Ermeni okullarının geleceğini tartışmaya öğrencilerle devam ediyoruz. Ari Demirel ve Tamar Gürciyan bu haftaki konuğumuz olarak görüşlerini paylaşıyorlar.
MARAL DİNK
maral@agos.com.tr
Ermeni okullarının geleceğini tartışmaya öğrencilerle devam ediyoruz. Ari Demirel, ilköğrenimi Feriköy Merametciyan’da, liseyi de Getronagan’da tamamlamış. ÖSS’de ilk bine giren Demirel, halen İstanbul Tıp Fakültesi’nde üçüncü sınıf öğrencisi. Tamar Gürciyan ise, Yeşilköy Ermeni İlköğretim Okulu’nu bitirdikten sonra Beşiktaş Atatürk Anadolu Lisesi’nden mezun olmuş. Gürciyan, halen İTÜ’de İç Mimarlık okuyor. Gençlerle öğrenim hayatlarını ve Ermeni okullarına bakış açılarını konuştuk. Önümüzdeki haftalarda, Ermeni okullarıyla ilgili haber ve röportajlara devam edeceğiz. Okul ve vakıf yöneticilerinin, öğretmenlerin, eğitim dünyasının tüm aktörlerinin görüşlerini yansıtmaya çalışacağız.
• Lise eğitiminden başlayalım. Getronagan’ı tercih etmenin nedenleri nelerdi?
En büyük etken, kuzenimin Getronagan’da çok iyi bir eğitim alıp başarıyla mezun olmasıydı. İlkokulu beraber okuduğum Merametciyanlı birçok arkadaşım Ermeni liselerini tercih etti. Getronagan’dan benimle aynı dönemde mezun olan arkadaşlarım Boğaziçi, İTÜ, Yıldız Teknik gibi iyi üniversiteleri kazandılar.
• Getronagan’da okumak sana ne kazandırdı?
En büyük getirisi anadilimi öğrenmem oldu. Liseyi özel okulda okuyanların çoğu, günlük hayatında da kullanmıyorsa, Ermeniceyi unutuyor. Ben lise çağında da anadili eğitiminin devam etmesinin gerekli olduğuna inanıyorum. Getronagan, ayrıca, kimliğimin bilincine vararak büyümemi sağladı. Ermeni okuluna gitmeseydim bu bilinci kazanamazdım.
• Liseyi özel bir okulda okumayı hiç düşünmedin mi?
Robert Kolej ya da Galatasaray Lisesi gibi iyi okullardan birini kazansaydım büyük ihtimalle giderdim. Ancak, herhangi bir Anadolu lisesini tercih etmezdim. Getronagan’ın eğitiminin birçoğundan daha iyi olduğunu düşünüyorum çünkü.
• Lise yıllarını, hem eğitim hem sosyal çevre açısından nasıl değerlendiriyorsun?
Mutlu bir lise dönemi geçirdim. Getronagan, üniversite sınavına yönelik olarak iyi bir eğitim veriyor. Öğretmenlerle öğrenciler arasında güçlü bir iletişim var. Okulun sosyal aktiviteleri de oldukça fazla. Sinemaya, tiyatroya, müzelere giderdik. Ancak, Ermeni okulları ve pek çok devlet okulu da insanı sosyal yönden hayata hazırlamakta geri kalıyor. Bizim okullarımızda kulüpler çok iyi işlemiyor. Robert gibi bazı özel okullarda bu yönde çok çaba harcanıyor. Bunları maalesef kendi okullarımızda yeterince göremiyoruz.
• Üniversiteye başladığında sosyal çevre açısından bir sorun yaşadın mı?
Daha dershaneye gittiğinizde ortamın farklılığını hissediyorsunuz. 10-11 sene aynı ortamda, aynı arkadaşlarla vakit geçirdikten sonra farklı bir çevreyle tanışıyorsunuz. Ancak, alışmak zor olmuyor. Bu arada, özel okulları tercih eden arkadaşlarımın en büyük sorunu, Ermeni çevresinden kopmak ve uzaklaşmak olmuştur. Bunun için de hafta sonları derneklerin aktivitelerine, spor etkinliklerine katılmaya çalışıyorlar.
• Üniversitede, diğer öğrencilerle aranda eğitim açısından ne gibi farklar gözlemledin?
Kendimi başka okullardan gelenlerden daha eksik hissetmedim. Ancak, iyi birkaç okuldan gelen öğrenciler, genel kültür ve dünya görüşü açısından bizden daha ilerideydi. Öte yandan, lise öğrencilerinin aklı sadece ÖSS’de olduğu için, felsefe, sosyoloji gibi dersler sınıfta işlendikten sonra unutuluyor. Sayılı birkaç okulda genel kültüre yönelik dersler var, dünyada ne olup bittiğini sınıfta tartışıyorlar. Bu konudaki eksiklik sadece bizim okullarımızın değil, Türkiye’nin genel sorunu. Tabii, “hepsi böyle” deyip bir şey yapmamak yanlış. Farkına vardıysak, yanlışı düzeltmek için harekete geçmeliyiz.
• Bu açığı kapamaya yönelik ne gibi çalışmalar yapılabilir?
Öğrencileri düşünmeye ve tartışmaya yöneltecek aktiviteler çoğalmalı. Sosyal, siyasal, tarihsel, her türlü konuda öğrencilerin kültür düzeyini artırmaya yönelik çalışmalar yapılmalı.
• Çocuğun olsa bir Ermeni okuluna göndermek ister misin?
Mevcut koşullar devam eder ve eğitim kalitesi düşmezse, şüphesiz ki gönderirim.
• Başarılı öğrencilerin Ermeni liselerini tercih etmelerini sağlamak eğitim kalitesini olumlu etkileyebilir mi?
Elbette. İyi okullar iyi öğrencileri aldıkları için üniversite sınavlarında yüksek oranda başarı yakalayabiliyorlar. Bizim okullarımızda da yüksek başarı gösterenler var. Ancak, bunların topluma duyurulması gerekiyor. Örneğin benim dönemimde birçok arkadaşım çok iyi üniversiteleri kazandı ve bir sonraki yıl Getronagan’a kayıt yaptıranların sayısı yetmişi buldu.
'Tercihim Ermeni okulundan yana'
• Anadolu lisesine gitmeye nasıl karar verdiniz?
İlköğretimin ardından ö-nümde iki yol vardı: Ermeni lisesine devam etmek ya da sınava hazırlanıp Anadolu lisesine veya özel okula gitmek. Abim Alman Lisesi’nden mezun oldu. Onu örnek alarak sınava iyi bir şekilde hazırlandım. Yine de benim için karar vermek kolay olmadı. Sınavda aldığım puanla Beşiktaş Atatürk Anadolu Lisesi’ni tercih ettim. Şimdi sorsalar, bir Ermeni lisesine devam etmeyi isteyebilirdim, çünkü Ermenicem çok geriledi. Ermeniceyi tam olarak öğrenmemiş olmanın burukluğunu yaşıyorum. Öte yandan, devlet okuluna gittiğim için, resmi ideolojinin yansımalarını erken yaşta keşfettim.
• Ne tür yansımalardı bunlar?
Lisedeki ilk İngilizce dersinde hiç beklemediğim bir durumla karşılaştım. Öğretmen İngilizce öğretirken Ermenilerle ilgili olarak, resmi tarih anlayışını yansıtan olumsuz ifadelere başvurmuştu. Daha sonra Atatürk’ün ilkelerinden bahsetti. “İyi Ermeniler de vardı ama” ile başlayan cümlelerle, alttan alta öğrencilere devletin Kemalist düşünce yapısını benimsetmeye çalışıyordu. 10. sınıfta, Milli Güvenlik dersinde, yüksek rütbeli bir asker olan öğretmen ‘Büyük Ermenistan Hayali’ başlıklı bir sunum yaparken kendimi çok kötü hissettim. O an yanımda oturan arkadaşımın elimi tutarak “Biz böyle düşünmüyoruz” deyişini hiç unutmam.
• Devlet politikasının Ermeni okullarındaki yansımalarıyla ilgili ne tür gözlemlerin oldu?
Okullarımızın müdür yardımcılarını seçme şansı yok; müdür yardımcıları Bakanlık tarafından atanıyor. Ermeni olduğunu bildiğin halde, “Türk’üm” diye her gün yemin ediyorsun. Tüm bunların dışında, özel okullarla aynı statüde tanımlanan azınlık okulları onlarla aynı olanaklara sahip değil. Dolayısıyla, Ermeni okulları, devlet okulu ile özel okul arasında bir yerde duruyorlar. Maddi sıkıntılar var. Devletin de azınlık okullarına maddi olarak destek olması gerekiyor.
• Liseye başladığında uyum sağlamakta zorlandın mı?
Bir tek kötü anım var. Sınıfta aşırı milliyetçi bir arkadaş vardı. İngilizce dersinde öğretmen az önce sözünü ettiğim örnekleri verdikten sonra, teneffüste elini havaya kaldırarak “Ermenilerin yaptığını asla yapmam” demişti. Arkadaş seçmeyi öğrendim. Sosyal aktiviteler sayesinde çok insanla iletişim kurdum. Lise arkadaşlarımla derin dostluklar kurdum. Türk, Kürt, Çerkes, Ermeni arkadaşlarım var. İnsanları kimlik üzerinden tanımlamayı ve ayrım yapmayı doğru bulmuyorum. Ermeni lisesinde olsam, o çevrede de mutlu olacaktım. Kiminle büyüyorsan kendine orada bir çevre yaratıyor ve mutlu olabiliyorsun. Belki Ermenilerin çoğunlukta olduğu bir arkadaş ortamım olsaydı kendimi daha rahat hissedebilirdim. Yeri geliyor, karşımdaki ne tür bir düşünceye sahip, nasıl tepki gösterebilir diye düşünerek iletişim kurmaktan kaçınıyorum.
• İlköğrenimi Ermeni okulunda okumanın sana en büyük katkısı ne oldu?
Ermeni okulu bana bir kimlik kazandırdı. Liseye geldiğimde gördüğüm yanlışlara karşı çıkabildim. Bunda, kimliğimi Ermeni okulunda kazanmış olmamın çok etkisi var.
• Çocuğun olursa, nerede eğitim almasını istersin?
Çocuğumun sadece ilköğretimi değil, liseyi de Ermeni okulunda okumasını isterim. Ermeniceyi iyi konuşamıyor olmak büyük kayıp oldu benim için. Ayrıca, başarılı olup iyi bir üniversite eğitimi almasını isterim.
