Fransa’da Ermeni Soykırımı gibi insanlığa karşı suçların inkârına ceza getiren yasa değişikliği, 26 Ocak günü Fransa Anayasa Konseyi tarafından iptal edildi. Konsey inkarın cezalandırılması için mevcut nefret suçları yasasını yeterli görüyor.
Yasa değişikliği ile soykırım, köle ticareti, savaş suçları gibi insanlığa karşı suçların inkârı veya küçük görülmesi, önemsizleştirilmesi durumlarında 1 sene hapis cezası ve 45 bin euro para cezası öngörülüyordu. Söz konusu yasa Fransa’da parlamento ve senatoda kabul edildikten sonra Türkiye’nin ve Fransa’daki Türk toplumunun tepkilerine neden olmuştu. Daha önce Fransa Başkanı François Hollande, 2012’deki seçim kampanyasında böyle bir yasanın taahhüdünü vermiş ve hazırlanan benzer nitelikteki yasa beş sene önce yine Fransa Anayasa Konseyi tarafından, ifade özgürlüğünün kısıtlandığı gerekçe gösterilerek reddedilmişti. Fransa’da bugün sadece Holokost’un inkârı suç sayılırken, Ermeni Soykırımı 2001 yılında parlamento tarafından kabul edilmişti.
“Süpürge yasa”
Fransa Hükümeti’nin 1881 tarihli ve hala yürürlükte olan ‘Eşitlik ve Yurttaşlık’ yasasında yaptığı kapsamlı değişiklik, son beş senede ülkede yapılan en geniş kapsamlı yasal düzenleme olarak kabul ediliyordu. Fransa’da ‘süpürge yasa’ olarak tabir edilen bu çalışma, diğer yasa değişikliklerinde yer bulamayan pek çok farklı düzenlemeyi bir araya getiriyordu.
Tasarıdaki soykırım inkârıyla ilgili bölümse yine ‘Eşitlik ve Yurttaşlık Kanunu’ içinde yer alan ‘Basın Özgürlüğü Kanunu’nda yapılan değişiklikte yer aldı. Yapılan düzenlemeyle savaş suçları, köle ticareti, soykırım ve diğer insanlık suçlarının inkârına yönelik cezanın kapsamı da değiştirilmişti. İlgili yasanın 23. maddesinde sayılan yollarla, soykırım suçunun varlığını tahrik edici bir şekilde inkâr eden, küçümseyen veya sıradanlaştıranlar cezalandırılabilecekti. Fakat bu ceza ancak ulusal veya uluslararası hukukta cezalandırılmış bir soykırım veya insanlığa karşı suçun inkârında verilecekti. Mahkeme kararı olmaması durumunda ise bu inkâr bir etnik, dinsel, ırksal, bölgesel ya da ulusal grubu hedef alacak nitelikte ise yine ceza söz konusu olacaktı. Dolayısıyla düzenleme bu yolla Ermeni Soykırımı’nı da kapsıyor hale geliyordu. Düzenlemede bu suçlar için 1 sene hapis cezası ve 45 bin euro para cezası öngörülüyordu.
Fransa Anayasa Konseyi’nin iptal ettiği düzenleme, Danıştay üyesi, AİHM eski başkanı ve Avrupa’nın en önde gelen hukukçularından sayılan Jean Paul Costa’nın çalışmaları doğrultusunda hazırlanmıştı. Haziran 2016’da parlamentoya sunulan değişiklik önce 6 Temmuz’da parlamentonun alt kanadında 157’e karşı 305, sonra 14 Ekim’de senatoda 146’ya karşı 156 oyla kabul edildi.
“Nefret suçları yasası yeterli”
Fransa Anayasa Konseyi’nin 26 Ocak günü aldığı karara göre hakimler, insanlığa karşı suçların inkarıyla ilgili söz konusu düzenlemenin ifade özgürlüğü hakkının kullanılmasına yönelik yaptığı etkiyi “Ne gerekli ne de orantılı” olarak değerlendirdi. Konseye göre, savaş suçları, köle ticareti, soykırım ve diğer insanlık suçlarının inkarı, yasalarda mevcut olan nefret suçları kapsamına da girebilir. Bu çerçevede konsey üyelerine göre zaten var olan nefret söylemi ve ayrımcılıkla ilgili yasalar bu konuda yeterli ve bu yasaları uygulayan hâkimlerin, Ermeni Soykırımı gibi ulusal ya da uluslararası bir mahkemenin hakkında hüküm vermediği insanlığa karşı suçların inkarını da değer
