ABD’nin devlet kurumlarının içerisinde belki de en güçlüsü olan Yüksek Mahkeme, geçen hafta açıkladığı kararlarıyla, Başkan Obama’ya zafer üstüne zafer yaşattı.
Yüksek Mahkeme, tayinleri ömür boyu olan ve görevden alınmaları hemen hemen imkansız olan 6’sı erkek , 3’ü kadın ; 6’sı Katolik ve 3’ü Musevi toplam 9 hakimden oluşuyor. Tayinleri en eski olan iki hakim, en önemli kararda karşıt olarak başrolü oynayan, Scalia ve Kennedy, Başkan Reagan tarafından tayin edilmişlerdi. Yani 1980’lerden beri görevdeler. Geri kalanlar şöyle: Bush İ ( 1); Clinton (2), Bush II (2) ve Obama (2). Yani yasama, yürütme ve yargı arasında ihtilaf olduğunda son söz, 30 senelik bir zaman dilimini temsil eden bu mahkemenin.
Geçten haftaya Obama’nın desteklediği ve muhafazakârların hoşuna gitmeyen bir kararla başlandı. Devletin otel ve motel sahiplerinin her türlü bilgilerini polise verme mecburiyeti Anayasa’ya aykırı bulundu. Hafta ortasında, Obama için çok önemli olan, Başkanlığının en önemli icraatı olarak kabul edilen sağlık kanunu; 6 ‘ya 3 bir kararla ikinci kez yargı tarafından onaylandı. Muhafazakârların Meclis ve Senato’da ve yargı nezdinde sürekli yıpratma çabaları sonuç vermedi.
Yasaklamaya yasak
1960’ların sonlarında ‘Loving’ adı ile hatırlanan siyahlar ile beyazların evlilik haklarını anayasal bulan Yüksek Mahkeme kararından bu yana evlilik konusunda devrim yapacak son tarihi karar ise Cuma günü geldi. Mahkeme 5 – 4 ‘ lük salt bir çoğunlukla ve hakimlerin alışılagelmişin çok ötesinde birbirlerine karşı hakaretler içeren gerekçeli karar ve azınlık şerhlerinin sonucunda; eşcinsel evliliğin anayasal bir hak olduğuna karar verdi. Haberlerde eşcinsel evlilik yasallaştı diye geçse de, bu doğru bir tanımlama değil. Eşcinsel evlilik zaten 36 eyalette yasaldı. Bu karar anayasal hak yarattığı için; hukuksal sonucu, bu tip evliliklerin eyaletler tarafından yasaklanmasını yasaklaması. Mesela eşcinsel evlilik Teksas’ta artık yasak olamayacak. Teksas, Kaliforniya’daki evliliği tanımak zorunda kalacak. Kararın yazarı ve genelde sol olarak bilinen 4 kişilik kanada, 5. oyu temin edense Reagan tarafından tayin edilen muhafazakâr yargıç Kennedy. “Hiçbir birliktelik evlilikten daha derin değildir” gibi genelde hukukta alışılmamış gerekçelerle kararını destekleyen Kennedy; iki kişi bir seçim yapmışsa, ve bu seçim diğer vatandaşlara zarar vermiyorsa; onlara karşı devlet ayırım yapamaz dedi. Sonunda da dünyanın her yanında yankılar uyandıran; Beyaz Sarayın bile sembolik olarak gökkuşağı renkleriyle aydınlatıldığı bir karar çıktı.
İş dünyasının desteği
Öte yandan sağın en önemli kanatlarından birini teşkil eden iş dünyası; büyük şirketler tamamen eşcinsel evliliğin tarafındaydılar. İş dünyası Latince ‘Amicus Curiae’, yani ‘Mahkemenin Dostu’ anlamına gelen müdahale sistemini kullanarak mahkemeye dilekçe, bilgi ve belgeler sunarak bu kararın verilmesinde büyük rol oynadı. İçlerinde Procter & Gamble; American Airlines; Johnson & Johnson; Goldman Sachs ve Morgan Stanley gibi devlerin bulunduğu toplam 379 şirketler grubu mahkemeye yaptığı sunumlarla eşcinsel evliliğe destek verdi. Bunun ana sebepleri olarak artık toplumun bu konuda evrim geçirmiş olması; elemanlar arasında iş koşulları ve sigortalar/ emeklilik tazminatları gibi konularda ayırım yapmanın çok daha fazla zorluklar yaratması gibi gerekçeler sayılıyor.
