Uluslararası Yazarlar Derneği'nin İngiltere'deki kolu olan English PEN için hazırlanan "Türkiye'de Can Çekişen İfade Özgürlüğü: OHAL'de Yazarlar, Yayıncılar ve Akademisyenlerle İlgili Hak İhlalleri" başlıklı raporda, hükümetin muhalif görüşte olan aydınlara yönelik 'susturma politikası' izlediği belirtildi.
Rapor Prof. Dr. Yaman Akdeniz ve Yrd. Doç. Dr. Kerem Altıparmak tarafından hazırlandı. Raporda, özellikle 15 Temmuz 2016 darbe girişimi sonrası yazarlar, yayıncılar ve akademisyenlere yönelik hak ihlâllerinin arttığı vurgulandı.
28 Mart günü Londra'da düzenlenen bir toplantıyla kamuoyuna açıklanan raporda şu ifadeler yer aldı:
"Hükümetin geniş kapsamlı ve sistematik bir şekilde devam eden ve caydırıcı etkisi göz ardı edilemez hale gelen 'susturma politikası', yazarlar, yayıncılar ve akademisyenler için de sistematik bir şekilde uygulanmaktadır."
Toplantıda konuşan raporun yazarlarından Prof. Dr. Akdeniz, akademisyenlerin giderek daralan bir çemberde olduğuna dikkat çekti.
Akdeniz, "Yurt dışında iş bulacak kadar şanslı olanlar seyahat yasağı nedeniyle yurt dışına çıkamıyor. Kamudan ihraç edilen kişilerin özel sektörde iş bulması da kolay değil çünkü hemen etiketleniyorsunuz. Arkadaşlarınız bile size arkasını dönebiliyor" diye konuştu.
Raporda "İfade özgürlüğü krizi artık Türkiye'deki hukuk devleti krizi ve son dönem Anayasa Mahkemesi kararlarının uygulanmaması ile başlayan Anayasal krizle doğrudan bağlantılı hale gelmiş durumdadır. Bu nedenle, sorunun çözümünü de bireysel vakalarda değil bu yapısal krizin aşılmasında aramak gerekmektedir" ifadeleri yer aldı.
Rapor kapsamında 80 yazarın durumu incelendi. Bu yazarların sadece 3'ünün yazdığı kitaplardan dolayı yargılandığı, diğerlerinin çoğunlukla basında yayımlanan yazıları ve sosyal medya paylaşımları nedeniyle ağırlıklı olarak terörle ilişkili suçlardan yargılandıkları belirtildi.
Yazarlardan 34'ü hakkındaki yargılamanın sonuçlandığı, 26'sının yargılandıkları suçlardan ceza aldığı, 8 yazarın beraat ettiği kaydediliyor.
5822 akademisyene ihraç
Raporda İnsan Hakları Ortak Platformu'nun (IHOP) verilerine dayanılarak, olağanüstü hal döneminde KHK'larla 2017 sonu itibarıyla 118 kamu üniversitesinden 5822 akademisyenin ihraç edildiği, bu kişilerden 141'inin göreve iade edildiği kaydedildi.
En yüksek ihraçların yaşandığı ilk 10 üniversite Süleyman Demirel Üniversitesi (253 kişi), Gazi Üniversitesi (227 kişi), Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (204 kişi), İstanbul Üniversitesi (192 kişi), Pamukkale Üniversitesi (174 kişi), Dicle Üniversitesi (172 kişi), Atatürk Üniversitesi (148 kişi), Dumlupınar Üniversitesi (144 kişi), Erciyes Üniversitesi (144 kişi), Ankara Üniversitesi (133 kişi) olarak sıralandı.
Raporda, "Kamu hizmetinden çıkarılanları istihdam eden özel kuruluşların da terör yanlısı olarak damgalanması riski çok sayıda ihraç edilmiş kamu görevlisini medeni ölü haline getirmiştir" ifadesine yer verildi. (BBC Türkçe)
