Çanakkale Savaşı’nda hayatını kaybeden Gayrimüslimler konusunda yapılan çalışmalara sıkça rastlamaktayız ancak 1950’de başlayan Kore Savaşı’nda cephede yer alan ve hayatını kaybeden Gayrimüslimler üzerine çalışmalar sınırlıdır. Ünlü ressam Agop Arad’ın kardeşi Jak Arad’ın kayıtlara ‘kaza kurşunu’ olarak geçen şüpheli ölüm hikayesine 2013 yılında Agos’ta yer vermiştik. Araştırmacı Sait Çetinoğlu arşivlerden yararlanarak birinci kafilede yer alan ve içlerinden hayatını kaybedenlerin listesini ve yaralan bir neferin hikayesini paylaşıyor bu makalesinde.
25 Haziran 1950 yani Kore İç Savaşının başlangıcından bu yana 68 yıl, 28 Temmuz 1953 günlü ateşkesten bu yana ise 65 yıl geçti.
İç savaşın ya da Birleşmiş Milletlerce (ABD demek daha doğru) “ komünizmin kapitalizme karşı savaşı” olarak ilan edilip üç yıl sürdürülen savaşın bitmesinden 68 yıl sonra, taraflar arasındaki ilişkiler hızlı çekimde cereyan ediyor.
Bütün bunların başlaması ve başarılı bir şekilde yürütülmesi, Güney’in parlak kariyerli lideri Moon’un uzun erimli bir çalışmasının sonucu. 68 yıllık bu uzun anlaşmazlık dönemi sonlanacak gibi gözüküyor.
Kuzey ve Güney, Olimpiyat vesilesiyle yakınlaşıp kol kola girerek, yeni ufuklara doğru yol alırken, savaşın başını çeken ABD ile Kuzey Kore yakınlaşıp görüşmelere başladılar. Güney Kore, FİFA Dünya Kupası karşılaşmaları dolayısıyla gittiği Moskova’dan 12 konuyu kapsayan geniş bir işbirliği anlaşmasıyla döndü Bunlardan birinin, Kuzey’den geçecek bir petrol ve gaz boru hattının oluşu, işbirliğinin aldığı boyutu anlatmaya yeter diye düşünüyoruz.
Nasıl başlamıştı?
Savaşı kısaca özetlersek:
25 Haziran 1950 tarihindeki çatışmanın başlangıç aşamasında ABD öncülüğünde 16 ülkenin katkısı ile BM ordusu oluşturulur ve bu ordu Güney’in yanında yer alır. Türkiye Kore’ye ilk asker gönderen ülkeler arasında yer alır. Meclisten karar alınmadan askerin bilinmeyene doğru yola çıkarılmasına tepkinin gelmediğini söyleyebiliriz. Tartışılmaz bile…
Türkiye Cumhuriyeti 3 Ağustos 1950 günlü Genelkurmay emri ile 1929 doğumlulardan bir tugay oluşturur. 5.000 kişilik bu tugay Kore’de bir yıl kalacaktır. Türkiye Cumhuriyeti savaşta 10 tugay ile temsil edilmiştir. Bunların ilk üç tugayı fiilen savaştı ve çok büyük zaiyat verildi. Asker silaha yabancıydı ve yeterli eğitim verilmemişti. Tam da “Kervan yolda düzülür” mantığıyla eğitim, 22 günlük gemi yolculuğunda verilmeye çalışılarak, yeterli olgunluğa gelmeden askerler bilmedikleri cepheye sürüldü.
