Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF), Kahramanmaraş merkezli depremin birinci yıldönümü için yaptığı açıklamada, “Deprem bölgesinde kamu makamları geç organize olmanın da paniğiyle ne yazık ki deprem haberciliğine ve söylemine müdahale etmenin telaşına düşünce çok sayıda medya temsilcisi fiziki saldırı ve ‘dezenformasyon’ gözaltılarına maruz kaldı. Bu soruşturmaların keyfi olduğu çoğunlukla takipsizlikle sonuçlanmasından anlaşıldı" dedi. Örgüt depremde ölen 40'a yakın gazeteciyi de andı.
Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF), Kahramanmaraş merkezli depremin birinci yıldönümü için yaptığı açıklamada, “Yetkililerin depreme yönelik hazırlıksızlıklarının cezası, Mayıs Seçimlerinin de baskısıyla, kamu görevlileri gibi, güç şartlarda görev yapmaya çalışan medya temsilcilerinden çıkarılmaya çalışıldı. Birçok haberci bugün dahi keyfi davalarla boğuşmak zorunda” dedi.
RSF Türkiye temsilcisi Erol Önderoğlu, 6 Şubat 2023’te meydana gelen ve on binlerce insanın ölümüne yol açan depremde yaşamını yitiren 40’a yakın gazeteciyi de andı. Önderoğlu şöyle devam etti:
“Deprem bölgesinde kamu makamları geç organize olmanın da paniğiyle ne yazık ki deprem haberciliğine ve söylemine müdahale etmenin telaşına düşünce çok sayıda medya temsilcisi fiziki saldırı ve ‘dezenformasyon’ gözaltılarına maruz kaldı. Bu soruşturmaların keyfi olduğu çoğunlukla takipsizlikle sonuçlanmasından da anlaşıldı. Tüm bu acı deneyimler, depreme yönelik hazırlıkların ayrılmaz bir parçası olarak, kamu aktörlerine afet şartlarında haberciliğin önemini hatırlatan, anlaşılır bir eğitimi ve kararlı bir iletişimi de zorunlu kılıyor.”
Basın kartı ve akreditasyon gibi gazetecilerin hareket özgürlüğüne ilişkin yaşanan çok sayıda spontane sorunun çözümünde kamu makamlarından kimi yapıcı müdahalelerini gözlemlediklerini aktaran Önderoğlu, 10’u aşkın şehri etkileyen depremde, özellikle fiziki saldırı, gözaltı ve çiçeği burnunda ‘dezenformasyon’ düzenlemesi gibi tedirgin edici faktörlerin de etkili olduğunu açıkladı.
RSF, depremin birinci yıldönümünde söz konusu baskılardan bazılarına dikkat çekti:
Ferit Demir’e Battalgazi’de tekme
-Malatya Battalgazi’de 9 Şubat 2023’te arama kurtarma faaliyetlerini aktaran Halk TV muhabiri Ferit Demir bir özel harekât polisinin tepmeli saldırısına uğradığını duyurdu: “Enkazın başında kadın kardeşimizi kurtarmaya çalışan özel hareket polisi bana laf söyledi. 'Niye çekiyorsun sen' diye bağırdı. Sonra ben giderken TEM yeleği giymiş polis arkamdan bana tekme attı. Ben yere düştüm, pantolonum yırtıldı, bacağım kısmen yaralandı”.
Osmaniye’de iki haberci 32 gün mahpus
-Osmaniye'de Mutlu Şehir Osmaniye sayfası yöneticisi Ali İmat ve kardeşi gazeteci İbrahim İmat, depremzedelere yardım için gelen çadırların bekletildiğine dair yaptıkları sosyal medya paylaşımları nedeniyle “dezenformasyon” iddiasıyla tutuklandı. Gazeteciler, 32 gün hapiste tutulduktan sonra tahliye edildi.
Ekipmanları tahrip edildi; şikâyetten 10 aydır haber yok
-Yunanistanlı gazeteciler Kyriakos Finas, Victoras Antonopoulos ve Konstantinos Zilos’nun yayın ekipmanları, 16 Şubat 2023’te Antakya Narlıca’daki toplu gömü alanında drone’lu yayın yaptıkları gerekçesiyle tahrip edildi. RSF’nin edindiği bilgiye göre, ülkelerine dönen gazetecilerin, deprem bölgesinde engellenmeleri ve kamera ve ekipmanlarının Diyanet İşleri Başkanlığında görevli personelce parçalanmasıyla ilgili 17 Nisan 2023’te Hatay’da MLSA avukatları aracılığıyla yaptıkları suç duyurusunda bugüne kadar gelişme yaşanmadı.
Depremden sekiz ay sonra gözaltı
-Gazeteci İlknur Bilir, deprem dönemi yaptığı sosyal medya paylaşımları nedeniyle 15 Eylül’de İstanbul Havalimanı’nda gözaltına alındı. Hakkında “halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” suçlamasıyla açılan soruşturma kapsamında ifade veren Bilir, daha sonra serbest bırakıldı.
Gazeteci Kepenek’e bir yıl sonra dava!
-bianet sitesi kadın-LGBTİ+ haberleri editörü Evrim Kepenek gibi, depremin üzerinden bir yıl geçerken, yakın zamanda “dezenformasyon”dan hakkında dava açılan haberciler de yok değildi. Kepenek, “Maraş Pazarcık’ta yardım çadırlarına jandarma el koymuş, ‘tüm yardımlar AFAD üzerinden yapılacak’ denmiş. Güncelleme: Alandaki birçok yardım çadırına el konuluyormuş” şeklinde paylaşım yaptığı için 23 Eylül’de İstanbul 13. Asliye Ceza Mahkemesi’ne hakim karşısına çıkacak.
Davalık olan gazeteci Bulut iltica etti
-Gazeteci Fırat Bulut ise, 8 Şubat 2023 tarihli “Elbistan Cezaevi avlularından dumanlar yükseldiği ve koğuşların ateşe verildiği” paylaşımı nedeniyle 6 Şubat’ta “dezenformasyon” suçlamasıyla Elbistan 2 Asliye Ceza Mahkemesi’nde yargılanmaya devam edecek. Gazeteci, 10 Mart’tan itibaren iki gün gözaltında tutulmuştu. Bulut’un savunmanlığını üstlenen İfade Özgürlüğü Derneği (İFÖD) avukatı, mahkemeye üç yıla kadar hapsi istenen müvekkilinin Almanya’ya iltica ettiğini bildirdi; adresini bildirmek için de süre istedi.
