Azerbaycan’da erken cumhurbaşkanı seçimi için seçmenler sandık başına gitti. Seçimlerin 2025 yılında yapılması gerekiyordu ancak İlham Aliyev'in kararıyla seçim tarihi 7 Şubat 2024 olarak belirlendi. Azerbaycan Merkezi Seçim Kurulu mevcut cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in seçimini kesin olmayan sonuçlara göre yüzde 92,1 oyla kazandığını duyurdu.
Azerbaycanlılar, yeniden aday olan mevcut Cumhurbaşkanı İlham Aliyev de dahil toplam 7 aday arasından, 7 yıl Azerbaycan’ı yönetecek yeni cumhurbaşkanını seçmek için oy kullandı.
Oy verme işlemi yerel saatle 08.00’de başladı. Cumhurbaşkanı seçimi için yurt içi ve yurt dışında 6 bin 500 sandık kuruldu. Son verilere göre ülkede 6,5 milyon kayıtlı seçmen bulunuyor. Yurt dışında yaşayan Azerbaycan vatandaşları, oylarını yaşadıkları ülkelerdeki Azerbaycan büyükelçiliklerinde kurulan sandıklarda kullandı.
Seçimde Yeni Azerbaycan Partisinin adayı mevcut Cumhurbaşkanı Aliyev’in yanı sıra Milli Cephe Partisi Genel Başkanı Razi Nurullayev, Büyük Kuruluş Partisi Genel Başkanı Fazıl Mustafa, Büyük Azerbaycan Partisi Genel Başkanı Elşad Musayev, Bütün Azerbaycan Halk Cephesi Partisi Genel Başkanı Kudret Hasanguliyev ile bağımsız adaylar Zahid Oruç ve Fuat Aliyev yarıştı.
Muhalefetteki Azerbaycan Halk Cephesi, Klasik Halk Cephesi ve Müsavat partileri, ülkede demokratik ortamın olmaması ve Aliyev dışındaki adaylara fırsat eşitliği sağlanmaması nedeniyle seçimi boykot ediyor
Azerbaycan Merkezi Seçim Kurulu Başkanı Mezahir Penahov, mevcut cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in cumhurbaşkanı seçimini kesin olmayan sonuçlara göre yüzde 92,1 oyla kazandığını duyurdu. 4 milyon 971 bin seçmenin oy kullandığı seçimde katılım oranı yüzde 76,73 oldu.
Mevcut Cumhurbaşkanı Aliyev Ekim 2003’ten bu yana iktidarda ve birçok kez “yeniden” seçildi. Babası Haydar Aliyev’in ölümünden sonra güç tam anlamıyla İlham Aliyev’e geçti. Azerbaycan yetkilileri seçim için Avrupa’daki gözlemci kurumların ziyaretini kabul etmedi. Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi bu açıdan Azerbaycan’ı eleştirdi ve kurumdaki Azerbaycan üyelerinin yetkilerini sınırlandırdı.
Azerbaycan, Ermeni halkının Eylül 2023’deki saldırı sonrası boşalttığı Karabağ’da da sandıklar kurdu. Burada nüfus olmamasına rağmen 23 sandık var. Azerbaycan makamları, Karabağ yönetimi Cumhurbaşkanı’nın Stepanakert’teki ikametgahını İlham Aliyev ve aile üyelerinin oy kullandığı bir sandık haline getirdi.
Medyaya yönelik baskılar
Ülkede medyaya yönelik baskılar seçim öncesinde arttı. Kasım ayından bu yana çok sayıda gazeteci ve siyasi aktivist tutuklandı. Bu, 2011 yılından bu yana ülkede bağımsız medya üzerinde yaşanan en büyük baskı olarak kabul ediliyor.
Yorumculara göre yetkililer bu baskıyla araştırmacı gazeteciliğin önüne geçmek istiyor.
Seçim sürecini denetleyen Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'nın Demokratik Kurumlar ve İnsan Hakları Dairesi, 23 Ocak'ta yayınladığı raporda, bu tutuklamalara ek olarak yeni medya yasasının yabancı fonlu gazeteciliği de kısıtladığını kaydetti.
Ülkedeki bağımsız uzmanlar, insan haklarına yönelik kısıtlamaların, basın özgürlüğü sorunlarının ve adil olmayan seçim koşullarının sadece bu seçimlere özgü olmadığını ve yıllardır devam ettiğini söylüyor.
Fransa merkezli Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) ve ABD merkezli Freedom House kuruluşları, Azerbaycan'ı basın özgürlüğü konusunda "özgür olmayan ülkeler" kategorisine dahil ediyor.
RSF, "Cumhurbaşkan Aliyev ülkede çoğulculuğun tüm izlerini yok etti ve 2014'ten bu yana kendisini eleştiren herkesi vahşice susturuyor" ifadelerini kullandı.
Aliyev, cumhurbaşkanı adaylarının televizyonda yayınlanan tartışmalarına katılmıyor. Partisinin diğer üyeleri tarafından temsil ediliyor.
Son olarak 24 Ocak'ta Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi, "ülkede adil bir seçim ortamının bulunmaması" ve Avrupa Konseyi'nin seçimleri gözlemlemeye davet edilmemesi nedeniyle Azerbaycan heyetine akreditasyon vermedi.
Şanghay İşbirliği Örgütü, Bağımsız Devletler Örgütü ve Rusya Devlet Duması seçimleri gözlemlemek üzere heyetler gönderecek.
Ülke, Uluslararası Şeffaflık Örgütü'nün Yolsuzluk Algılama Endeksi'nde 2021'de 128. sırada yer alırken, 2023'te 157. sıraya geriledi.
Azerbaycan hükümeti baskı ve yolsuzluk suçlamalarının "temelsiz" olduğunu belirtiyor.
(Ajanslar, Ermenistan Kamu Radyosu, BBC Azerbaycanca, Ntv)
