ԱՌՕՐԵԱՅ

Հայ ժո­ղովուրդի փի­լիսո­փայա­կան աւան­դութեան մէջ շատ ուշ զար­գա­ցած երե­ւոյթ մըն է ար­դի քա­ղաքա­կանու­թիւնը, մա­նաւանդ ալ կու­սակցա­կան հա­մակար­գը։ Ան­շուշտ որ ու­նե­ցած ենք կու­սակցու­թիւններ, սա­կայն անոնք իշ­խա­նու­թիւն ձեռք բե­րելու հա­մար մրցակ­ցե­լու են­թա­հող մը չու­նե­նալով, վերածուած են գա­ղափա­րախօ­սական ակումբնե­րու։ Շատ կարճ տե­ւած է հայ­կա­կան աւան­դա­կան կու­սակցու­թիւննե­րու իրաւ քա­ղաքա­կան գոր­ծունէու­թիւնը։ Վրայ հա­սած է 1915-ը եւ հայ քա­ղաքա­կան միտ­քը հար­կադրո­ւած է այ­լա­սերու­մի կամ ու­ծա­ցու­մի վտան­գին դի­մաց հա­յապահ­պանման աշ­խա­տու­թիւն ծա­ւալե­լու։ Եթէ այս երե­ւոյ­թը կը վե­րաբե­րի ընդհան­րա­պէս սփիւռքա­հայութեան, Հա­յաս­տան եր­կիրն ալ խորհրդա­յին կար­գե­րու որ­դեգրած «պրո­լետար­նե­րու բռնա­տիրու­թիւն» սկզբունքին հե­տեւան­քով, չէ ու­նե­ցած մրցու­նա­կու­թիւն թե­լադ­րող կու­սակցու­թիւններ։

Նուիրեալ կրթական մշակ մըն էր վաստակաւոր ուսուցչուհի Էլիզ Կոկանեան, որուն յուղարկաւորութիւնը կայացաւ անցեալ շաբաթ եւ իր երբեմնի աշակերտներուն համար դարձաւ սիրելի յիշատակ մը։ Մօտ տարի մը առաջ իր հետ զրուցած, մանկութենէն սկսեալ բազմաթիւ յուշեր լսած էինք իրմէ։ Վարանած էր այդ յուշերուն թերթին մէջ հրատարակութենէն։ Կը խուսափէր իր խօսքերով ուրիշները վիրաւորելէ։ Այս խորհուրդով դիմեցինք հարազատներուն եւ անոնց ալ հաւանութեամբ կը հրատարակենք Էլիզ Կոկանեանի յուշերը։