçi Vakfı Yayınları tarafından yayınlandı. Kendisi de Erganili olan Üzülmez kitabında, Diyarbakır’ın Ergani ilçesi ve çevresindeki Ermenilerin 1915’ten önce ve sonra yaşladıklarını ele alıyor. Ağırlıklı olarak sözlü tarih çalışmasına dayalı olan kitap, Ergani Ermenilerinin tarihiyle ilgili önemli bilgiler içeriyor. Üzülmez ile kitabından yola çıkarak ağırlıklı olarak günümüzde Erganililerin ‘Ermeni algısı’ üzerine konuştuk.

Hrant Dink Vakfı’nın, Boğaziçi Üniversitesi Tarih Bölümü ve MalatyaHAYDer işbirliğiyle, 2-4 Kasım 2013’te düzenlediği Müslümanlaş(tırıl)mış Ermeniler Konferansı’nda sunulan tebliğlerden oluşan kitap, Hrant Dink Yayınları tarafından yayımlandı.

Prof. Selim Deringil, Osmanlı’nın ihtida prosedürlerini ve çok sayıda Ermeni’nin Müslümanlaşmak zorunda kaldığı 1894-1896 Katliamları’nı anlattı.

Müslümanlaştırılmış Ermenilerin tanıklıklarından oluşan ilk film çalışması olan ‘Sessizliğin Mirası’, 4-19 Nisan arasında yapılacak olan 34. İstanbul Film Festivali’nde, ‘Yüz Yıllık Acı’ başlıklı bölümde gösterilecek. Belgeselin iki genç yönetmeni Anna Benjamin ve Guillaume Clere ile konuştuk.

Mahkeme kararlarına rağmen, soy kodu uygulaması devam ediyor. Cumhuriyet tarihi boyunca ağır baskılar yaşamış gayrimüslim okulları, hâlâ sorunlarının çözülmesini bekliyor. Geçtiğimiz hafta Agos’un manşetine taşıdığı soy kodu uygulamasının tarihini, sorunun nasıl çözüleceğini ve hükümetin politikalarını, Uluslararası Azınlık Hakları Grubu Türkiye Koordinatörü Nurcan Kaya’yla konuştuk. Kaya, hükümetin azınlık paradigmasını bir türlü yıkamadığına dikkat çekiyor.