En büyük Kürt aşiretlerden birisi olan Ramanlılar aşiretinin önde gelenlerinden Ömer Akat, aşiretinin 1915'teki rolüyle ilgili ayrıntılı bilgi verdi ve 'Kürtlerin Ermenilerden özür dilemesi bütün gerginlikleri kırar' dedi.
UYGAR GÜLTEKİN
uygargultekin@agos.com.tr
2015’e yaklaşırken Ermeni tarihinin en acı bölümüne ilişkin farklı çıkışlar da dikkat çekiyor. Son olarak, Batman bölgesinin en büyük aşiretlerinden biri olan ve bölgede oldukça etkili ve kalabalık bir nüfusa sahip Ramanlı aşiretinin önde gelenlerinden Ömer Akat katliam konusunda özür diledi.
Yıllar boyu pek çok milletvekilli ve belediye başkanı seçtiren aşiretin desteklediği adaylar, Batman’da belediye başkanlığı da yaptı. Ramanlı aşireti 1915’te ise, dönemin valisi Dr. Reşit ile işbirliği yaparak Ermenilerin katledilmesinde önemli rol oynamaları ile tanınıyor.
Aşiretin önde gelenlerinden Ömer Akat, geçen Kasım ayında DSİP tarafından düzenlenen Marksizm toplantılarında, yaşananlardan dolayı Ermeni ve Süryanilerden özür diledi. Ömer Akat ile kamuoyu önündeki bu çıkışıyla ilgili görüştük.
Akat, aile büyüklerinden duyduklarını şöyle paylaşıyor bizlerle: “Aile çevresinden Ermeni katliamını duyardım. Aşiretin önde gelenlerinden ve iyi Kürtler diye tabir edilenlerden. Ömer, Mustafa ve Halil ağa o dönem devlete yakınmış. Ne kadar ceberrut bir devlet var, aslında o görülüyor. Kürtlerin yaptıkları da ortada. Hamidiye Alayları biliniyor. Bizim aşiretin yaptıkları da biliniyor. Vali Dr. Reşit’le görüşmüşler. Ben anlatımlardan biliyorum. O dönemde bizim aşirette kaçakçılık var, insanları vurma var. Devlet bu suçları bilerek kullandı onları. Katliam yaptırdı. 600’den fazla Ermeni aileden bahsediliyor. ‘Sizi buradan göndereceğiz’ diyerek en az 2 bin 500 Ermeni’yi Dicle nehrine götürmüşler, kelek dedikleri sandallara bindirmişler. Bir süre nehirde gittikten sonra da hepsini öldürmüşler. Malları mülkleri alınmış. Bir de bunlar dışında Ermeni komşularını öldürenler var.”
Bölgede yaşananları daha yakından bilen yaşlıların da aynı vicdan azabını hissettiğini ve kullanıldıklarını düşündüklerini belirten Ömer Akat’a göre Kürtlerin kullanılmasında özellikle din faktörü etkili olmuş. Süryanilere yönelik kırım sırasında da aşiretinin önemli rolü olduğunu belirten Ömer Akat, Süryanilerden de özür dilediğini anlattı. Kürtlerin on yıllardır savaş ortamında yaşadıklarından hareketle artık Ermeni halkı ile de empati kurabilecek hale geldiğini anımsatan Ömer Akat’ın geçmişe bakarak bugüne dair verdiği mesaj ise çok net: “Kürtlerin özür dilemesi bütün gerginlikleri kırar.”
Ramanlı’nın hikâyesi
Ramanlı aşiretinden Hüseyin Demirer, aşiretine ilişkin önemli anılara Avesta Yayınları’ndan çıkan ‘Ha Wer Delal’ başlıklı kitabında yer vermişti.
“Doğu’da Ermeni vatandaşların yerinden uzaklaştırmasına karar verilmişti. Diyarbakır Vali’sine emir verilmişti. Kafile halinde öldürecek, kılı kıpırdamayacak kadar hissiz, altın ve paraya muhtaç olan kimseler vardı. Her yönüyle mükemmel, tam aradığı vasıfta Ramanlı Mustafa ve Ömer ağaları vardı. Vereceği vazifeyi yapmaları karşılığında affedeceğini söyledi. Ağalara haber gönderdi. Vali Reşit, ‘Müftü bana dedi ki bunlar kâfirdir. İsa’yı Allah’a ortak sayıyorlar. Her kim ki bunlardan bir damla kan akıtırsa, sorgusuz cennete gider. Ah keşke vali olmasaydım, ahiretim için bu kâfirlerden birkaç tane öldürseydim. Bak Ağa, iki kelek tedarik edeceksiniz. Ben sizlere kafile kafile Ermeni teslim edeceğim. Şayet size sorarlarsa ‘Musul’a götürüyoruz’ diyeceksiniz. Bunlar ne kadar altın, para, kıymetli eşyaları varsa yanlarına alacaklar. Kimsenin görmeyeceği, duymayacağı bir yere götürünce hepsini öldürüp, Dicle’ye atacaksınız. Ne kadar malları varsa yarısı adamlarınıza, yarısını da Hilal-i Ahmer’e verilmek üzere bana vereceksiniz.”
Kitapta yer alan anlatılara göre Ramanlı Ömer ve Mustafa, toplam dört kafile katlettikten sonra Vali’nin adamları tarafından öldürüldü.
