Çin Ermeni toplumu, uzun yıllardan sonra ilk defa 14 Aralık’ta Guangzhou’da, Ermeni Kilisesi’ndeki ayin için bir araya geldi.
Guangzhou, Şangay, Nanjing, Hong Kong ve diğer şehirlerden gelen onlarca Ermeni, Episkopos Haygazun Najaryan’ın yönettiği ayinde toplandı.
Avustralya ve Yeni Zelanda Ermeni Kilisesi Episkoposu, Hindistan ve tüm Uzak Doğu Ermenileri Papa Elçisi Episkopos Najaryan, Çin’deki Ermeni toplumu tarafından yapılan son ayinin üzerinden geçen onlarca yıldan sonra, Çin ve Hong Kong’u evi olarak gören Ermenilerin bir araya gelerek ayin yapmalarından mutluluk duyduğunu dile getirdi.
19. yüzyılın başından 20. yüzyılın ortalarına kadar Harbin, Şangay ve Hong Kong gibi kentlerde, küçük ama canlı bir Ermeni toplumu vardı. Bu dönemde, Harbin’de bir Ermeni Kilisesi bulunuyordu ve Şangay, Çin’deki Ermeni toplumunun merkeziydi. Çin’de bulunan Ermenilerin büyük bölümü, 1950’lerde bu ülkeyi terk ederek Amerika kıtasına ya da Sovyet Ermenistanı’na yerleşti.
Jack & Julie Maxian Hong Kong Ermeni Merkezi’nin rakamlarına göre, günümüzde Çin ve Hong Kong’da yaklaşık 500 Ermeni yaşıyor.
Çin Ermenileri Komünist devrim kurbanı
Çin’deki Ermeni toplumu çok küçük olsa da, Ermenilerin bu ülkede uzun bir geçmişi var. Çin’de yaşamaya giden ilk Ermeniler, Çarlık Rusya tarafından 1898’de yapımına başlanan Doğu Çin Tren Yolu inşaatında çalıştırılmak üzere seçilen birkaç kişiydi. İlk yerleşim yerleriyse Harbin’di.
Ermeni Yardım Derneği, 1910’da Şangay Ermeni Kulübü’nü kurarak, bölgedeki Ermeni göçmenler için bir merkez yarattı. Merkez, zamanla Ermeni toplumunun buluştuğu, düğün, vaftiz gibi etkinliklerin yapıldığı bir sosyal kulübe dönüştü. 1923 yılında, Kuzey Çin’deki Harbin kentinde yaşayan 400 Ermeni, bu bölgedeki ilk Ermeni kilisesini kurdu. Ülkede yaşayan pek çok Ermeni, 1949’daki Çin Halk Devrimi’nden sonra burayı terk etti ve Şangay Ermeni Kulübü özel mülkiyete dönüştürüldü. Harbin’deki Ermeni kilisesiyse, Mao Zedong’un 1960’larda hayata geçirdiği Kültür Devrimi sırasında yıkıldı.
