BİRİNCİ ERMENİSTAN CUMHURİYETİ

Birinci Ermenistan Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 100. yılı vesilesiyle Ermenistan tarihine yakından baktığımız makaleleri yayınlamayı sürdürüyoruz. Bu kez özellikle ABD’de birçok üniversitede dersler veren son olarak Columbia Üniversitesi’nde Ortadoğu, Güney Asya ve Afrika Çalışmaları bölümünde ders veren Haçik Muradyan’ın bir makalesini sunuyoruz. Muradyan birinci cumhuriyetin kurucularından Aram Manukyan’ın yaşam öyküsünün Kafkaslar’da ve Osmanlı topraklarında geçen bölümüne mercek tutuyor.

Sınırları cetvelle çizilmiş birçok devlet var. Bunlar yabancı diplomatlar, sömürgeci güçler, emperyalist yöneticiler tarafından, uzaktan çizilmiş sınırlar; tarihin kazaları sonucunda bağımsız olmuş devletler. Ancak çoğu, tarihin ürettiği o devletin sınırları içinde yaşayanlardan bir ulus yaratma konusunda zorlanıyor. Bugün bazılarının, bir ulusu daha ulus olmadan öldüren, intihar niteliğinde iç savaşlara yenik düştüğüne tanık oluyoruz.

Ömrü kısa olan Birinci Ermenistan Cumhuriyeti tam 100 yıl önce 28 Mayıs 1918’de kurulmuştu. Masis Kürkçügil çok zor şartlar altında kurulan bu Cumhuriyetin oluşum ve mücadele günlerine ışık tutuyor.