Gürcistan’ın başkenti Tiflis’te 5 Haziran’da yapılması planlanan Onur Yürüyüşü bu yıl da yürüyüş öncesi saldırılar sonucu güvenlik sebepleri nedeniyle iptal edildi. Onur Yürüyüşü organizasyonunu üstlenen Tbilisi Pride’ın ofisi, LGBTİ+ karşıtı grupların saldırısına uğradı, onlarca gazeteci ve aktivist darp edildi.
5 Temmuz Pazartesi günü yapılması planlanan Onur Yürüyüşü öncesi LGBTİ+ karşıtı gruplar, Tbilisi Pride ve Shame (Utanç) Hareketi’nin ofislerine saldırdı. Ofis balkonunda asılı olan LGBTİ+ bayrakları yırtıldı ve yakıldı. Kaynaklara göre saldırılar sonucunda olayları takip eden en az 50 gazeteci yaralandı. Saldırılar esnasında Polonyalı bir turist bıçaklandı. Görgü tanıklarının aktardıklarına göre turist, küpe taktığı için eşcinsel sanıldı ve o nedenle bıçaklandı.
Muhalif gruplar hükümet yetkililerini sorumlu tutuyor
Gazeteciler ve aktivistlere yönelik şiddet ve saldırılar akşam saatlerine kadar sürmesine rağmen bölgeye yeterince polis ekipleri sevk edilmedi. İktidardaki Gürcü Rüyası Partisi’nden Başbakan İrakli Gharibashvili’nin de aralarında bulunduğu birçok yetkili, Tbilisi Pride’ı suçlayan açıklamalar yaptı. Hükümet ayrıca, queer hakları grubunu herhangi bir somut kanıta rastlanmamasına rağmen ‘radikal muhalefet’ tarafından kontrol edilmekle suçladılar.
Gürcü Ortodoks Kilisesi, pazartesi günkü Onur Yürüyüşü karşıtı protestoların başlıca organizatörüydü. Ortodoks rahipler gün boyunca protesto gösterilerinde göründüler. Rahipler, en az bir olayda gazeteciye yapılan saldırıya katıldıkları görüntülendi.
Gürcistan İçişleri Bakanlığı, LGBTİ+ karşıtı protestolar sırasında 53’ü gazeteci 55 kişinin saldırılara maruz kaldığını açıkladı. Yetkililer, bıçaklanan turisti öldürmeye teşebbüsten bir kişinin yanı sıra idarî suçlardan sekiz kişinin gözaltına alındığını da bildirdi. Bakanlık ayrıca Shame Hareketi, Tbilisi Pride ve Tiflis İnsan Hakları Evi’ne düzenlenen ve küçük bir patlayıcının atıldığı saldırılarla ilgili ayrı soruşturma açtığını aktardı.
Yapılması planlanan yürüyüşten saatler önce etkinliği iptal etme kararını açıklayan Tiflis Onur Yürüyüşü ekibi, aldıkları kararın ‘hükümet temsilcilerinin şiddet içeren grupları teşvik etmesi’nden kaynaklandığını söyleyerek yaşanan şiddetin hükümet ve polisten ilham alınarak ve desteklenerek yapıldığını açıkladı.
Hükümet ve kiliseye eleştiriler
Çeşitli uluslararası ve yerel sivil toplum kuruluşları LGBTİ+ nefretiyle yapılmış saldırıları kınayan mesajlar yayınladı. İktidardaki siyasî isimlerden Cumhurbaşkanı Salome Zurabishvili ve Tiflis Belediye Başkanı Kakha Kaladze, sokaklardaki şiddete karşı en sert açıklamaları yapan isimler oldu. Gürcistan ombudsmanı Nino Lomjaria’ya göre Başbakan İrakli Gharibashvili, yaptığı açıklamalarla zaten gergin durumu daha da ‘kızıştırdı’. Sosyal Adalet Merkezi, hükümetin Onur Yürüyüşü’ne yönelik popülist tavrını anayasaya aykırı olarak nitelendirdi.
Gürcistan hükümeti ve kilise, saldırıları önlemediği ve organize ettiği için uluslararası kuruluş ve elçiliklerin de eleştirilerini topladı. ABD, İngiltere, Fransa, Almanya’nın da aralarında bulunduğu 18 büyükelçilik ortak bir bildiri yayımladı. Hükümet ve kiliseyi şiddeti kınamadıkları için eleştiren bu bildiriye AB’nin Gürcistan Delegasyonu, Gürcistan’daki AB İzleme Misyonu ve Gürcistan’daki BM ofisleri de katıldı.
Bu yıl Tiflis Onur Haftası, 2019’da yapılması planlanan ve yine polisin etkinliği korumayı reddetmesi üzerine iptal edilen Onur Yürüyüşü’nü konu alan ‘Onur için Yürüyüş’ belgeselinin gösterimiyle 2 Temmuz’da başladı. 2019 Onur Yürüyüşü için resmî koruma talep etmek için hükümet binalarının önünde toplanan aktivistler, saldırgan gruplarla karşı karşıya kalmışlardı.
