Moskova tarafından yapılan açıklamada yasaların, aşırılığı önlemek ve ülkeyi kötü niyetli dış etkilerden korumak için uygulandığı ifade edildi.
Rusya Yüksek Mahkemesi, ülkenin en önemli insan hakları merkezlerinden biri olan Memorial’ı kapatma kararı aldı. 1992’de Moskova’da kurulan, Sovyetler Birliği’ndeki ve günümüz Rusya’sındaki siyasi baskıları inceleyen ve siyasi baskılara maruz kalan kişilerin manevi ve yasal rehabilitasyonunu teşvik eden, ticari amaç gütmeyen bir kurum olan Memorial, 29 Aralık’ta mahkeme tarafından ‘yabancı ajan’ olarak faaliyet göstermeye yönelik yasayı çiğnediği için kapatıldı.
Memorial International’ın kapatılması, muhalif siyasetçi Aleksey Navalni’nin hapse atıldığı, öncülük ettiği hareketin yasaklandığı ve birçok müttefikinin ülkeden kaçmak zorunda kaldığı 2021’nin sonunda oldu. Memorial, Rusya’nın ‘yabancı ajan’ yasasını birden fazla kez ihlal etmek ve yayınlarında ‘terörizm ve aşırıcılığı haklı göstermek’le suçlanıyor.
Öte yandan Memorial’ın kapatılma kararı protesto edildi. Mahkeme önünde toplanan protestocular ‘Utanç! Utanç’ diye slogan attılar. Eyleme katılanlar arasında gözaltına alınanlar oldu. Memorial Yönetim Kurulu Üyesi Oleg Orlov, yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Memorial, kendi ideolojisi olan, özel bir kurum. İlgili insan hakları faaliyetlerini tarihsel çalışmalarla ve Rusya’nın 20. yüzyıldaki tarihsel yolunu kavramakla birleştiriyoruz. Görünüşe göre böyle bir birlik Rusya yönetiminde birini memnun etmiyor.”
Cenevre’deki Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Ofisi, Rus mahkemelerinin ‘Rusya’nın en saygın iki insan hakları grubunu dağıtmaya ve ülkenin azalan insan hakları topluluğunu daha da zayıflatmaya’ karar verdiğini açıkladı: “Rus makamlarını, Rusya Federasyonu genelinde insan haklarını geliştirmek için çalışan kişi ve kuruluşları korumaya ve desteklemeye çağırıyoruz.”
Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği, Avustralya, Kanada ve İngiltere, 31 Aralık Cuma günü Rusya mahkemesinin ülkenin en eski insan hakları grubu Memorial ve kardeş kuruluşu Memorial İnsan Hakları Merkezi’ni kapatma kararlarını kınadı. Yayınlanan ortak bildiride, “30 yıldan fazla bir süredir Memorial, tarihi suçları belgelemede ve ülkedeki on milyonlarca siyasi baskı kurbanının anısını gelecek nesiller için kurtarmada benzersiz bir rol üstlendi” dendi.
