Papa Francis’in davetiyle Vatikan'da gerçekleşen tarihi zirvede Mahmut Abbas ile İsrail Şimon Peres'in yanı sıra İstanbul Ekümenik Patriği Bartholomeos’un da yer alması zirveye damgasını vuran olaylar arasındaydı. Vatikan’ın özellikle son yıllarda hız verdiği “Doğu ve Batı kiliseleri arasındaki birliğin yeniden sağlanması” faaliyetleri, Papa Francis’in çabalarıyla daha da yoğunlaştı.
FERDA BALANCAR
ferda@agos.com.tr
Papa Francis’in iki hafta önce gerçekleşen ve dünya kamuoyunda büyük ilgi uyandıran Ortadoğu gezisinin ardından geçen Pazar günü Vatikan’da tarihi bir zirve toplandı. Papa Francis’in daveti üzerine Filistin Devlet Başkanı Mahmut Abbas ile İsrail Cumhurbaşkanı Şimon Peres, Vatikan Bahçeleri’nde biraraya gelerek barış için dua ettiler. Duadan sonra ise iki lider kendilerine ayrılan odada başbaşa bir görüşme yaptı.
Vatikan’ın böyle bir zirveye ev sahipliği yapması tarihte eşine az rastlanır bir olay. Ancak en az bunun kadar önemli olan bir başka nokta da zirvede İstanbul Ekümenik Patriği Bartholomeos’un da yer alması oldu. Vatikan’ın özellikle son yıllarda hız verdiği “Doğu ve Batı kiliseleri arasındaki birliğin yeniden sağlanması” faaliyetleri, Papa Francis’in çabalarıyla daha da yoğunlaştı.
960 yıl onra gelen af
Papa’nın Ortadoğu gezisi çerçevesinde 23-27 Mayıs tarihleri arasında Kudüs’te sık sık bir araya gelen iki lider, Kudüs’ten Ortadoğu’ya ve dünyaya önemli bir mesaj verdi. Üstelik Papa Francis’in Ekümenik Patrik Bartholomeos’un elini öpmesi ve ardından bundan tam 960 yıl önce Katolik Kilisesi olarak Doğu ile Batı kiliselerinin ayrılmasını teşvik ettikleri için af dilediği Tanrı’dan, bunun telafisi için yardım istediğini söylemesi özellikle Hıristiyan dünyasında büyük etki yarattı.
Papa Francis’in Ortadoğu gezisi dönüşünde ayağının tozuyla Vatikan’daki Aziz Petrus Meydanı’nda düzenlenen Genel Kabul Oturumu’ndaki konuşmasındaki sözleri ise Papalığın birleşme politikasının şeffaf bir temelde yürütüldüğünü gösteriyordu. Meydanda toplanan yüz binin üzerinde kişiye hitap eden Papa, Ortadoğu gezisinin asıl amacının; Kudüs’te 1964’te selefi 6. Pavlus ve Ekümenik Patrik Atenagoras buluşmasının 50. yılını hatırlamak olduğunu vurguladı. “Sevgili kardeşim Bartholomeos Hazretleri ile buluşmam, ziyaretimin en önemli ÓAnı oldu” diyerek, Kudüs’teki Kıyamet Kilisesi’nde Ekümenik Patrik Bartholomeos ile buluşmasına değinen Papa Francis, “İsa Mesih’in dirilişinin duyurulacağı o mekânda, halen İsa Mesih’in takipçileri arasında var olan ayrılık nedeniyle acı ve ıstırap duyduk; halen ayrı olmamız kalbimizi acıtıyor. Açık olan yaralarımızı iyileştirme arzusu hissettik ve kararlılıkla tam birliğe doğru yürümeye karar verdik” sözleriyle gelecekteki yol haritasını da ortaya koymuş oldu.
Yeniden İznik’te
Öte yandan Papa Francis’in, Aziz Petrus Meydanı'nda birlik konuşmasını yaptığı esnada tüm haber ajanslarına “İznik Konsili yeniden toplanıyor” başlıklı bir haber düştü. Asia News adlı uluslararası haber ajansı tarafından geçilen haberde, 325 yılında İznik’te gerçekleştirilen ve Hıristiyanlık tarihinin ilk ekümenik toplantısı olarak kabul edilen İznik Konsili’nin 1.700. yıldönümü olan 2025’te İznik’te ekümenik bir toplantı yapılacağı, bunun kararının ise Papa Francis ile Ekümenik Patrik Bartholomeos’un Kudüs’te yaptıkları zirvede alındığı belirtiliyordu. Gerek Vatika, gerekse Ekümenik Patrikhane’den bu habere yalanlama gelmedi. Agos’un ulaştığı Vatikan’a yakın kaynaklar ise Papa’nın ekümenik birlik politikasının, İznik Konsili gibi tarihi öneme sahip bir toplantıyla taçlandırılmasının hedeflendiğini doğruladı.
‘Tahmin etmiyordum’
Bu süreçte, geçen Pazar günü Vatikan’da gerçekleşen Peres-Abbas zirvesine Papa Francis’in Ekümenik Patrik ile birlikte katılması ve ardından Patrik Batholomeos’un Türkiyeli gazetecilere zirveyle ilgili ayrıntılı bir demeç vermesi de Vatikan’ın birlik yolunda attığı adımların karşılıksız olmadığını gösteriyor. Papa’nın Kudüs’te kendisinin elini öptüğü anımsatılan ve bunu nasıl değerlendirdiği sorulan Ekümenik Patrik, 'Çok duygulandım. Bunu beklemiyordum tabii. Papa’nın mütevazı bir insan olduğunu biliyordum. Sembolik jestler yaptığını biliyordum ama tabii bu kadarını tahmin etmiyordum' dedi.
Vatikan’a yakın kaynaklar, Papa’nın önümüzdeki dönemde ekümenik birlik için yapacağı çalışmaların İstanbul Ekümenik Patrikhanesi’yle sınırlı kalmayacağını, Dünya Ermenileri Gatoğigosluğu Eçmiyadzin ve Süryani Patrikhanesi de dahil olmak üzere genişleyerek süreceğini belirttiler. Ana hedef ise 2025’te gerçekleşmesi öngörülen İznik Konsili’nin sadece kâğıt üstünde değil, gerçekten ekümenik bir konsil olarak toplanması. Böylece Hıristiyan dünyasında bin yıldır özlenen birliğe doğru önemli bir adım atılmış olacak.
