27 Eylül’de başlayan Çanakkale Bienali’nde yer alan, Lübnanlı yönetmen Nigol Bezjian’a ait ‘Çanakayna’ isimli yerleştirme, geçen Salı esrarengiz bir saldırıya uğradı. Bienal yetkilileri bunun bir hırsızlık vakası olabileceğini düşünürken, çalışmasında Osmanlı’dan bugüne orduda görev almış Ermeni askerlerin fotoğraflarına da yer veren Bezjian, duruma şüpheyle yaklaşıyor.
LORA SARI
lorasari@agos.com.tr
Çanakkale Savaşı’nın 100. yılına denk gelmesi nedeniyle ayrı bir önem atfedilen dördüncü Çanakkale Bienali 27 Eylül’de başladı. Bienal henüz ikinci haftasını doldurmadan, Lübnanlı yönetmen Nigol Bezjian’ın ‘Çanakayna’ adlı yerleştirmesi saldırıya uğradı. ‘Çanakayna’da, 1915’te Çanakkale’de savaşan askerlerin giydiği üniformayla sokaklarda gezen ve kendini ‘Sarkis’ olarak tanıtan bir askerin halkla yaptığı sohbetleri içeren bir video ve Osmanlı döneminden bugüne orduda görev yapmış 40’ın üzerinde Ermeni askerin portresi yer alıyordu. Ancak geçen Salı, Albay Krikor Takvoryan’ın portresi esrarengiz bir şekilde yok oldu.
‘Saldırı değil hırsızlık’
Bienalin küratörlerinden Deniz Erbaş, bu eylemi bir saldırı olarak görmediklerini belirtti. Portrelerden yalnızca birinin çalındığının, kalanlarınsa herhangi bir tahribata uğramadığının altını çizen Erbaş, bienal başladığından beri, Bezjian’ın çalışmasıyla ilgili olarak hiçbir ziyaretçiden şikâyet, herhangi bir örgütten tehdit almadıklarını dile getirdi. Bienal Direktörü Seyhan Boztepe ise, Bezjian’ın çalışmasına özellikle zarar vermek istenmiş olamayacağını söyledi. “Öyle olsaydı yerleştirmenin bütününe hasar verirlerdi. Yalnızca bir portreyi alıp, kalanları tertemiz bir halde, yerli yerinde bırakmazlardı” diyen Boztepe, duruma ilginç bir yorum getirerek, bu çalışmanın interaktif olduğunu düşündüklerini ve bienalin sonuna kadar başına gelebilecek şeylerin, bu işin bir parçası haline geleceğini belirtti.
Önlemlere rağmen...
Bienal alanında, her katta bienal çalışanları ve güvenlik görevlilerinin bulunması ve ziyaretçileri takip etmesine, hatta bienal girişinde isimlerin alınması gibi fazlasıyla sıkı önlemlere rağmen, bu ‘eylem’in nasıl yapıldığı, bienal yetkililerince bilinmiyor. Öncelikle bu konunun altını çizen Bezjian, olaya şüpheyle bakmasının nedenini şu sözlere ifade ediyor: “Bu videoyu çektiğimi duyan herkes bana tacize uğrayıp uğramadığımı sordu. Çekimden önceki gece, Seyhan Boztepe, sokaklarda karşılaşabileceğimiz tepkiler yüzünden telaşlanmıştı. Dedikleri gibi, bu ‘doğal’ bir hırsızlık olayı olabilir, olayı büyütmemek için konuyu sümenaltı ediyor da olabilirler. Belki de, Albay Takvoryan’ın gizli bir akrabası gelip fotoğrafı almıştır, kim bilir...”
