Ortadoğu’da özellikle Suriye’deki iç savaşın başlamasıyla kaçırılma ve rehine krizleri bölgenin güç oyunlarının önemli bir unsuru haline geldi. Vahakn Keşişyan, Suriye’de kaçırılan Ma’lulalı rahibelerin serbest bırakılması için yapılan pazarlıkların siyasi ve ekonomik arka planını yazdı.
VAHAKN KEŞİŞYAN
vahaknk@agos.com.tr
Lübnanlı Al Akhbar gazetesinin haberine göre, Katar’dan bir heyet Suriye’de kaçırılan Ma’lulalı rahibelerle görüşmek için Lübnan-Suriye sınırını geçti. Heyetin daha sonradan verdiği haberlere göre, kaçıranlar bir mahkûm değişimi istiyorlar ve heyete 500 kişilik bir isim listesi verdiler. 12 rahibe ve rahibeler tarafından idare edilen bir yetimhanede yaşayan 4 kadın geçen Aralık başlarında, muhalifler Ma’lula’yı ele geçirdikten sonra kaçırılmışlardı. Al Akhbar ayrıca, muhtemelen farklı gruplar tarafından kaçırılan ve farklı yerlerde tutulan 2 başepiskopostan da bahsediyor. Bunun büyük ihtimalle silahlı gruplar arasındaki çatışmalardan ve aralarındaki tutuklu değişimlerinden kaynaklandığı düşünülüyor.
Al Akhbar’ın aldığı bilgilere göre, çoğu El Nusra’nın temsilcileri olan kaçıranlar, çoğu Suriye hapishanelerinde bulunan, ayrıca Irak ve Lübnan’dan 500 İslamcı militanın bırakılmasını istiyor. Lübnanlı isimler, Hizbullah’ın güçlü olduğu, Beyrut’un güneyinde birçok bombalı saldırının sorumluluğunu alan Kataeb Al Azzam üyesi mahkûmları da içeriyor.
Bu hafta, Antakya Ortodoks Patriği Yuhanna Yazıcı, Moskova’ya yaptığı ziyaret esnasında Beyrut havaalanında bir basın toplantısı yaptı ve kaçırılan rahibelerle ilgili bir bilgisi olmadığını, fakat makul koşullarda olduklarından emin olduğunu ama geçen yıl kaçırılan iki başepiskoposun durumlarının hâlâ belirsiz olduğunu söyledi. Patrik, bu durumu Moskova’da ilgili kişilerle görüşeceğini de söyledi. Öte yandan, Lübnan’ın Ortodoks toplumu genel sekreteri Marwan Abou Fadel, katıldığı bir televizyon röportajında kaçırılan grupların ve bunlar üzerinde etkili olan ülkelerin bilinmediğini, dolayısıyla “Katar, Suudi Arabistan ve Türkiye’yi, kaçırılan rahibelerin bir an önce bırakılması için çalışmaya çağırdı.”
Daha önceden de onaylandığı üzere, kaçırılan rahibeler, Lübnan sınırındaki Qalamun Bölgesi’nin Yabroud kasabasında tutuluyorlar. Al Akhbar’ın bildirdiği üzere, 3 farklı grup kaçırılan rahibelerin tutsaklığının bitirilmesi sürecine dâhil oldu. Birinci grup, Suriye’de çok aktif ve muhaliflerle bağları olan bir uluslararası yardım kuruluşu. İkinci grup, daha önce Kuzey Suriye’deki Azzaz’da kaçırılan 11 Lübnanlı Şii hacının bırakılmasında da rol oynayan, Katar, Lübnan ve Türkiye arasında kurulmuş olan bir komite. Üçüncüsü ise, Şam’da yaşayan, hem Esad’ın kendisiyle sıkı ilişkileri olan, hem de Yabroud Bölgesi’nde çok etkili olan Suriyeli iş adamı George Haswani.
Kaçıranlar, ortaya koydukları yüksek riskli taleplerle Lübnan ve Irak hükümetlerini müzakerelerden geri durmaya ve George Haswani’nin pozisyonunu tehlikeye atmaya zorluyorlar. Haswani, Suriye- Rusya arasındaki gaz anlaşmaları üzerindeki projeleriyle ve Suriye’deki çatışmanın ilk günlerinden beri rehinelerin kurtarılması yönündeki etkileriyle ünlü bir insan. Lübnan’da Hizbullah’a en yakın gazete olan Al Akhbar konu hakkında pek fazla detay vermezken, Hizbullah’ın Sünni rakibi 14th March sitesi, olaya karışan bir başka iş adamından, Suriye parlamentosunun Baaslı olmayan bir üyesi olan ve 20 büyük şirkete sahip olan Hamsho Holding’in yöneticisi olan Muhammed Hamsho’dan da bahsediyor. Hamsho, bir grup Suriyeli politikacı ve iş adamını kapsayan Amerikan yaptırım listesinde olması dolayısıyla ünlü oldu. İnternet sitesi, Hamsho’nun İslami gruplarla yakın ilişkileri olduğunu ve onların oylarıyla da parlamentoya seçildiğini iddia ediyor. Rahibelerin kaçırılması olayında da, Hamsho’nun adı rejim tarafından bir mahkûm değişimine gidilmeden soruna çözüm bulabilmek için anılmaya başlandı. Hamsho, son zamanlarda şöyle konuştu, rahibeler George Haswani’ye ait olan bir yerde Yabroud’da tutuluyorlar, evin güvenliği rejim tarafından saldırı olmayacak sözüne karşılık El Nusra tarafından sağlanıyor.
