2015-2016 eğitim yılına Ermeni okulları toplam 2.947 öğrenciyle başladı. 10 yıl öncesine göre okulların öğrenci sayısı yarı yarıya azalmış durumda. Başta Sahakyan ve Feriköy olmak üzere bazı okullarda ciddi mali sıkıntılar yaşanıyor. Özel okullara teşvik kapsamında yapılan yardımlar da sıkıntıya köklü çözüm getirmiyor. Üstelik kimi veliler, yardımı gerekçe göstererek bağışları azaltıyor.
27 Eylül Pazartesi günü okullarda ilk kez zil çaldı ve yeni dönem başladı. Agos’un elde ettiği bilgilere göre tüm Ermeni okullarında toplam 2947 öğrenci eğitim görüyor. Son yıllarda üç bin olarak belirtilen sayının korunduğuna işaret eden bu rakam, on yıl öncesiyle kıyaslandığında ise nerdeyse yarı yarıya azalmış durumda. Özel okullara destek kapsamında yapılan yardımlara bu yıl da devam edildi. Ermeni okullarında öğrencisi olan velilerin %80’i bu yardımlar için başvuru yaptı. Başvuruların üzerinden iki hafta geçmesine rağmen çeşitli sistemsel sorunlar da yaşanmaya devam ediyor. MEB’in ‘mebbis’ sisteminde yapılan başvuruların 279 tanesi reddedildi. Bunlar arasında sistemsel hata nedeniyle başvuru yapamayan 58 mevcutlu Bomonti Mıhitaryan öğrencileri ve sisteme yeni kayıt yapan Bezciyan Okulu’ndaki 26 öğrenci de bulunuyor. Bezciyan’dan başvuran ve geçtiğimiz yıl da yardım alan öğrencilerde ise herhangi bir sıkıntı yaşanmadı. Ret alan başvurularda en sık görülen hata mesajı olarak ‘il kontenjan dışı’ hatası öne çıkıyor. Geçen yıl da azınlık okullarından yapılan başvurularda çeşitli sıkıntılar yaşanmış, MEB yetkililerinin manuel giriş yapmasıyla tüm başvurular onaylanmıştı. Konuyla ilgili görüştüğümüz okul yetkilileri bu yıl da MEB’le görüşmelerin devam ettiğini ve tüm başvuruların olumlu değerlendirileceğinden ümitli olduklarını belirtti.
Velilerin devlet yardımını gerekçe göstererek daha az bağışta bulunmalarının okul bütçelerini çok zor durumda bıraktığını ifade eden yöneticiler, devlet tarafından yapılan yardımın öğrenci başına yıllık maliyetin sadece belli bir kısmını karşıladığına dikkat çekiyor.
Geçen öğretim yılında, yapılan devlet yardımının veliler üzerinde yarattığı olumsuz etki, 1 buçuk milyon TL'lik bütçe açığını tamamlamak umuduyla madağ yemeği düzenleyecek Sahakyan Nunyan Okulu dışında başka okulları da zor durumda bıraktı. 25 Ağustos’ta Patrikhane’de yapılan ve VADİP Mali Komisyonu’nun işlerlik kazanması adına düzenlenen toplantıda bu konu da ağırlıklı olarak tartışılmıştı. Toplantıdaki en ciddi sorun ise o gün, Feriköy Surp Vartanants Kilisesi yöneticileri tarafından dile getirildi. Feriköy Merametçiyan Okulu’nun çevrede ücretsiz eğitim veren okullar olması nedeniyle mevcudunun ciddi anlamda düştüğü belirtildi. Velilerden zor bağış topladıklarını ve vakıf gelirlerinin de yetersiz olduğunu belirten yöneticiler, mevcudu iki yüze düşen okulun kapatılması gerekiyorsa toplumun bunu bir an önce tartışması ve karar verilmesi gerektiğini söyledi. En kalabalık semtlerdeki okulların büyük bütçe açıklarına en köklü okullarımızdan biri olan Getronagan Lisesi’nde de rastlamak mümkün. Okullarda alarm veren mali tablolar, yeniden planlama ve ortak havuz gibi uygulamaların bir an önce hayata geçirilmesi gerektiğine işaret ediyor.
Bu hafta açıklanan, Azınlık Hakları Grubu (MRG) ve Tarih Vakfı tarafından hazırlanan ‘Eğitimde Ayrımcılık Raporu’nda okulların maddi sorunlarına da dikkat çekti. Haberi Okumak için tıklayınız.
Rakamlarla bütçe açığı
455 öğrencilik okul mevcuduna ve 55 kişilik eğitim kadrosuna sahip olan Sahakyan Nunyan Okulu’nun 9 Eylül’de düzenlenen Madağ toplantısında açıklanan mali verileri tekrar hatırlamakta fayda var. VADİP Mali Komisyonu tarafından da incelendiği ve onaylandığı belirtilen 2014-2015 dönemi bütçesine göre, toplam giderler 4 milyon 213 bin TL, gelirler ise 2 milyon 322 TL; yani vakfın gelirlerinin giderlerini karşılama oranı %52. Toplam giderlerin %73’üne karşılık gelen 3 milyon 85 bin TL’lik kısmını personel maaşları oluşturuyor.
Geçen öğretim yılında ortaya çıkan 1 milyon 900 bin TL’lik reel açığın 1 milyon 290 bin TL’lik kısmını devlet yardımı olarak aldıklarını belirten Samatya Surp Kevork Kilisesi Vakfı yönetim kurulu üyelerinden Herman Gürciyan, geriye kalan kısmın Madağ’dan gelen bağışlarla tamamlandığını söyledi. Vakfın toplam 82 kişilik personeli bulunuyor, ücretlerin %80’lik bölümü ise okul öğretmenleri ve çalışanlarına veriliyor.
2015-2016 dönemi için öngörülen mali tablo ise şöyle: Öngörülen giderlerin toplamı 4 milyon 909 bin TL, ön görülen gelirlerin toplamı 2 milyon 215 bin TL, öngörülen açık 2 milyon 994 bin TL. Bu yıl devletin özel okullara teşvik kapsamında yasayla yaptığı yardımın, toplam 1 milyon 290 bin TL olacağı tahmin ediliyor. Bu verilere göre, bütçe açığı 1 milyon 490 bin TL.
Samatya’nın umudu Madağ
Okulların bütçe açıklarını kapatmak için düzenledikleri Madağ yemeklerinin ilki 4 Ekim Pazar günü Samatya Surp Kevork Kilisesi’nde, Sahakyan Nunyan Okulu yararına düzenlenecek. Başepiskopos Aram Ateşyan’ın riyasetindeki Badarak ayiniyle yapılacak Madağ öncesinde Samatya Surp Kevork Kilisesi yöneticileri Agos’u ziyaret ederek gelinen son noktaya ilişkin bilgi verdi. Vakıf Başkanı Yesayi Demir, yönetim kurulu üyeleri Herman Gürciyan ve Ğevont Yılmaz’ın ziyaretinde, geçtiğimiz yıl karşılaşılan en önemli sorunun velilerin yaptıkları bağışlardaki azalma olduğuna vurgu yapıldı. Geçen eğitim yılında velilerden toplam 800 bin TL bağış toplamayı hedefleyerek planlanan bütçede, bu rakamın sadece 260 bin TL ile sınırlı kalması nedeniyle büyük sıkıntı yaşadıklarını kaydeden vakfın mali işlerinden sorumlu yönetim kurulu üyesi Herman Gürciyan, bu yılki bütçe planlamasını öğrenci velilerinin bu tutumunu da hesaba katarak yaptıklarını aktardı. Bu rakam toplam 455 mevcudu olan okulun, velilerden öğrenci başına topladığı bağış miktarının yıllık ortalama 600 TL’ye bile ulaşmadığı anlamına geliyor. Vakıf Başkanı Yesayi Demir, özel okullara yapılan devlet yardımından önceki yıl toplanan bağış miktarının yaklaşık 600 bin TL olduğunu hatırlattı: “Tabii ki yönetim kurulu olarak velilere bu durumu anlatmak bizim görevimiz fakat ne yaptıysak bunda bir türlü başarılı olamadık. Tabii ki okullar kamusal hizmet veriyor, biz de eğitimin tamamen ücretsiz olmasını temenni ederiz ama bugünkü koşullarda maalesef bu mümkün değil. Öğrenci başına yıllık maliyet yaklaşık 9 bin TL, devlet tarafından yapılan yardım bunun sadece belirli bir kısmını karşılıyor. Vakfımızın geniş gelir elde edebileceği mülklerinin olmadığı da bilinen bir gerçek. En anlamlı gelir kaynağımız vakfımızın bünyesinde olan mezarlığımız. Oradan elde ettiğimiz nerdeyse tüm gelirleri de okula aktarıyoruz.”
Yapısal çözüm gerekiyor
Amaçlarının tek taraflı olarak velileri suçlamak olmadığının altını çizen Demir, “Biz sadece velilerin de durumun farkında olmasını arzu ediyoruz. Ekonomide de zor günler yaşanıyor. Dolayısıyla hayırseverlerimiz de önceki yıllara oranla daha az destek verebiliyor. Toplum olarak okullarımız gibi hayati kurumlarımızı ayakta tutabilmek adına, en acil şekilde topyekûn yeniden planlama yapmamız gerekiyor” dedi. Aynı zamanda VADİP bünyesinde çalışmalarını sürdüren Mali Komisyon’un bir üyesi olan mali müşavir Herman Gürciyan ise geniş maddi imkânlara sahip olan vakıfların duyarsızlığına dikkat çekti: “VADİP Mali Komisyonu’nun bir üyesi olarak diyebilirim ki sadece biz ihtiyaç sahibi olan vakıflar birbirimizi denetliyoruz. Geniş imkânlara sahip olan vakıfların durumuna ilişkin herhangi bir bilgimiz yok. Bu kurumlar tüm cemaate ait ve ihtiyacı olan vakıflarla paylaşımda olmaları gerekiyor.”
