Uçak krizi nedeniyle Türkiye'nin talep ettiği NATO zirvesi bugün yapılıyor. Türkiye toplantıyı, bir üye ülkenin ulusal güvenliğinin tehlike altına girmesi halinde istişareler için diğer üye ülkeleri toplantıya çağırabilmesine olanak veren, NATO'nun 4. maddesine çerçevesinde talep etti. Suriye Dışişleri'nden 'topraklarımız kutsaldır' açıklaması yapılırken, Rusya'dan da çözüm çabalarının 'altını dinamitleme' uyarısı geldi.
Suriye'nin, cuma günü bir Türk uçağını vurması bugün yapılan NATO toplantısında ele alınıyor. Saat 11'de başlayan toplantının yaklaşık bir buçuk saat sürmsi bekleniyor. Türkiye'nin talebiyle yapılacak zirvede, Ankara 28 üye ülkeye konuyla ilgili detaylı bir brifing verecek.
Türkiye, Suriye’nin vurduğu keşif uçağıyla ilgili bugün gerçekleştirilecek NATO toplantısından ne sonuç çıkacağı merak ediliyor.
Suriye’nin kınandığı, itidal çağrısı yapılan ve Türkiye’nin ölçülü tepki vermesinin haklı bulunduğu AB Dışişleri Bakanları toplantısını, bugünkü NATO Daimi Temsilciler toplantısı takip ediyor.
Öte yandan Suriye Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Cihad Makdisi düşürülen Türkiye jeti ile ilgili açıklama yaptı.
Lüksemburg'da dün yapılan toplantıda AB ülkeleri dışişleri bakanları açıklamalarda bulunmuş, Suriye'nin uçağı düşürmesinin kabul edilemez olduğunu belirtmişler ve olayın uluslararası boyutta araştırılmasını istemişlerdi.
4. madde
Türkiye, toplantıyı NATO'nun 4. maddesi çerçevesinde talep etti. 4. madde bir üye ülkenin ulusal güvenliği, sınır bütünlüğü ya da bağımsızlığının tehlike altına girmesi halinde istişareler için diğer üye ülkeleri toplantıya çağırabilmesine olanak veriyor. Türkiye daha önce Şubat 2003'te Irak İşgali'ne gidilen süreçte 4. maddenin işletilmesini talep etmişti.
Diplomatik baskının artması bekleniyor
Toplantıdan, Suriye'yi kınayan ve Türkiye'ye destek veren bir açıklama çıkması bekleniyor. Ancak uzmanlar toplantıda fiili bir adım kararının çıkmasının beklenmediğini belirtiyor.AP'ye konuşan Brookings enstitüsü'nden Clara Marina O'Donnell, Türkiye'nin bugüne dek Suriye'ye yönelik bir müdahaleye karşı çıktığını belirterek, Ankara'nın amacının 4. madde çerçevesinde esda yönetimine yönelik diplomatik baskıların arttırılması olduğunu söyledi.
NATO Daimi Temsilciler toplantısı öncesi kulislerlerde konuşulanları aktaran NTV Brüksel Temsilcisi Güldener Sonumut'a göre, Türkiye tezlerinde destek görecek.
Habere göre Türkiye NATO toplantısında herhangi bir sürprizle karşı karşıya kalmayacak. Aksine 28 NATO üyesi ülke Türkiye’ye, atacağı adımların arkasında yer alınacağına dair mesaj verecek. Türkiye’nin kazadan bugüne kadarki tezlerinde haklı olduğu ortaya çıkacak.
Meşru müdafa hakkı
Ankara, Türk keşif uçağının seyir hattını NATO radarlarına dayanarak ortaya koyacak ve kaynak NATO radarları olduğu için bunlara itiraz gelmeyecek ve uçağın uluslararası hava sahasında vurulduğu kesinlik kazanacak. 4. maddeden yola çıkarak da, Türkiye’nin toprak bütünlüğü, egemenliği ve güvenliğinin tehdit altında olduğu müttefiklerce de kabul edilecek.
Ankara 5. Maddeyi öne sürmeyecek ancak Suriye benzer bir harekette daha bulunursa, bu maddeyi devreye sokmak için hukuki zemin oluşturmuş olacak. Sonraki adım da, BM anlaşmasının 51. maddesine göre BM Güvenlik Konseyi’nden bir karar çıkana kadar, Türkiye’nin meşru müdafa hakkını cebinde tutması olacak.
Rusya'dan uyarı
Toplantı öncesinde Rusya'dan uyarı geldi. Rusya Disisleri Bakan Yardımcısı Aleksandır Gruşko, NATO'nun Suriye konusundaki gerginliği daha da artıracak ve 16 aydır devam eden krizin çözümü için harcanan uluslararası çabanın altını dinamitleyecek bir adım atmamasını umut ettiklerini söyledi.
Gruşko, Rus RİA Novosti ajansına yaptığı açıklamada, ''Türkiye'nin NATO'ya 4. Madde başvurusu Suriye çevresindeki gerginliğin artması olasılığı açısından son derece alarm verici'' görüşünü savundu.
Suriye'den 'topraklarımız kutsal' açıklaması
Suriye Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Cihat Makdisi de, dün yaptığı açıklamada NATO toplantısı hakkında “Toplantı, Suriye’deki krizin birlik içerisinde çözülmesi yolunda olacaksa başarı diliyorum fakat amaç saldırıysa, Suriye karasuları ve hava sahası kutsaldır” dedi.
Makdisi, 'bu açıklamanın amacı Türk Dışişleri Bakanlığı'nın yaptığı açıklamaya cevap vermektir' dediği açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
’Olay Suriye’nin egemenlik haklarının ihlalidir... Nasıl Türkiye’nin toprakları Türkiye için kutsalsa Suriye’nin toprakları da bizim için kutsaldır.’
Almanya'dan siyasi çözüm vurgusu
AB Dışişleri Bakanları toplantısı öncesi açıklama yapan Hollanda Dışişleri Bakanı Uri Rosenthal, “Hollanda hükümeti, Suriye konusunda askeri müdahale seçeneğini dışlıyor. Bu konu hakkındaki görüşümüzü NATO’da da belirteceğiz” şeklinde konuşmuştu. Almanya Dışişleri Bakanı Guido Westerwelle ise Suriye krizine 'siyasi çözümün zorunlu olduğunu' vurgulayarak Annan Planı'na daha fazla destek verilmesi çağrısında bulunmuştu.
Lüksemburg'daki Dışişleri Bakanları toplantısında Suriye üzerindeki yaptırımları arttırma kararı alındı:
Suriye'nin 6 kurumu kara listede
AB, halka yönelik şiddet politikasını sürdüren Şam yönetimine karşı alınan 16'ncı yaptırım kararında, 6 kurum, kuruluş ve şirketi kara listeye aldı. AB'de malvarlıkları dondurulan kuruluşlar arasında Suriye'nin bazı bakanlıkları da bulunuyor. AB Bakanları ayrıca, Suriye'ye uygulanan silah ambargosunu, silah taşıyan gemilerin sigortalanmasının yasaklanmasını da kapsayacak şekilde genişletti. Kısa süre önce, Suriye'ye helikopter taşıyan Rus kargo gemisinin, İngiliz şirketi tarafından sigortalandığı ortaya çıkmış ancak ABD yönetiminin uyarısıyla sigorta şirketi geri adım atmıştı. Yaptırım kararları kapsamında Esed ve ailesi dahil 129 Suriyeli yetkilinin mal varlıkları dondurulmuş ve AB'ye seyahatleri yasaklanmıştı.
Muhaliflere çağrı
AB Dışişleri Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton, 'Türkiye uluslararası hukuktan doğan haklarını saklı tutuyor' dedi. Şam'ı kınayan Ashton, Suriye muhalefetine bir amaç etrafında buluşma ve herkesi kucaklayarak birlik sağlamaları çağrısında bulundu.
Pentagon: 'Saldırı bizce kasıtlı'
ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) Sözcüsü George Little, 'Bu, Esed rejiminin gayrimeşruluğunu bir kez daha gösteriyor, küstah ve çok rahatsız edici'' dedi. Little, olayın Türkiye'ye insansız hava aracı satışını engelleyip engellemeyeceğine yönelik soru üzerine, ''Türkiye'nin kendini savunması için ihtiyaç duyabileceği teçhizat konusunda görüşmeye devam edeceğiz'' diye konuştu. Diğer sözcü John Kirby ise 'olayın zaten her şeyi açıkça gösterdiğini' belirterek, ''Bizce bu, kasıtlı bir eylem'' dedi.
(vE)
