ՄՇԱԿՈՅԹ ԵՒ ԱՐՈՒԵՍՏ
Մհեր Խաչատրեանի նկարները այստեղ եւ ԱՄՆ-ում
24 Ապրիլին 60 երկրներից ժամանած ներկայացուցիչներ Ծիծեռնակաբերդում կանգնեցին հայ ժողովրդի կողքին։ Նաեւ 4 երկրների նախագահներ՝ Ֆրանսիայի, Ռուսաստանի, Կիպրոսի եւ Սերպիայի։ Ինչո՞ւ յատկապէս այդ 4 երկրները ներկայացան նախագահի մակարդակով։
Իսթանպուլեան Մարտահրաւէրին Ընդառաջ
Նկարչութեան մեկնակէտը առաջին հերթին գիծն է անկասկած։ Նախնական մարդը հետք թողած որեւէ իրով՝ ածուխի, գաճի կամ կաւի միջոցաւ նախ գիծ մը գծեց քարայրի պատին վրայ։ Ապա փորձեց ընդօրինակել իր շուրջը տեսածները։ Շատ աւելի ուշ եկաւ այդ գծուածները ներկելու խորհուրդը։ Գիծը այսօր ալ գեղանկարչութեան կարեւորագոյն միջոցն է։ Եւ արուեստագէտը այս օր ալ իր շուրջը տեսածները կը վերարտադրէ գիծերով։ Անշուշտ հիմա քարայրի պատերուն տեղ կը նախընտրէ թուղթն ու մատիտը կամ կտաւն ու վրձինը։ Բայց ինչպէ՞ս կրնանք մերժել քաղաքի պատերը զարդարող հնարամտութիւնը՝ կրաֆիթին։ Արդարեւ կրաֆիք արուեստն ալ գեղանկարչութեան անբաժան մասնիկն է։
Ցեղասպանութիւնը կերպարուեստի լեզուով
Հայաստանի ազգային պատկերասրահում։ Ի՞նչ կատարուեց մեզ հետ 100 տարի առաջ։ Արիւնահեղութիւն։ Այսօր մենք զոհի բարդոյթից ձերբազատւում ենք, փոխելով «արիւնահեղութիւն» հասկացութիւնը «արիւնառութիւն»ով։ Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Արամ Ա. Կաթողիկոսի ասած «արիւնը աւիշը դարձաւ մեր կեանքին, տալով իմացեալ մահով նահատակուելու քաջութիւնը»։
«Նուագելու ես ժողովուրդիդ համար»
Հայոց ցեղասպանութիւնը խորհրդանշող անմոռուկ ծաղիկը 2015-ի տարեմուտով իրենց վզին կախող կամ լամբակին ագուցողները գիտէին թէ այդ նշանը պիտի պահեն ամբողջ տարուան ընթացքին, նոյնիսկ աւելի ալ երկար։ Այդ գիտակցութիւնով էր որ «Քալան» ընկերութեան սեփականատէր Հասան Սալթըք տակաւին 2013-ին անուանի երաժիշտ Արա Տինքճեանին խորհուրդ կու տար որ յատուկ ձայնագրութիւն մը պատրաստելու է Մեծ եղեռնի դարադարձին հրատարակելու համար։ «Դուն կը որոշես թէ մենանուագ պիտի ըլլայ, թէ ոչ փոքր կամ մեծ նուագախումբի ընկերակցութիւն։ Ուր որ ուզես կրնաս ձայնագրել, ԱՄՆ, Հայաստան կամ Թուրքիա։ Կարեւոր է ժողովուրդիդ համար այս բանը ընելդ» ըսած էր։ Տինքճեան կը խոստովանի որ այս առաջարկը բաւական ցնցած էր զինք։ Ոդիսականը լսենք Արա Տինքճեանի խօսքերով՝ որոնք տեղադրուած են «Յոյս եւ Իրողութիւն» ալպոմի կողքաշապկին մէջ։
Զահրատի 91-րդ տարեդարձը կը նշուի նոր թրքերէն թարգմանութեամբ մը
Շաբաթ 9 Մայիսին Պէյօղլուի Ճեզայիր սրահին մէջ տեղի ունեցաւ գրական երեկոյ նուիրուած Զահրատի (Զարեհ Եալտըզճեան) 91-րդ տարեդարձին, որուն ընթացքին ներկայացուեցաւ նայեւ երեկոյի կազմակերպիչ «Արաս» Հրատարակչատան կողմէ հրատարակուած հեղինակին թրքերէն թարգմանութիւններու հատորը։
«Սայաթ Նովա» Երգչախումբի Սպասուող Համերգը
Կազմուելուն 42-րդ տարեդարձը անցեալ տարի տօնած «Սայաթ Նովա» երգչախումբը 22 Մայիսին համերգ պիտի ունենայ։ «Կռունկ» խորագրուած համերգը հանդիսատեսին պիտի ներկայացնէ 100 տարի առաջ Անատոլու ապրած հայ երաժիշտներուն եւ երգահաններուն գործերը։ Համերգին որդեգրած կարգախօսը «խապրիկ մը մեր աշխարհէն» առնուած է «Կռունկ» երգէն։ Շիշլի Քէնթ Մշակութային Կեդրոնին մէջ տեղի ունենալիք համերգը ժամը 9-ին պիտի սկսի։ Այս առթիւ զրուցեցինք երգչախումբի ղեկավար Մելիքճան Զամանի եւ վարչութեան անդամ Նարօտ Էրքօլի հետ։
Վարուժան չի մեռնիր
Իրականութեան մէջ կը մեռնի, եւ մենք կարողութիւնը եւ իրաւունքը ունինք իր մահը սգալու։ Իրաւունքը մէկ կողմ, դժուարը սգալու կարողութիւնն է։ Չի բաւեր կորսնցնել, նաեւ մենք կը կրենք ցաւը չսգալու։ Չենք կրցած նոյնիսկ սգալ, լալ, հեծկլտալ ու մղկտալ։ Եթէ սգացած ենք, սգացած ենք գաղտնագողի։ Քանի որ եթէ Պոլսոյ մէջ արգիլուած եղած է, ապա սփիւռքի մէջ ամօթալի եղած է սգալ, հարկաւոր եղած է ոտքի կենալ, ոտքի մնալ, հարկաւոր եղած է վերապրիլ։ Կամ արգիլուած, կամ վերապրելով տարուած, մոռցած ենք սգալ։
Գիրքի մը ոդիսականը՝ «Մեծ Մօրս Հէքեաթները»
Կարգ մը գիրքեր գնահատանքի արժանի են ոչ միայն իրենց բովանդակութիւնով, այլ նաեւ ստեղծման ամբողջ գործընթացով։ Այս հաստատումը կ՚ընենք, քանի որ կը տեսնենք թէ անոնք մեծ դժուարութիւններ յաղթահարելով հասած են ընթերցողին։ Այդ տեսակ գիրք մըն է Սերտար Ճանի «Մեծ Մօրս Հէքեաթները» անուն գիրքը, որուն հեղինակը ամենածանր տանջանքներով ծանօթ Տիյարպէքիրի բանտէն արձակուելով, 1991-ին, Թուրքիոյ համար խիստ դժուար տարեթիւի մը համարձակեցաւ 1915-ի Հայոց ցեղասպանութեան մասին գրելու։ Մահապարտ մըն էր ան ու ամէն օր կը սպասէր այդ պատիժին գործադրման։ Բայց յեղափոխականը մահուան ճանապարհին իսկ պիտի մտածէ Թուրքիոյ պետութեան ուրացումով, ժխտումով, սուտով հիւսած պարիսպը փլելու մասին։ Երջանկութիւն է տեսնել որ այդ պարիսպը փլելու ուխտածներու թիւը օրըստօրէ կ՚աւելնայ։ Այս գիտակցութիւնով գիրքի հրատարակութենէն 24 տարիներ ետք ուզեցինք հեղինակին՝ Սերտար Ճանի հետ զրուցել։
Ցեղասպանութիւնը երգիծանկարիչների աչքերով
Այս տարուայ գրաֆիկական հումորի միջազգային փառատօնը, որին մասնակցեցին 47 երկրների 141 երգիծանկարիչներ, հայերի ցեղասպանութեան 100-եակից զատ արձագանգեց ժամանակակից աշխարհի պատերազմների արդիականացուած ձեւերին։