Marmara Depremi’nin üzerinden 16 yıl geçmiş olmasına rağmen, depreme hazırlıklı olma konusundaki tartışmalar devam ediyor. İmara açılan afet alanları, yıllardır yurttaşların ödediği deprem vergilerinin nasıl kullanıldığı, halen merak konusu. Olası bir depreme hazırlık konusunda İstanbul’un karnesi zayıf görünüyor; Ermeni okullarının depreme dayanıklı olup olmadığı da merak konusu.
İstanbul genelinde 2013 yılı itibariyle binin üzerinde okulun elden geçirme işlemleri tamamlandı. Bu okullardan bazıları yıkılarak yeniden yapıldı. Ermeni okullarında ise gereken incelemeler yapılmış değil.
Meslek örgütleri, deprem kuşağında olan Türkiye’nin depreme hazırlıklı olmadığı konusunda hemfikir. İnşaat Mühendisleri Odası, Türkiye’de 20 milyon yapının depreme hazırlıksız olduğunu belirtirken, özellikle okullara ve hastanelere dikkat çekiyor.
Sadece Dadyan yeni binasında
Türkiye’de deprem yönetmeliği, Marmara Depremi’nin ardından yeniden yayımlandı. Yeni yönetmelikle, binaların depreme dayanaklılığı konusunda daha sıkı şartlar getirildi. 1999 depremi öncesinde İstanbul’da yapılan binaların büyük çoğunluğu, bu yönetmeliğin istediği şartları karşılamıyor. Ermeni okullarının çoğu tarihi yapılarda hizmet veriyor. Analizlerin ardından bu binaların da güçlendirilmesi gündeme gelecek.
İstanbul’daki Ermeni okullarından sadece Dadyan İlkokulu yeni bir binada hizmet veriyor. Ortaköy Tarkmançats İlköğretim Okulu da yakın zamanda onarıldı.
HAYCAR’ın projesi tamamlanamadı
Ermeni okullarının depreme dayanıklılığı konusundaki en önemli çalışma HAYCAR tarafından 2012 yılında başlatılmıştı. Ermeni mimar ve mühendislerin oluşturduğu dernek, okullara deprem konusunda yol haritası çıkarmayı hedefliyordu. Okulların önemli bir kısmına gerekli bilgiler verildi ancak projelendirme çalışmaları tamamlanamadı, yol haritaları çıkarılamadı.
Proje kapsamında hızla yapılacak taramalarla, mevcut binalar hakkında genel bir veri derleme işlemiyle, binaların yapım yıllarının, yapısal sistem türlerinin, malzeme özelliklerinin, genel aksaklıkların, bariz hasarlar ve eksikliklerin tespit edilmesi amaçlanıyordu.
Devlet destek vermeli
Okulların depreme karşı güçlendirilmesinin maliyetleri yüksek. Geçen yıl güçlendirmesi tamamlanan 37 okul için 5 milyon 245 bin 576 TL harcandı. Bütçe konusunda zorlanan Ermeni okullarının binalarını güçlendirmesi için kaynak bulması zor. HAYCAR Yönetim Kurulu üyesi Nazar Binatlı, okulların depreme dayanıklılığı konusunda gerekli çalışmaların yapılması ve yol haritalarının çıkarılması gerektiğini, bunu üniversiteler, yapı denetim firmaları ve meslek odaları tarafından yapılabileceğini ve bütün bunlar için devletin destek vermesi gerektiğini söyledi.
Okullarımızın bütçeleri özel okul gibi değil
Vakıflar Genel Meclisi Azınlık Vakıfları Temsilcisi Toros Alcan da okulların statü probleminden dolayı Milli Eğitim Bakanlığı’nın güçlendirme konusunda Ermeni okullarına kaynak ayırmadığını söyledi. Konun VADİP Eğitim Komisyonun temel gündemlerinden biri olduğuna dikkat çeken Alcan, “Elimizde raporlar yok. Devlet kendi okullarının güçlendirmesini yapıyor. Bizim okullarımız kamu okuludur ama diğer okullar gibi bütçeleri olan okullar değildir. Ancak Ermeni okulları statü probleminden dolayı gerekli desteği alamıyor. Kanuni düzenlemelere ihtiyacımız var” dedi.
Devlet desteği gerekli
VADİP Eğitim Komisyonu üyesi ve HDP Milletvekili Garo Paylan da, okul binalarının güçlendirilmesi için devlet desteği gerektiğini, bunun için gerekli girişimlerde bulunacağını belirtti. Paylan, “Okullar daha etkin bir fizibiliteden geçmeli. Güçlendirilmeler yapılmalı. Vakıflarımız projelendirme işlemlerini yapmak zorunda” diyerek, okulu olan vakıfların yönetimlerine çağrıda bulundu.
