İsrail’in Gazze saldırıları sonrası Türkiye’de çokça tartışılan Başbakan Erdoğan’ın Ortadoğu siyasetine etkisi konusuna ABD’nin saygın araştırma kuruluşlarından Pew’den önemli bir katkı geldi. Son bir yılda Erdoğan’a verilen destek bölgedeki Arap ülkelerinde azalırken, Başbakan’a desteğin arttığı tek ülke İsrail.
EMRE CAN DAĞLIOĞLU
misakmanusyan@gmail.com
ABD merkezli araştırma kuruluşlarından Pew Research Center’ın 2012’de başlattığı Ortadoğu’da Erdoğan’ın nasıl görüldüğüne dair araştırmanın 2014 verileri 30 Temmuz günü açıklandı. Her ülkeden 1.000 kişiyle yüz yüze yapılan görüşmeler sonucunda elde edilen sonuçlara göre, son bir yılda Erdoğan’a verilen destek bölgedeki Arap ülkelerinde önemli oranda azalırken, bölgede Erdoğan’a desteğin arttığı tek ülke İsrail oldu.
Bölgede Erdoğan’a desteğin en yüksek olduğu ülke %60’la Ürdün olurken, bu ülkedeki desteğin de geçen yıla göre %15 azalması dikkat çekici. Ürdün’ü %55 destekle Filistin takip ediyor. Mavi Marmara baskınından sonra bölgedeki popülerliği büyük oranda artan Erdoğan, Filistin’in devlet olma mücadelesine ve Gazze’deki ablukanın kırılması konularında olumlu görülmesine rağmen, Filistin’de geçen yıl %74’e ulaşan desteğin %19 oranında gerilemesi şaşırtıcı.
Tunus ve Lübnan’ın destek oranlarında da azalma olmasına rağmen, diğer ülkelere oranla daha dengeli bir gidişat var. İki ülkede oran %49 çıkarken, Lübnan bu orana %54’ten geriledi. Lübnan’da üç büyük etnik grup arasından Sünni Müslümanlar, %76 oranla bölgede Erdoğan’a en büyük desteği veren gruplardan biri. Bu oran, Lübnanlı Hıristiyanlarda %58 çıkarken, ülkedeki Şii Müslümanların yalnızca %10’u Erdoğan’a olumlu bakıyor.
Tunus’ta 2012’de başlayan ve Türkiye’nin iyi ilişkiler içinde olduğun Nahda hükümetinin Eylül 2013’te istifasıyla sonuçlanan siyasi kriz döneminde, Erdoğan’a destek kademeli olarak düşüş eğiliminde. 2012’deki araştırma sonucunda %74 çıkan destek, 2013’te %52’ye düşerken, 2014’te de %49’a gerilemiş durumda.
Erdoğan’a desteğin en büyük oranda azaldığı ülke Mısır oldu. 2013 yılında %68’inin Erdoğan’ı desteklediği Mısır’da bu oran 2014 yılında %42’ye kadar geriledi. 2013 Temmuz’unda yapılan askeri darbeyle devrilen Muhammed Mursi ve Müslüman Kardeşler iktidarının bölgedeki en büyük destekçilerinden olan Erdoğan’a yönelen desteğin azalmasında bu ittifakın ve darbenin payı olduğu tahmin ediliyor. Zira Müslüman Kardeşler’in iktidarda olduğu 2012 senesinde destek oranı %72’ye kadar çıkmıştı.
Bölgede Erdoğan’a desteğin arttığı tek ülke olan İsrail’de, geçen yıl %14 olan oran, bu yıl %16’ya çıktı. İsrailli Yahudilerin yalnızca %8’i Erdoğan’a olumlu bakarken, İsrailli Araplar arasında bu oran %67’ye çıkıyor. İsrail, aynı zamanda Erdoğan’ın ‘çok olumsuz’ görüldüğü ülkeler sıralamasında ilk sıradaki yerini alıyor. Nüfusun %49’unun ‘Erdoğan’a destek vermediği’ İsrail’i, %34’le Mısır ve %31’le Lübnan takip ediyor.
