7 Ağustos akşamı Beyoğlu semalarında bir hareketlilik başladı. Uzun bir aradan sonra The Marmara Pera Otel’in çatısındaki ekranda yeniden faaliyete geçen YAMA, bir ay boyunca her gün, gün batımından gün doğumuna kadar yirmi yılı aşkın bir sürede göç kazalarında yaşamını yitiren mültecilerle ilgili bilgileri ekrana yansıtacak.
İlk olarak 2006 yılında, Rodeo Galeri’nin kurucusu Sylvia Kouvali’nin girişimiyle faaliyete geçen YAMA, The Marmara Pera Oteli’nin terasındaki dev ekrandan yayın yapan, video sanatına odaklı bir proje. Bu ekran bir süre önce kararmış, YAMA faaliyetlerine uzun bir ara vermişti. Bugünlerde o ekrana, bir kısmını zaten medyada gördüğümüz, okuduğumuz, ancak çoğu unutulan ve sadece birer sayıya dönüşen, göç yollarında hayatını kaybeden insanların hikâyesi yansıyor. Sanatçı Banu Cennetoğlu’nun görünür kılmaya çalıştığı ‘Liste’, Amsterdam merkezli UNITED - Kültürler Arası Eylem Birliği ağı tarafından oluşturuluyor. Cennetoğlu, 1 Ocak 1993 ile 14 Haziran 2015 arasında, Avrupa yolunda ve Avrupa sınırları içinde ölümleri belgelenmiş 22 bin 342 göçmen, sığınmacı ve mültecinin kaydını tutuyor. ‘Liste’, çok sayıda göçmenin yaşadığı İstanbul’da, onların yoğun olarak bulunduğu ancak bir o kadar da görünmez olduğu Beyoğlu’nda, beklenmedik bir biçimde karşımıza çıkıyor.
360 saatlik video
Bu sıradışı video projesinin yeniden hayata geçmesini sağlayan ve bu yılki programını hazırlayan bağımsız küratör Övül Durmuşoğlu, ‘Liste’nin görünmeyen, bilgiye işaret ettiğini söylüyor. Aslında bu, doğrudan kolektif hafızayı hedef alan, onu harekete geçirmeye yönelik bir çalışma. Çoğumuzun, bu ölümlü vakalar karşısında yüklendiği rol, seyirci kalmaktan ibaret. ‘Liste’ bu noktada, bilgiyi kamuoyuna farklı bir biçimde sunma ve farkındalık yaratma işlevi görüyor. Videodaki hiçbir isim veya vaka tekrarlanmıyor. Cennetoğlu’nun yaptığı video tam 360 saat sürüyor. Her gün yaklaşık 12 saatlik bir bölümü yayımlanan video, 14 Haziran 2015’te Akçakale sınır kapısından geçmeyi beklerken susuzluktan ölen Suriyeli çocuğa dair haberle sona eriyor.
YAMA ekranının bulunduğu noktanın stratejik önemi konusunda, Ahmet Öğüt’ün Ağustos 2006’da bu ekranda yaptığı ‘Light Armoured’ isimli video yerleştirmesinin başına gelenleri hatırlamakta fayda var. O günlerde, Tepebaşı’nda bulunan polis ekipleri, özünde savaş karşıtı bir fikri barındıran, görüntüde ise taşlanan bir zırhlı aracı yansıtan bu yerleştirmeyi görüp, otel yönetimine uyarıda bulunmuş; baskılar sonucunda, videonun gösterimi planlanandan daha erken bir tarihte durdurulmuştu.
Övül Durmuşoğlu’nun hazırladığı program doğrultusunda, YAMA ekranındaki gösterimler, Pilvi Takala, Jesse Darling, Emily Roysdon gibi sanatçıların çalışmalarıyla devam edecek.
