Almanya Parlamentosu, 1. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı Devleti idaresinde yaşayan Ermenilerin öldürülmesini ‘soykırım‘ olarak niteledi. Meclis Başkanı Lammert, “geçmişlerine bakış konusunda başkalarına ders verecek durumda değil. Ama başkalarını geçmişle yüzleşme, hesaplaşma konusunda cesaretlendirebiliriz” dedi.
Elmas Topcu’nun Diken’de yer alan haberine göre, Almanya’da, federal hükümeti oluşturan Hrıstiyan Sosyal Birlik Partisi (CSU), Hıristiyan Demokrat Birliği (CDU) ve Almanya Sosyal Demokrat Partisi’nin (SPD) federal meclise sunduğu 1915’e ilişkin tasarı bugün ele alındı.
Bir saatten fazla süren oturum Meclis Başkanı CDU’lu Norbert Lammert konuşmasıyla başladı.
‘Osmanlı Devleti’nde yaşanan soykırımdır’
Lammert, mecliste ele alınan tasarıda yer alan ve gerekçelendirilerek formüle edilen, “Ermenilerin kaderi, kitlesel kıyım, etnik temizlik, tehcir ve evet, soykırımlar tarihine örnek teşkil etmektedir” ifadeleri yerine daha açık ve net konuştu.
“Dünya kamuoyunun gözleri önünde, Birinci Dünya Savaşı sırasında Osmanlı Devleti’nde yaşananlar soykırımdır. Bu, 20’nci yüzyılın son soykırımı olarak da kalmadı” diyen Lammert, Ermenilere yapılanların bir halkı kısmen veya tamemen yok etme olarak uluslararası hukuk kapsamındaki soykırım tanımına da uygun olduğunun altını çizdi.
‘Kendi tecrübelerimizle başkalarını cesaretlendirebiliriz’
Dönemin Almanya’sının, Osmanlı İmparatorluğu’nun müttefiki olduğunu da hatırlatan Lammert, “Almanlar, geçmişlerine bakış konusunda nasıl bir tutum izleyecekleri konusunda başkalarına ders verecek durumda değil. Ama kendi tecrübelerimizle, acı verse de başkalarını geçmişle yüzleşme, hesaplaşma konusunda cesaretlendirebiliriz” dedi.
Lammer’tin ardından kürsüye çıkan hükümet ve muhalefet partilerinden milletvekilleri de soykırım tanımını sıkça dile getirdi.
SPD’li Dietmar Nietan,”1915’te Ermenilere yönelik soykırım başlatıldı. Başarılmadı, çünkü hatırlamak, unutmamak denen bir şey var” diye vurguladı.
CSU’lu Bernd Fabritius ise “Soykırım kavramını kullanmak modern Türkiye’ye ve onun halkına yönelik bir saldırı değildir. Biz biliyoruz ki karanlık geçmişle yüzleşmek gereklidir ve toplumları güçlendirir” dedi.
Muhalefet partilerinden Yeşiller ve Sol ise, hükümetin hazırladığı tasarıyı, soykırım kavramını daha açık ve net biçimde vurgulamadığı gerekçesiyle eleştirdi ve Almanya’yı bu konuda daha cesur davranmaya ve daha fazla sorumluluk üstlenmeye davet etti.
Muhalefet partileri, 1915-1923 arasında Ermeni, Süryani, Keldani ve Pontus Rumlarının yaşadıklarına ilişkin birer tasarı da kendileri hazırladı ve meclise sundu. Hem hükümetin hem de muhalefet partilerinin hazırladıkları 1915 tasarıları, daha detaylıca incelenmek ve son haline kavuşturulmak üzere federal meclisin sorumlu komisyonlarına gönderildi.
Ermenilerin kaderi soykırım tarihine bir örnektir
Koalisyon partilerinin hazırladığı ve bugün görüşülen önergede“(Ermenilerin) kaderi, 20’nci yüzyıla damgasını vuran katliam, etnik temizlik, tehcir ve soykırım tarihine bir örnektir” ifadesine yer veriliyor. Değerlendirme için ilgili komisyonlara havale edilen önergenin, Alman Federal Meclisi’nin daha sonraki bir oturumunda oylanması bekleniyor.
Almanya Cumhurbaşkanı Joachim Gauck da 23 Nisan'da Berlin Katedrali’nde soykırım kurbanları Ermeniler, Süryaniler ve Pontus Rumları anısına yapılan ayinde konuşmuş; 1915’i soykırım olarak tanımlarken yaşananlarda Almanya’nın rolunü vurgulamıştı.
