Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı’na bağlı uluslararası seçim gözlem heyeti 1 Kasım seçimlerine ilişkin raporunu açıkladı.
AGİT heyeti, özellikle Güneydoğu’daki zorlu güvenlik ortamına, parti üyeleriyle kampanya personeline ve parti binalarına yapılan saldırılara ve yüksek sayıda şiddet içeren olaylara dikkat çekerek, serbestçe kampanya yapma imkânlarına zarar veriliğini tespit ediyor. Basın özgürlüğünde halen ciddi sıkıntıların bulunduğun belirten heyet, gazetecilere karşı yürütülen ceza soruşturmalarının sayısı ve bazı medya kanallarının kapanmasının, seçmenlerin farklı görüşlere ve bilgiye erişimini azalttığını dile getiriyor.
AGİT gözlem heyetinin raporundan satır başları şu şekilde:
Saldırı ve gözaltı
Seçim kampanyasının son iki haftasında, çoğu HDP üyelerine veya aktivistlerine yönelik saldırıların ve gözaltıların sayısında görülen artış dikkati çekmiştir.
Şiddet olayları, kampanya ortamını lekelemiştir. Temmuz ayının sonunda, Güneydoğu’da şiddet artmıştır. Seçim kampanyası esnasında HDP’nin büroları hedef alınmış, çok sayıda HDP üyesi gözaltına alınmış, HDP belediye eş başkanları geçici olarak görevden uzaklaştırılmış ve HDP’nin kampanya el ilanlarına el konmuştur.33 CHP, MHP ve HDP’nin bazı üyeleri hakkında, Cumhurbaşkanı’na hakaret etmek de dâhil olmak üzere, kamu yetkililerine hakaret etme sebebiyle soruşturma başlatılmıştır.
Medyaya baskı
Gözlemcilere, bazı siyasi güçlere oy vermeleri için seçmenlere gözdağı verildiği ve baskı yapıldığı bilgileri ulaşmıştır. İfade özgürlüğüne uygulanan yersiz yasal kısıtlamalar mevcuttur. Gazetecilere ve medya kuruluşlarına karşı teröre destek ve Cumhurbaşkanı’na hakaret suçlarından dolayı açılan cezai soruşturmalarla beraber, internet sitelerinin kapatılması, birkaç televizyon kanalının dijital servis sağlayıcılardan çıkartılması ve öne çıkan bazı medya kuruluşlarına etkili bir şekilde zorla el koyulması seçmenlerin farklı görüşlere erişimini azaltmıştır.
Muhalefete medyada yer yok
AGİT medya izleme bulgularına göre, izlenen beş televizyon kanalı arasında, içlerinde devlete ait TRT1’in de bulunduğu üç kanal, haberlerde, güncel olaylara dair programlarda ve tartışma programlarında AKP’ye ayrıcalık tanımıştır. TRT1’de yüzde 73, ATV’de yüzde 77, CNNTürk’de yüzde 32, Haber Türk’de yüzde 49 ve Samanyolu TV’de yüzde 47 olmak üzere, tüm televizyon kanallarında en yüksek yayın süresi AKP’ye verilirken, Meclis’te temsil edilen diğer partilere dair yayınların süreleri daha kısa olmuştur. TRT1, ATV ve Haber Türk’te AKP ile ilgili çoğunlukla pozitif bir ton kullanılırken, CNN Türk ve Samanyolu TV’de AKP ile ilgili yayınlarda çoğunlukla negatif bir ton kullanılmıştır. TRT1’de, CHP, MHP ve HDP’ye verilen yayın süreleri sırasıyla yüzde 12, 8 ve 6 iken, ATV’de bu süreler sırasıyla yüzde 11, 8 ve 4, CNN Türk’de yüzde 28, 18 ve 14, Haber Türk’de yüzde 19, 22 ve 9 ve Samanyolu TV’de yüzde 23, 13 ve 12 olarak bulunmuştur. Bu partiler dışında kalan diğer dört partinin yayınlanma süresi ise yüzde birin altında kalmıştır. Takip edilen televizyon kanallarında bunların haricindeki partilerden bahsedilmemiştir.
Yargı denetimi yok
YSK kararlarının yargısal denetime tabi olmayışı, kuvvetler ayrılığı ilkesini tehdit etmekte ve seçime ilişkin konularda yargı yoluna başvurulmasını engellemektedir.
Gözlemciler engellendi
Yedi sandık alanında gözlemcilerin gitmeleri istenmiştir ve çeşitli durumlarda siyasi partiler adına akredite olmuş vatandaş gözlemcilerin erişimine mani olunmuştur.
AGİT raporunun Türkçe tam metnine burayı tıklayarak ulaşabilirsiniz.
