Rus güçleri, ülkede firar etmekle suçlanan Rusya vatandaşı Dmitri Setrakov’u, Ermenistan’ın Gümrü şehrinden kaçırdı. Setrakov, Rusya’nın 102. askerî üssüne nakledildi. Dmitri Setrakov’un 20 Aralık’ta Rusya’ya götürüldüğü öğrenildi. İnsan hakları savunucuları, Setrakov’u Rostov askeri polisinin gözaltı merkezinde buldu.
Rus askeri veya özel servis çalışanlarının Ermenistan topraklarında birini tutuklama hakkı yok, yasal olarak bu yalnızca Ermenistan kolluk kuvvetleri tarafından yapılabilir. Ancak 39 yaşındaki Setrakov’un kaçırılmasına ülkedeki güvenlik yapılarının katılmadığı biliniyor. Ermenistan sınırının nasıl geçildiği, kişinin Rusya’ya nasıl taşındığı konusunda ise henüz bir bilgi yok.
Rus ordusu Ermenistan topraklarından kaçırdı
‘Ormandan Geçin’ (Идите лесом) insan hakları inisiyatifi şimdi Setrakov için bir avukat aradığını açıkladı ve “Kendisiyle şu anda herhangi bir iletişim yok ancak Gümrü’de tutuklandığı gün eşiyle iletişime geçme izni verilmiş. Eşi, Setrakov’la konuştuktan sonra durumu bize bildirmişti” dedi.
‘Ormandan Geçin’ inisiyatifinin temsilcisi Darya Berg, Setrakov’un tutuklandığını ve 102. Rus askerî üssünde tutulduğunu aktardı.
İnisiyatif, yaptığı yazılı açıklamada şu ifadeleri kullandı: “Seferberlik kapsamında askere alınan, askerlik görevi birlikten kaçan ve bizim yardımımızla ülkeden ayrılan Dmitri Setrakov’un Gümrü şehrinde tutuklandığını hatırlatalım. Bunu eşinden öğrendik. [Bilinmeyen kişi] onu aradığında kendilerini Ermeni Askeri Polisi’nin temsilcisi olarak tanıttı. Daha sonra Dmitri’nin eşinin bir Rus askerinin telefon numarasından arandığı ve Dmitri’nin Gümrü’deki Rus askerî üssünde tutulduğu ortaya çıktı.
Kısacası, Rus ordusu onu başka bir egemen devletin topraklarından kaçırıp Rusya’ya geri götürdü. Durumu duyurmanın, onun sınırdışı edilmesini önleyeceğini umuyorduk. Ne yazık ki işe yaramadı.”
‘Egemen Ermenistan’a yönelik ciddi bir ihlâl’
Setrakov’un 7 Aralık’ta Gümrü’deki Rus askerî üssü polisi tarafından tutuklanmasının ardından Ermenistan’da insan hakları savunucusu Artur Sakunts ve parçası olduğu Helsinki Yurttaşlık Derneği Vanadzor, üssün Ermenistan polisinin görevlerini neden devraldığına, insanları güpegündüz sokakta nasıl alıkoyduklarına ilişkin acil soruşturma talep ederek Başsavcılığa başvuruda bulundu. Hak savunucusu Sakunts ayrıca, Setrakov’un Rusya’ya iade edilmesini önlemek için askerî üssün alanından hızla bir şekilde çıkarılmasını talep etmişti.
Başsavcılık hâlâ insan hakları savunucusunun başvurusunda belirtilen bilgilerin kontrol edildiğini söylüyor ve Setrakov’un şu anda nerede olduğu ve Rusya’ya nasıl teslim edildiği konusunda da bilgi vermiyor.
Sakunts, “Bunun, Ermenistan’ın hukuk sistemine, egemen bir devlet olarak Ermenistan’a karşı ciddi bir ihlal olduğunu düşünüyorum” dedi. Sakunts’la yapılan görüşmede Rus askerî üssü temsilcileri, Setrakov’un kendileriyle birlikte olduğunu, ‘27 gün boyunca gözetim altında tutulacağını, soruşturmanın Ermenistan topraklarında Rus 519 Hava Kuvvetleri’nin bir biriminin soruşturma departmanı tarafından gerçekleştirileceğini’ aktarmıştı.
Ne olmuştu?
Rusya’nın Rostov bölgesinde yaşayan 39 yaşındaki Dmitry Setrakov, Rusya-Ukrayna savaşının başlamasından aylar sonra askere alınmıştı. ‘Ormandan Geçin’ insan hakları inisiyatifinin kurucusu Grigori Sverdlin’e göre Setrakov, Kasım 2023’te insan hakları savunucularına başvurdu. Askere alındıktan sonra Rostov’dan önce Çeçenistan’ın Borzoi köyüne, ardından da Ukrayna’nın işgal altındaki Donetsk bölgesine götürüldüğünü aktardı. Askere alınanlar Dokuchaievsk yakınlarındaki atış poligonuna yerleştirildi. Yaklaşık iki hafta sonra, 18 Ekim’de ön cepheye götürüldüler. Bu süre zarfında çok sayıda kişi öldü. Birkaç gün sonra askerler atış poligonuna geri gönderildi ve ardından Zaporojye bölgesine nakledildi. Geçen yılın yazında Zaporojye yönünde şiddetli çatışmalar yaşandı.
Dmitri Setrakov, olanları şu kelimelerle anlatmıştı: “Mevzilerde, siperlerde yaşadık. Saldırıları geri püskürtüyorduk. Çok sayıda kişi öldü.”
2023 yılının Nisan ayında yaralanan Setrakov, işgal altındaki Tokmak’taki bir hastaneye kaldırıldı. Askerî hastaneden kaçtı, bir taksiyle evine döndü. 2023 Eylül ortasına kadar birkaç ay boyunca saklanan Setrakov, gönüllü olarak kolluk kuvvetlerine teslim oldu, tutuklandı ve Rostov-na-Donu’daki askerî personel hapishanesine götürüldü. Askeri birlikten kaçmasından dolayı Setrakov hakkında soruşturma başladı, sorguya alındı.
Kasım 2023’te muayene için götürüldüğü askerî hastaneden kaçan Dmitri Setrakov, insan hakları aktivistlerinin yardımıyla Rusya’yı terk etmiş ve Ermenistan’a gelmişti.
