HDP Heyeti’nin İmralı’da yaptığı görüşmelerde Abdullah Öcalan, ‘Müzakere Süreci Taslağı’nı verdi. 4 ana bölüm ve onlarca maddeden oluşan taslakta Öcalan, ‘geriye dönüş’ konusunda yasal düzenleme, müzakereler, karşılıklı mutlak bir ateşkes, anayasal-toplumsal dönüşüm ve yeni kamu düzeninin oluşturulması adımlarının senkronize bir şekilde atılması gerektiğini belirtiyor.
Milliyet’ten Gökçer Tahincioğlu’nun haberine göre, görüşmeden Öcalan’ın, “Artık ülkeyi terk etme zamanı değil, ülkeye dönme zamanı” değerlendirmesini yaptığı öğrenildi. Öcalan’ın, yeniden çekilme çağrısı yapmayı doğru bulmadığı, “Artık kış ayındayız. Şimdi çıkmaya kalkanlar 4-5 ayda gidemez. Bunun yerine çözüm odaklı adımlar atılmalı” değerlendirmesini yaptığı bildirildi.
Öcalan’ın, “4-5 ay” olarak takvimlendirdiği bu sürecin mutlak barışı sağlayabileceğini söylediği kaydedildi. Öcalan’ın, sürecin seçim sonrasına sarkması konusunda ise “Erteleme eğilimi kaos doğurur” değerlendirmesini yaptığı ifade edildi.
DTK Eşbaşkanı Hatip Dicle’nin katılımıyla genişleyen heyetin görüşmesi 4 saat sürdü. Öcalan, görüşmede 20 yılı aşkın süredir ilk kez gördüğü Hatip Dicle’ye büyük ilgi gösterdi. Görüşmede, Öcalan, heyete, uzun süredir üzerinde çalıştığı, devlet heyetiyle de paylaştığı Müzakere Süreci Taslağı’nı anlattı.
4 adımlı plan
Öcalan, 4-5 aylık süreçte, yani Haziran 2015 seçimi öncesinde sonuca ulaşabileceğini vurguladığı sürecin, adım adım değil, senkronize-eşzamanlı adımlarla yürütülmesini istiyor. İmralı’nın senkronize yürütmek istediği süreci 4 başlıkta özetlemek mümkün:
- Yasal güvence: Bu adımda Öcalan, özellikle ‘Geri Dönüş Yasası’ ya da ‘Dağdan Dönüş Yasası’ olarak nitelendirilebilecek yasanın bütün yönleriyle hemen çıkartılmasını, eşzamanı olarak müzakerelere geçilmesini istiyor.
- Müzakere: Yasal güvenceyle paralel olarak müzakerenin sürdürülmesini belirtiyor.
- Tahkim edilmiş ateşkes: Yine bunlara paralel olarak her iki tarafın bugünkünden çok daha ileride mutlak bir ateşkes durumuna geçmesi, tepki çekebilecek karşı uygulamaların sonlandırılmasının zorunluluğunu aktarıyor.
- Anayasal ve toplumsal dönüşüm, silahsızlanma: Demokratikleşmeye yönelik anayasal ve yasal adımların atılması, silahlara veda ve toplum hayatının yeniden düzenlenmesi.
Öcalan’ın 4 başlıktan oluştuğu söylenen Müzakere Süreci Taslağı’nın ana hatları şöyle:
“Sürecin aşamaları belgelenmeli”
9 maddeden oluşan bu bölümde, sürecin belirleyici yanının demokratik siyaset olduğu vurgulanıyor. Yasal temellerden ne anlaşıldığı, kavram ve kurumların tanımları ve nasıl doğru tanımda buluşulabileceği, eylemsizlik halinin açık tanımları ve tarafların bu tanımlarda birleşmesindeki zorunluluk, sürecin aşamalarının belgeli hale getirilmesi, tüm görüşmelerin kayıt altına alınması, varılan mutabakatların da imzayla kayıt altına alınarak muhafazası gibi konular ayrıntılarıyla sıralanıyor. Öcalan, görüşmelerin temel zeminini bu bölümde aktarıyor.
Tarih ve Felsefe
Öcalan, bu bölümde 11 başlık altında geçmişten bugüne ve geleceğe bakış açısını özetliyor ve atılacak adımlarla varılacak noktayı tanımlıyor. Bu başlıklar şöyle sıralanıyor:
1- Tarih boyunca Ortadoğu’da Kürt-Türk ilişkilerinin mahiyeti ve günümüzdeki durumu.
2- Kürt-Türk ilişkilerinin giderek ağırlaşan sorunsallaşmasının iç ve dış nedenleri ve kapitalist moderniteyle ilişkisi.
3- Türk-Kürk ilişkisindeki sorunsallığın esas olarak devletin dönüşümü olması gerçekliği. Güncel iktidarların bu meseleyi iktidarlaşma aracına dönüştürmeleri. Uygulanan kör şiddet ve bunun yarattığı sonuçlar.
4- Çözümün sistemsel özelliği ve Ortadoğu’daki kaçınılmaz etkisi.
5- Çözümün barış ve evrensel demokrasiyle bağı. Demokratik barışın devlet ve toplum yapısında yol açacağı kaçınılmaz reformlar.
6- Sürecin anayasal ve yasal sonuçları
7- Sürecin güvenlik boyutu
8- Sürecin sosyal-kültürel etkileri
9- Sürecin kadın özgürlüğü boyutu ve ekolojik sonuçları
10- Cumhuriyet tarihi boyunca varlıkları yadsınan ve dışlanan tüm unsurların özgürce ve eşitçe tanınması. Bu unsurların, yeni norm sisteminde yer alma biçimleri ve özgünlükleri.
11- Yeni, çoğul, demokratik kamu düzeni.
Temel gündem maddeleri
Öcalan, bu bölümde 40 temel soru, belirleme ve önermeyle sorunu tanımlayıp, yanıtlarını sunuyor ve kendi bakış açısıyla çözümün çerçevesini çiziyor. Bu bölümde, “demokratik siyasetin doğru tanımlanması ve içeriği”, “kimlik kavramı, tanımı ve tanınması”, “çoğul, demokratik eşit ve yasal güvenceli çözüm”, “demokratik çözümün ulusal ve bölgesel(yerel) boyutlarının doğru tanımlanması”, “anayasal ve yasal karşılıkları”, “vatandaşlık tanımı”, “yasal ve özgür vatandaş”, “sürecin sosyo-ekonomik sistemle ilişkisi ve yeniden tanımlanması”, “kültürel çoğulculuk ve özgürlük”, “yakın tarihle hakikatler temelinde yüzleşme mekanizmaları”, “TBMM nezdinde oluşturulacak mekanizmalar” gibi başlıklar yer alıyor. Bu bölümde, somut öneriler ve kurulması istenen mekanizmalar, bunların çalışma biçimleri ayrıntılarıyla anlatılıyor.
Eylem Planı
HDP heyetinin açıklamasında, bu taslakla ilgili altı çizilmesi gereken nokta, devlet heyeti ile Öcalan’ın taslak konusunda mutabakat sağladığı değil, “müzakere yürütülebilecek bir çerçeve olduğu” konusunda mutabakat sağlanmış olması.
Bu çerçevede, hükümetin eylem planının da masaya getirilmesi, iki plan arasındaki farklılıkların en aza indirilerek, “büyük demokratik çözüm” diye nitelenen aşamaya geçilebileceği değerlendirmesi İmralı’da yapılıyor.
Sıra Meclis’te
Hükümete ulaşan Müzakere Taslağı’nın Kandil’le ve kamuoyuyla paylaşıldıktan sonra üzerinde yeniden değerlendirme yapılacağı ifade ediliyor. Buna göre, 1-2 günlük süreçte kamuoyuna taslağın önemli bir bölümü yansıyacak. Daha sonra tam metin olarak görülmesi sağlanacak. Bu metin üzerinden hükümetin değerlendirme yapması ve Meclis’te adım atması beklenecek.
Leyla Zana da görüşmelere katılacak
Görüşmede Abdullah Öcalan'ın kamuoyuna yansımayan önemli bir vurgusu daha oldu. Öcalan, heyete "Bir daha ki görüşmeye Leyla Zana da mutlaka gelsin" dedi. Bu sözlerle birlikte Leyla Zana'nın da heyete özellikle, "Ulusal Kürt Konferansı, çeşitli bölgelerdeki Kürtlerin birliğinin sağlanması ve Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi ile ilişkiler" başlıklarını kapsayacak şekilde dahil edilmesi gündeme geldi. Zana, daha önce Sırrı Süreyya Önder ile birlikte İmralı'da iki defa Abdullah Öcalan ile görüşmüş, bu görüşmelerin ardından da Kuzey Irak'ta hem Bölgesel Yönetim Başkanı Mesut Barzani ve Başbakan Neçirvan Barzani hem de bölgedeki diğer Kürt grupların yanısıra Kandil'de de KCK yöneticileri ile bir araya gelmişti.
Al Jazeera'nin edindiği bilgilere göre Leyla Zana, HDP heyetinin bundan sonra yapacağı tüm görüşmelere katılmayacak, ancak düzenli aralıklarla Abdullah Öcalan ile görüşecek, Sırrı Süreyya Önder ile birlikte Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi ve bölgedeki diğer siyasi partiler ve Kandil ile teması yürütecek, Öcalan'ın mesajlarının bu gruplara iletilmesi konusunda tüm gruplar arasında düzenli olarak çalışmalar yürütecek.
