Uluslararası kuruluşların tavsiyesi üzerine gündeme gelen dine hakaret yasaları, İzlanda’da iptal edildi. Önerge Korsan Parti İzlanda’dan geldi.
2006 yılında İsveç’te dijital haklar ve hürriyetler için, telif karşıtı bir
hareket olarak doğan ve Türkiye dahil pek çok ülkeye yayılan Korsan Parti’nin bir
önergesi, ilk defa ifade hürriyeti alanında bir mecliste kabul edildi.
63 sandalyeli İzlanda meclisinde 3 temsilci ile yer alan Korsan Parti’den vekil Helgi Hrafn Gunnarsson, 2015 Ocak ayında verdiği bir önerge ile İzlanda Ceza Yasası’ndaki “Dine Hakaret” ile ilgili düzenlemelerin iptalini istemişti. Önergeye aynı zamanda İzlanda başbakanı Sigmundur Davíð Gunnlaugsson ve İzlanda Luther Kilisesi Piskoposu Agnes Sigurðardóttir destek vererek, yeni bir yoruma olan ihtiyacı dile getirmişlerdi. Önergede, dine hakaret konusunun ele alınacağı bir komisyon çalışması ve sonrasında mecliste bir oylama talebinde bulunmuştu.
3 vekilin katılmadığı oylamada 60 milletvekilinden yalnızca bir kişi hayır oyu kullandı. Karar için yalnızca siyasi partilerden değil, aynı zamanda sivil toplumdan da büyük destek geldi. İzlanda Etik Hümanist Birliği (Sidmennt), İzlanda Piskoposu, İzlanda Papazlığı, Yayıncılar Birliği, PEN İzlanda, Uluslararası Modern Medya Enstitüsü IMMI, ve ateistler grubu Vantru gibi birçok sivil toplum kuruluşu ve dini kurum da tasarıya desteklerini açıklamıştı.
Badawi'ye destek
İzlanda’da yapılan bu yasa değişikliği hem Charlie Hebdo saldırılarına bir karşı çıkış, hem de Suudi Arabistan’da 1.000 kırbaç ve 10 yıl hapis cezasına çarptırılan liberal blogger Raif Badawi için yürütülen kampanyaya destek olarak görülüyor.
Luther Protestan Hristiyanlığını ‘ulusal din’ olarak ilan etmiş olan
İzlanda’da, ülkede faaliyet yürüten herhangi bir dine hakaret eden kişilere 3
aya kadar hapis cezası öngörülüyordu. İfade hürriyeti kapsamında dine, dini
geleneklere ve sembollere hakaret ülkede ceza gerektiren bir suç olmamakla
birlikte, İzlanda’da nefret söylemi yasası halen bireylerin ya da bir grubun
dili, cinsiyeti, ırkı, etnik kökeni, dini inancı ya da inançsızlığı nedeniyle hedef
gösterilmesine karşı koruma sağlıyor.
46 ülkede bulunuyor
Bir kısmı yüzyıllar öncesinden gelen “dine hakaret yasaları”, İrlanda,
İtalya, Fransa, Almanya, İsviçre, Finlandiya, Danimarka, Yunanistan ve Polonya gibi
ülkelerde fiili olarak uygulanmasa da hukuktaki yerini koruyor. Dünyadaki 208
ülkenin 46 tanesinde dine hakaret yasası bulunuyor, bunların 9 tanesinde ceza
olarak idam, Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 30’dan fazla ülkede ise hapis
cezası öngörülüyor.
Bu ülkelerin çoğunda cezalar uygulanmasa da, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği
Teşkilatı (AGİT), Avrupa Konseyi ve Avrupa Konseyi Venedik Komisyonu gibi uluslararası
kuruluşlar, özellikle de Paris’te gerçekleşen kanlı Charlie Hebdo saldırıları
sonrası, ifade hürriyeti sınırlarının genişletilmesi için dine hakaret
yasalarının kaldırılması çağrısında bulunmaya başlamıştı.
