2021’in son haftalarında en az altı Çeçen muhalif, akrabalarının kaybolduğunu bildirdi. Çeçenistan dışında yaşayan muhalefet figürleri, bölge başkanı Ramazan Kadirov’u ve yandaşlarını, insan hakları ihlalleri konusundaki eleştirileriyle biliniyor. Muhaliflerin yaklaşık 50 akrabasının akıbeti belli değilken, Kadirov, konuyla ilgili ‘blog yazarları tarafından hakarete uğrayanlardan birinin adam kaçırma olaylarından sorumlu olduğu’ şeklinde bir yorumda bulundu.
Birçoğu geçmişte tehdit edilen ve hatta suikast girişimlerinden kurtulan muhaliflerin Çeçenistan’da yaşayan aile üyeleri, daha önce baskı altında kalmış olsalar da, şimdi sadece bölgede değil, Rusya’nın diğer bölgelerinde de toplu halde kaçırılıyorlar. Bazıları serbest bırakılmış olsa da, birçoğunun akıbeti bu haber yazılırken dahi henüz belli değildi.
Caucasian Knot, 22-24 Aralık’ta Çeçen yetkilileri eleştiren Tumso Abdurakhmanov, Minkail Malizaev ve Khasan Khalitov’un, ayrıca Vayfond Çeçen İnsan Hakları Derneği’nin kurucusu Mansur Sadulaev’in ve İçkerya İnsan Hakları Merkezi Direktörü Aslan Artsuev’in Çeçenistan’da yaşayan akrabalarının kaçırıldığını aktardı. 25 Aralık’ta, ‘İşkenceye Karşı Komite’nin (Committee against Torture, CaT) avukatı Abubakar Yangulbayev’in 37 akrabasının kaçırılması olayı ortaya çıktı, bazıları daha sonra serbest bırakıldı. Kaçırılmalara dair Ramzan Kadırov, ‘blog yazarları tarafından hakarete uğrayanlardan birinin adam kaçırma olaylarından sorumlu olduğu’nu söyledi. İnsan hakları savunucuları, Aralık 2021’de Çeçen aktivistlerin akrabalarının kaçırılmasının, Kadirov’un bu eylemlerin kendisi için cezasız kalacağına olan güveni nedeniyle mümkün olduğunu belirtiyor.
Online haber platformu Meduza, yakınları son baskı dalgasında hedef alınan üç Çeçen muhalifle konuştu.
İki suikast girişimine uğradılar
Yakın zamanda İsveç’te siyasi sığınma hakkı alan muhalif, video içerik üreticisi Tumso Abdurakhmanov, Çeçenistan’daki dokuz akrabasının kaybolduğunu öğrendiğini aktarıyor. İçlerinden biri, kuzeni dövülmüş. Daha sonra serbest bırakılan diğer altı kişi herhangi bir şiddete maruz kalmamış, ancak pasaportlarına, bazılarının telefonlarına el konmuş. Abdurakhmanov, akrabalarını kimin gözaltına aldığını hâlâ bilmediğini, ancak dördünün Çeçen Cumhuriyeti’nin Argun kasabasındaki bir polis karakolunda tutulduğunu öğrendiğini bildiriyor.
Şubat 2020 ve Mart 2021’de Abdurakhmanov ve kardeşine yönelik suikast girişimleri olmuş, Eylül’de Çeçenistan’da yaşayan akrabaları silahlı kişiler tarafından kan davası hakkında uyarılmış, aile üyelerine yönelik tehditler yapılmıştı. Abdurakhmanov, bu olayların başarısız suikast girişimleriyle bağlantılı olduğunu düşündüğünü açıklamıştı.
Aile üyelerinden yaklaşık 40'ı kayıp
Akrabaları kaçırılan bir başka kişi hak savunucusuysa avukat Abubakar Yangulbayev. Aralık ayında Yangulbayev, akrabalarıyla iletişim kurmakta sorun yaşamaya başlamış, evlerinin boş olduğunu ve çoğuna çevrimiçi veya telefonla ulaşılamadığını öğrenmiş. Yangulbayev’in sayımına göre, aile üyelerinden yaklaşık 40 kişi kayıp. Kaybolmalarıyla ilgili tek bir talep veya tehdit almadığını aktaran Yangulbayev, kaçırılma olaylarını Rus Soruşturma Komitesi’ne bildirmiş ancak henüz bir yanıt alamamış.
Bir zamanlar Çeçenistan’da silahlı yeraltı örgütünün parçası olan Mansur Sadulayev, 2009’da tutuklandıktan sonra işkenceye maruz kalmış ve hapis cezasını tamamladıktan sonra Avusturya’ya kaçmış. Avrupa’daki Çeçen göçmenlere yardım eden insan hakları derneği Vayfond’un kurucularından biri olan Sadulayev, akrabalarının kaybolduğunu sosyal medyadan öğrenmiş. Sadulayev, olanları şu sözlerle aktarıyor: “Bir yılı aşkın süredir görüntülü mesaj atmadığım için şaşırdım. Muhalefet ettiğim en aktif dönemde dahi böyle bir baskı olmadı.”
