Ragıp Zarakolu, Ekrem Eylisli ile dayanışma için toplantı düzenliyor

Yazar, yayıncı ve insan hakları savunucusu Ragıp Zarakolu, 'Ermeniler benim düşmanım değil' dediği için tehdit altında olan ünlü Azeri yazar Ekrem Eylisli için bir çağrı yayınladı. Aynı zamanda yarın (13 Şubat Çarşamba) bir dayanışma toplantısı düzenlemeye hazırlanan Zarakolu, Azeri vicdanlılara sahip çıkmaya çağırıyor.

İlgili haberler;

İnsan Hakları Derneği ve Toplumsal Tarih Vakfı kurucularından, Uluslararası PEN Türkiye Merkezi ve Türkiye Yazarlar Sendikası üyesi, Türkiye Yayıncılar Birliği ve Uluslararası Yayınlama Özgürlüğü Komitesi üyesi de olan yayıncı-yazar Ragıp Zarakolu'nun bildirisi şöyle:

ACİL ÇAĞRI: AZERİ VİCDANLILARA SAHİP ÇIKALIM

Vicdan, insanlığın en önemli hasletlerinden biridir. Vicdanlılar, dürüstler, doğrular: adını ne koyarsanız koyun onlar, bir halkın ve ülkenin gerçek onuru olurlar bir gün; baltalılar ise asla!

Şu sıralarda Azerbaycan'ın onuru olarak kabul edilmesi gereken bir yazar ciddi bir ölüm tehdidi altında. Ve bu tehdit bizzat bu ülkenin post-sovyet otokrat başkanından geliyor; ona verilen Azerbaycan Cumhuriyeti 'Halk yazarı' unvanını ve devlet ödülünü geri alıyor, yazarlık bursunu kesiyor, eşi ve oğlu işten atılıyor.

Ekrem Eylisli büyük Sovyet yazarı Maksim Gorki'nin halkların kardeşliği felsefesini, onun adına kurulmuş olan Moskova'daki Maksim Gorki Edebiyat Enstitüsü'nde içselleştirmiş bir yazar, senarist ve dramaturg. Halen 75 yaşında, birçok dergi ve gazetede yazılar kaleme almış ve 2005 yılında milletvekili seçilmiş. Edebiyat hayatı 1959 yılında yayımladığı şiirlerle başlayan Eylisli'nin birçok öykü, senaryo ve romanı yanı sıra Gabriel G. Marquez, Turgenyev, Cengiz Aytmatov gibi hümanist yazarın yapıtını da Azericeye kazandırdı. Oyunları Yerevan da dahil bir çok eski Sovyet kentinde sahnelendi.

Baltanı da kap gel sloganları

Şimdi evinin önünde linçe hazır kalabalıklar seferber ediliyor, bir zamanlar Maraş'ta, Sivas'ta bizim de tanık olduğumuz gibi. 2004 yılında, ülkesine dönüşüne yirmi gün kala, Viyana'da NATO'nun 'Barış İçin Ortaklık' programı dahilinde birlikte kurs gördüğü Kurken Markaryan adlı Ermeni subayı uykusunda balta ile başını keserek öldüren Azeri subay Ramil Sahiboğlu Səfərov'a hitaben, 'Baltanı kap da gel!' sloganları atılıyor. (*)

2009 yılında, Ermenistan ve Türkiye Cumhuriyetleri ilişkilerin normalleşmesi ve sınırın açılmasına yönelik Protokol imzalandığında Ankara'ya koşturup, öncelikle Meclis Başkanı Köksal Toptan (**), CHP Genel Başkanı Deniz Baykal, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ve daha sonra AKP'li yetkililerle görüşüp, bu açılımı sabote etmeyi başaran Azeri milletvekilleri arasında yer alan Melahat İbrahimkızı, şimdi Azeri Parlamentosunda yaptığı saldırgan konuşmada, 'Sadece Azerbaycanlılara değil, bütün Türk ulusuna hakaret ediyor' diyerek, bu linç kampanyasını Türkiye'ye de sıçratmaya çalışıyor. Azeri meclisinde yapılan oturumda yazara DNA testi yapılması ve vatandaşlıktan çıkarılması bile istenebiliyor.

Vicdani bir özeleştiri

Bütün bunların nedeni ise Azerbaycan'ın önde gelen edebiyatçıları arasında yer alan, 75 yaşındaki Ekrem Eylisli'nin son eserinin, 'Stone Dreams' (Taştan Hayaller) isimli uzun öyküsünün Rus edebiyat dergisi Druzhba Narodov'da (Halkların Kardeşliği) yayınlanması. Bu öykünün Azericesi henüz yayınlanmamış bile. Ulusal medyada çıkan haberler üzerine yazarın başkent Bakü'deki evinin önünde toplanan öfkeli kalabalık Eylisli'nin alnına haç çizilmiş resimlerini ve kitaplarını yakıp 'Hain, utan' sloganları atıyorlar.

Söz konusu novella, Ermeni komşularını, etnik şiddetten korumak isteyen iki Azeri erkeğin hikayesini anlatıyor. Ermenistan-Azerbaycan ilişkilerinde düşmanlık dolu yeni bir tarihin başlangıcı olan Sumgait ve Bakü kentlerinde Ermenilere yönelik pogromlara da vicdani bir özeleştiri kapsamında değiniyor. Novella aslında 2007 yılında bitmiş, ama ancak 5 yıl sonra Rusça olarak yayınlanabilmiş.

Ermeni yazara Azerbaycan Cumhuriyet’i ödül verdi

Şurası ilginç ki hemen hemen aynı tarihlerde bir Ermeni yazarı da, Ermeni-Azeri çatışmasına vicdani bir açıdan değiniyor ve Azerbaycan Cumhuriyeti tarafından kendisine bir ödül veriliyor. Bir Azeri ödülü alması (bu öyküyü yazması değil), üyesi olduğu Yazarlar Birliğinde tepkilerle karşılaşıyor. Buna tepki gösteren yazar ise meslek örgütünden protesto tarzında istifa ediyor. Ancak kendisine karşı şimdi Bakü'de yapılana benzer bir nefret söylemi dolu kampanyalar düzenlenmiyor.

Araştırmacı Sarkis Hatspanian, Ermeni yazar Levon Cavakhyan'ın 2008'de 'Azeriler benim düşmanım değil' diyerek 'Kirve' öyküsünü kaleme aldığını belirtiyor. (***) Şimdi Levon Cavakhyan hemen hemen aynı dönemde 'Ermeniler benim düşmanım değil' diyen Azeri yazarı Ekrem Eylisli 5 yıl sonra aynı cümleyi kurduğu için bir linç kampanyası ile yüz yüze kalıyor.

Batılı ülkelerin ve Rusya'nın davet etmesine karşın, Ekrem Eylisli onurlu bir duruş sergileyerek, 'Burası benim vatanım, terk etmeyeceğim' diyor.

Hrant Dink benzeri yeni bir cinayetin yeniden işlenmesinin önüne geçilebilmesi için, uluslar arası kamuoyunu ve Türkiye ve Azerbaycan demokrat kamuoyunu Ekrem Eylisli ile aktif dayanışmaya çağırıyorum.

Ragıp Zarakolu

(*) Azerbaycan devlet başkanı Aliyev, Viyana'da ömür boyu hapis cezasına mahkum olan Seferov'u , 31Ağustos 2012 tarihinde Azerbaycan'a iade edildiği gün, hakkında verdiği af kararı af kararı ile serbest bıraktırdı.

(**) Köksal Toptan, yine 2009 yılında TBMM başkanı olma yetkisini, CHP milletvekili Şükrü Elekdağ'ın talimatı üzerine, Gomidas Enstitüsünün parlamento üyelerine yollanan kitaplara el koyup geri yollatarak, parlamento üyelerinin haberleşme özgürlüğünü kısıtlayabildi.

(***) facebook.com/notes/sarkis-hatspanian/kirve/489684637733351