DOSYA

Ermeni halkının en önemli şairlerinden, 1915'in Ağustos ayında Çankırı yakınlarında öldürülen Taniel Varujan'ın '1 Mayıs' şiirini, yetkin çevirileriyle de bilinen çizerimiz Ohannes Şaşkal, Agos için Ermenice'den Türkçe'ye çevirdi ve bir de değerlendirme yazısı kaleme aldı. Şaşkal'ın yazısını, şiirin Türkçe çevirisini ve Varujan'ın anadilinde kaleme aldığı dizelerini sunuyoruz.

Sabri Burak Arzova’nın ‘Elen Ticaret Mektebi’ başlıklı çalışması, Expoze Kitap’tan çıktı. Ekonomi ve işletme alanında yaptığı çalışmalarla tanınan Prof. Arzova ile kitabından yola çıkarak bu topraklardaki ilk ticaret mektebinden, Rum toplumunun Türkiye’nin ticari hayatındaki rolüne uzanan bir söyleşi yaptık.

Siruni, 2006 yılında Yerevan’da yayımlanan otobiyografik notlarında, kendisi ve mensup olduğu kuşak için “Kimse kendi zirvesine ulaşamadı, hepimiz yarı yolda kaldık” ifadelerini kullanır. Gerçekten de kendini gerçekleştirememiş bir kuşaktır bu.

ABD’li Ermeni tarihçi Ronald Grigor Suny, Agos için, 24 Nisan’ın 105. yıldönümü vesilesiyle kaleme aldığı yazıda, soykırıma dair hafızayı ve Koronavirüs salgınının damga vurduğu gündemi bir arada değerlendirdi.

Melih Cevdet Anday ile Yaşar Kemal’in de Türkçe konuştuklarını duyunca tedirgin olan bu insanların birkaçıyla selamlaşınca anlaşılır ki, geminin neredeyse tüm yolcuları, Suriye veya Lübnan’dan Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’ne tatile giden Ermenilerdir. Sohbet derinleşince Anday ve Kemal, bu Ermenilerin hepsinin bir şekilde Anadolu göçmeni olduğunu öğrenirler.

Rus yazar Lev Kipiani, 1916 yılında Erzurum Hınıs'a gitmiş ve bir yıl önce o bölgede Ermenilere yaşatılan zulmü tanıklarından dinlemiş, bölgede gözlemlerde bulunmuştu. Kipiani'nin gördüklerini ve duyduklarını kaleme döktüğü makaleyi Dr. İsmet Konak Rusça'dan çevirdi.

Konu 1912’den itibaren yaşadıkları yerlerden türlü kolektif şiddet mekanizmaları ile koparılmış, tehcir edilmiş ve kırıma uğramış Ermeni ve Rumlar'dan kalan taşınmazların yönetilmesi ve savaş seferberliğine merkezi hükümetin regülasyonuyla dâhil edilmesidir. Ama ne Wikipedia, ne ders kitapları, ne de Erdoğan’ın paylaştığı özette vergi düzenlemesinin bu tarafını görmek mümkün.

Korona günlerinde yaşadığımız yaşlı faşizmine tanık olunca 'Foucault’nun delileri şimdi yaşlılar mı?' diye soruyor insan. Deliler nasıl sanayileşmeyle dışlanmış hatta akıl hastanelerine kapatılarak adeta gözden uzak hale getirilmişse, bugün yaşlılar için de aynı toplumsal ötekileştirme ile karşı karşıyayız.

Araştırmacı, yazar ve editör Sibel Öz’ün ‘Oyuncu: Yeşilçam Yıldız Sisteminde Bir Yıldız: Adile Naşit’ adlı kitabı İletişim Yayınları’ndan çıktı. Adile Naşit üzerine günümüze kadar yapılmış kapsamlı bir biyografik araştırma niteliği taşıyan kitapta Naşit Ailesi üzerine de önemli bilgiler yer alıyor. Sibel ÖZ’le kitabından yola çıkarak, Adile Naşit’ten Türkiye sinemasının tarihsel evrimine uzanan bir söyleşi yaptık. Öz, “Adile Naşit’i bu kadar sevmemizin nedeni aslında bize benzemesi. Türkiye gibi; hem Ermeni hem Rum hem de Türk. Ve ayrıca tüm bu kimliklerin üstünde olması” diyor.

Meri Tek Demir hem İngilizce hem de Ermenice edebiyat üzerine çalışmalar yapan bir akademisyen. Yakın zamanda Oxford'da "Ermenice Edebi Metinleri Türkçe Okumak" başlıklı bir sunum yaptı. Aynı zamanda Ermenicenin körelmemesi için de gayret gösteriyor. Meri Tek Demir ile Lusyen Kopar konuştu.