Yunanistan’da iki hafta önce rap şarkıcısı ve sol parti SYRIZA üyesi olan Pavlos Fyssas’ın öldürülmesiyle başlayan çalkantı, Nazi görüşlü aşırı sağ parti Altın Şafak’ın lideri ve birçok milletvekilinin gözaltına alınmasıyla devam etti. Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyesi, tarihçi Vangelis Kechriotis, Yunanistan’da yaşanan ırkçılık karşıtı sürecin arka planını aktarıyor.
VANGELİS KECHRİOTİS
Yunanistan’da iki hafta önce rap şarkıcısı ve sol parti SYRIZA üyesi olan Pavlos Fyssas’ın öldürülmesiyle başlayan çalkantı, Nazi görüşlü aşırı sağ parti Altın Şafak’ın lideri ve birçok milletvekilinin gözaltına alınmasıyla devam etti. Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyesi, tarihçi Vangelis Kechriotis, Yunanistan’da yaşanan ırkçılık karşıtı sürecin arka planını aktarıyor.
Yunanistan’da sağ ve sol
“1974’den sonra, cuntanın çökmesiyle beraber aşırı sağ diyebileceğimiz siyasi oluşumlar çok büyük bir yenilgiye uğradı, hiçbir zaman yüzde 2’den fazla oy alamadılar. Bunun sebebi hem 74’den sonra Yunanistan’da demokrasinin yerleşmiş olması hem de aşırı sağ partilerin cunta ve kraliyet dönemiyle özdeşleşmiş olmasıydı. Zaten Altın Şafak 1980’lerin başında kurulmuş olmasına karşın 2000’lerin ortasına kadar siyasi sahnede kayda değer bir çıkış yapamamıştı. Aşırılıkçılar bu dönemde ılımlı sağ harekete yönelmiş ve burada yer almışlardı. Ancak meşhur krizin de etkisiyle aşırı sağ görüşler gençler üzerinde tekrar etkili olmaya başladı.
1970’lerden sonra sol da yenilgiye uğradı ve PASOK’la beraber Yunanistan’da bildiğimiz anlamıyla solun neredeyse yerle bir olduğu ve merkez sol tarafında başka bir hegemonya kurulduğunu söyleyebiliriz. Bugün güçlü bir muhalefet olan SYRIZA’nın da 2000’lere kadar etkisi yoktu. Sol, krizin de etkisiyle Yunanistan’da yükselişe geçti ancak burada bilinmesi gereken bir nokta var: Yeni Demokrasi’ye oy veren yüzde 30’luk bölüm gerçekten sağcı insanlar, Altın Şafak’a oy veren yüzde 7 de aşırı sağ görüşlü, faşist ya da çok tutucu kişiler. Ama bir sol parti olarak SYRIZA’nın aldığı yüzde 28’lik kesimin hepsinin solcu olduğunu söylemek mümkün değil. Bu grupta oyları geçen seçimde yüzde 44’ten yüzde 7’ye gerilemiş olan PASOK’a yakın ciddi bir kitle var. Bu kitle eski hegemonyanın bir parçasıydı ve şimdi sola sığındı.”
Yeni Demokrasi Altın Şafak’tan faydalandı
“Biryıl boyunca iktidardaki ılımlı sağ parti Yeni Demokrasi, Altın Şafak’ın faaliyetlerinden faydalandı, onları sola karşı bir tehdit olarak kullanmak işlerine geliyordu. Yoksa son dönemde gördüğümüz gibi hem polis hem de ordu içinde Altın Şafak’ın faaliyetlerinden haberdar olanlar vardı. Bu sebeple Altın Şafak bu denli kontrolsüz bir hal aldı. Şu an yaşanan müdahaleler de oldukça anlamlı. Bu hamle ile Yeni Demokrasi çok büyük oy kazanıyor. Diğer yandan bir de Avrupa’dan gelen tepki de var, Nazi hareketinin kıtaya yayılmasından endişe duyuluyor. Herkes Almanya’yı, orada oluşacak geniş koalisyonun ne karar vereceğini bekliyordu. İkilem de şu: Almanya Nazizm’den korkuyor ve Yunanistan da eğer Nazizm Avrupa’ya sıçraması istenmiyorsa bize para verilsin ve bu ortam ortadan kalksın diyor. Böyle bir senaryo var. Şu anda ülkede durum çok kötü, herkes bir nefes almış olabilir ama bu siyasi ve ekonomik iklim ırkçılığı o kadar kolay besliyor ki yarın başka bir şey olur ve tekrar aşırılıkçı hareketler güçlenebilir.”
Toplum artık günah keçisi arıyor
“Seçime gidilmiş olsaydıSYRIZA kazanabilirdi ya da başka partilerle koalisyona girebilirdi, ancak krizle başa çıkabileceğini düşünmüyorum, ülkeyi tekrar bir seçime zorlayabilirdi ve bu noktada Yeni Demokrasi-Altın Şafak koalisyonu bir kâbus senaryosu olarak akıllardaydı. Artık bunun olma ihtimali yok, Yeni Demokrasi yaşanan süreç sonrası bütün bu aşırı unsurları parti içine çekebilecek bir duruma geldi. Haziran-Temmuz dönemine kadar seçim görmüyorum.Ekonomi çok yavaş ilerliyor,şimdi yüzyılın en soğuk kışı geliyormuş ve böyle ortamlarda öfke daha da artar. Yunanistan’da büyük bir çoğunluk krizden etkilendi ve bu öfke patlıyor.Şimdi Altın Şafak günah keçisi, toplum suçlamak için figürler arıyor artık. Faşistlerin başına ne geldiyse iyi oldu ama yarın birgün Altın Şafak’ı yargılamak için çıkarılan yasalar her kesime karşı kullanılabilir, artık ülkede yaşananlar adli ve siyasi, iç içe geçmiş bir durum.”
Altın Şafak operasyonu başarılı olabilir, bu insanlar mahkemeye çıkabilir, ama bir ceza çıkacağını düşünmüyorum. Ayrıca, bu parti kapatılır başka bir parti açılır, hareketi yaratan koşullar ortadan kalkmış değil.
