Arnavutluk, Enver Hoca’nın 45 yıllık totaliter rejimi boyunca türlü türlü hak ihlallerinin ve akıl almaz yasakların yanı sıra, ülke dışına çıkma yasağı nedeniyle de dünyanın en izole ülkesi olarak nitelendiriliyordu.
Başkent Tiran ise bu dönemde adeta açık bir hapishaneye dönüşmüş. Enver Hoca’nın da konağının bulunduğu ‘Ish-Blloku’ semti bir zamanlar her köşesinde silahlı muhafızların konuşlandığı, Arnavutluk elitinin yaşayıp halkın girmesinin yasak olduğu semt olarak biliniyor. 1992’de demokratik rejime geçişin ardından halk adeta Blloku’yu kendince kuşatıyor. Günümüzde otellerin, çeşit çeşit hoş konseptlere sahip kafelerin, barların ve mağazaların yer aldığı Blloku’da girişimciler geçmişte yaşadıkları baskılardan ve Blloku’ya özel kısıtlamalardan adeta intikam alıyor. Blloku’da bir yıldız gibi parlayan Radio adlı cafe-bar’ı Arnavut arkadaşlarım sayesinde keşfediyorum. Girer girmez cafe beni kalbimden yakalıyor, çünkü hem ruhu, hem de karakteri var. Bir yanıyla adeta bir müze çünkü geçmişe ait Retro diyebileceğimiz ne varsa bu cafedeki köşelerde sergileniyor, gramofonlar, radyolar, televizyonlar, büfeler, bardaklar, telefonlar, tabaklar, Retro mobilyalar, plaklar, film afişleri adeta bir küratörün eli değmişçesine yerleştirilmiş ve farklı alanlarda çok hoş dekorlar veya kompozisyonlar yaratılmış. İçkinizi şimdiki zamanda yudumlarken geçmiş de sizin bir parçanız haline geliyor. Radio’nun sahibi Enton Kaca New York Times’a verdiği bir demeçte Tiran’da yaşayan vatandaşların yeni yeni farklı düşünmeye başladıklarını ve Radio’da yeni nesil Arnavutlara hizmet etmek istediklerini dile getiriyor.
Arnavutluk’ta Radio haricinde de müze barların olduğunu öğreniyorum. Aynen hatır-ı sayılır bir üne sahip Komiteti gibi. Arnavutluk yeni yeni nefes almaya başlayan ve yaratıcı girişimciler de barındıran bir ülke. Sokaklarında gezerken ileride Balkanlar’ın Berlin’i olabilir diye düşünmeden edemedim ve Radio gibi keşfettiğim bazı mekânlar bu hissiyatımı güçlendirdi.
