2014 başında, sade bir gümrük birliği olarak yola çıkan Avrasya Ekonomik Birliği (AEB) gemisi, yıl içinde önce Belarus, Kazakistan ve Rusya, daha sonra Ermenistan’ı içine alacak şekilde tek bir ekonomik alana doğru yelken açtı.
Dünyadaki doğalgaz rezervinin yüzde 20’si, petrol rezervininse yüzde 15’ini elinde bulunduran 170 milyon kişilik ortak pazar, 1 Ocak 2015’te çalışmaya başladığında, üye ülkeler son derece umutluydu.
Rusya’nın krizi
Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan, 10 Ekim 2014’te birliğe katılım anlaşmasını imzaladığında, birliğin Ermenistan ekonomisine 1-2 yıl içinde olumlu katkı sağlayacağı öngörülüyordu. Ancak, imzanın yıl dönümünde ortaya çıkan veriler, Rusya’nın yaşadığı ekonomik krizin de etkisiyle durumun kötüye gittiğini gösteriyor.
Ermenistan İhracatçılar Birliği Başkanı Raffi Mkhjyan, yaptığı açıklamada, AEB’nin bir yılını şöyle özetledi:
“Geçtiğimiz senelerde AEB ülkelerinin 170 milyonluk büyük pazarının önemli fırsatlar doğuracağı ve birlik sayesinde Rusya pazarına erişimin kolaylaşacağı söylendi. Fakat şimdiki durum ne? Rusya sınırında aynı sıralar ve sorunlar devam ediyor. Ruble o kadar değer kaybetti ki, ürünlerimizi orada satmak zaten kârlı olmaktan çıktı. Bu sebeple ihracat düşüşte...”
Ticaret düşüşte
Ermenistan’ın yayınladığı istatistiklere göre, Rusya’ya ihracat 2015’in ilk yarısında yüzde 47, Kazakistan ve Belarus’a ihracatsa sırasıyla yüzde 33 ve 30 azaldı. AEB ülkeleri arasındaki ticaretin de 2014 yılına kıyasla yaklaşık üçte bir azaldığı görülüyor.
AEB’nin genel gidişatı, büyük ölçüde Rusya ekonomisine bağlı. IMF verilerine göre, Rusya 2015’i yüzde 3,7 küçülmeyle, Ermenistan’sa yüzde 0 büyümeyle kapatacak. İhracat rakamlarındaki mevcut eğilimin devam edeceği söylenebilir.
Ermenistan İşverenler Birliği Başkanı Gagik Makaryan, bu durumu, “Rusya ekonomisindeki kötü gidişat devam ettiği sürece, diğer ülkelerin AEB ile ilgili hayal kırıklıkları artacak” diye yorumluyor.
Ermenistan, Avrupa Birliği ile müzakerelerde serbest ticaret anlaşması için imza aşamasına gelmişken, Sarkisyan’la Vladimir Putin’in Rusya’da yaptığı görüşme sonrası, sürpriz bir kararla AEB’ye üye olmuştu. Ülkedeki uzmanlar, Ermenistan’ın güvenlik zafiyetinin Rusya’nın yanında olmayı mecburi kıldığı görüşünde. Yapılan anketlere göreyse halk, güvenlik gerekçesiyle büyük oranda AEB taraftarı…
