7 Haziran Seçimleri’ne günler kala Urfa, Mardin ve Diyarbakır’da, deyim yerindeyse seçmenin nabzını tuttuk. Sandığa nasıl yansır bilinmez ama, görünen o ki AKP, iktidara geldiğinden bu yana Kürt illerinde en zor seçim süreçlerinden birini yaşıyor.
Bölgede, seçime günler kala, P24 koordinatörlüğünde, siyasi nabzın en yüksek olduğu iller olan Urfa, Mardin ve Diyarbakır sokaklarındayız. Seçim, AKP ile HDP arasında geçiyor. Bölgede HDP’liler oldukça rahat görünüyor. HDP’nin seçime parti olarak girme kararıyla beraber gündeme gelen baraj kaygısı da bir o kadar gerginlik kaynağı. Bütün seçim tahminleri “HDP barajı aşarsa” diye başlıyor. Bölgenin diğer önemli dinamiği ise AKP. Çözüm sürecinin akıbeti soru işaretleri yaratsa da AKP’liler hesaplarını, HDP’nin barajı geçememesi üzerine kuruyor.
Urfa’da gündem Suriyeli politikası
Geçtiğimiz seçimlere kadar AKP’nin önemli kalelerinden biri olan Urfa’da bu kez seçimin kaderini, Suriyelilere dönük politikalar belirleyecek. Suriyelilerin, kentte ucuz iş gücü olarak çalıştırılmaları, emlak fiyatları ve işsizlikteki artış, Urfalı için önemli bir fay hattı olmuş durumda. AKP seçmeni, Suriyelilere dönük politikasından dolayı, partilerini cezalandıracaklarını dile getiriyorlar.
AKP’nin ‘aday’ sorunu AKP’lilerin bile dilinde. Kentin sevilen ismi Ahmet Fakıbaba, AKP’nin aday listesinde 7. sırada kendisine yer bulabildi. Kendisi de bu duruma kırgın. Fakıbaba, seçimin AKP için zor geçeceğini düşünüyor. Baydemir ise Fakıbaba’nın aksine rahat. Kenti, aradığı muhalefete kavuşturduklarını söyleyen Baydemir, seçimden birinci parti çıkacaklarını düşünüyor.
Mardin'de Gündem Rojava
Mardin’de şehre günlerdir Kobanê’den cenazeler gelmeye devam ediyor. Çatışmaların ardından, bazı cenazeler ya yeni bulunuyor ya da memleketlerine taşınıyor. Seçim çalışmaları, gelen cenazelerin gölgesinde devam ediyor.
AKP’nin liste başında Orhan Miroğlu, HDP’de ise Mithat Sancar var. HDP listelerinde Mıhellemi ve Süryani adayı da var. Geçtiğimiz dönem milletvekili olan Erol Dora ve Mıhellemi Derneği Başkanı Mehmet Ali Aslan, HDP listelerinde.
AKP ve HDP dışında bir de bağımsız aday Şakir Nuhoğlu var kentte. Bu durum AKP’lileri oldukça rahatsız ediyor.
Miroğlu: HDP barajı geçerse Öcalan’ın rolü biter
AKP’nin en etkili kozu Orhan Miroğlu, birinci sıradan aday. Midyat ilçe binasında görüşüyoruz. Kapının önünde çevik kuvvet bekliyor. Gerginliği ses tonundan belli oluyor. HDP’ye yükleniyor, “HDP barajı aşarsa Öcalan’ın rolü biter”. Öcalan’ın rolüyle, baraj arasındaki bağlantıyı “HDP, Kandil ile Öcalan arasında ama Kandil’in yanında duruyor” diye kuruyor.
Miroğlu’na göre HDP, seçime bağımsız adaylarla girmeli ve AKP’yle partner olarak kalmaya devam etmeli. Miroğlu, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Kobanê açıklamalarının ise yanlış anlaşıldığını ve basının konuşmaları bağlamından kopardığını söylüyor. Bölgeye gelen cenazelerin de seçim öncesinde bilinçli olduğunu düşünüyor.
Sancar: Mardin için çözüm Rojava
HDP’nin en önemli kozu, akademiden siyasete geçiş yapan Mithat Sancar. Mardinli. Arapça ve Kürtçe biliyor. Sokaklarda oldukça rahat.
“Kobanê’den sonra Kürtlerin kimlik bilinci yükseldi diyen Sancar’ın HDP’nin barajı geçmemesi ihtimaline dair öngörüleri ise şöyle: “Bir kaos değil ama bir yönetim krizi ortaya çıkacak. Bizim oylarımızın özgül ağırlığı yüksektir. Baraj altında kalmak demek, coğrafyanın bir bölümünün kendi talepleriyle temsiliyetsiz kalması demektir.”
Sancar, Mardin’in sorunlarının çözümü konusunda da Rojava’yı ve Kobanê’yi adres gösteriyor. “Mardin’in ekonomisi, büyük ölçüde Suriye ye da Güney Kürdistan’a nakliye üzerinedir. Rojava’da yaşananlardan sonra nakliyecilik büyük ölçüde öldü. Organize sanayide üretim yarı yarıya düştü. Geriye inşaat kaldı ama onun da sınırlarına gelindi çoktan.”
Sancar, tarım konusunda da mayınlı arazileri adres gösteriyor: “Meclis’te olursak ilk hedef sınırı mayınlardan temizleyip güvenli hale getirerek, Rojava politikasını değiştirmeye zorlamak. İş birliği olunca bölge ekonomisi iki katı canlanacak. Güney Kürdistan ile ticaret ilişkileri de oturacak.”
Diyarbakır: Kobanê kırılma noktası
Kürt siyasetinin kalesi durumunda olan Diyarbakır’da, gündem çözüm süreci. En büyük temenni, sürecin devam etmesi ve HDP’nin de barajı geçmesi.
Hükümetin Kobanê politikasına tepki büyük. Erdoğan’ın Kürt sorunu yoktur açıklamaları da bölgede AKP’li adayları oldukça zorlamış durumda. AKP’nin bölgedeki seçim çalışmalarının oldukça zayıf olduğu, çekingen bir seçim çalışması yürüttüğü, sık sık dile getiriliyor.
AKP’de Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz, iş dünyasının önemli isimlerinden Salim Ensarioğlu ve eski milletvekili Haşim Haşimi ön sıralarda. AKP’nin aday listelerinin, mevcut oy potansiyelini koruma üzerine kurulduğu ve sürecin dikkat alınmadığı görüşü dile getiriliyor.
HDP’nin adayları AKP’ye kıyasla daha güçlü gibi. İmralı heyetinden İdris Baluken, AP eski Milletvekilli Felenkas Uca, Altan Tan, PKK kurucularından Kemal Pir’in akrabası Ziya Pir, listede dikkat çekiyor. Diyarbakır’ın eski müftüsü Nimetullah Erdoğmuş da HDP listelerinden Meclis yolunda. HDP’nin barajı geçerse kentten 8 milletvekili çıkartabilecek oyu alabileceği düşünülüyor.
Hüda Par da bağımsız adayıyla seçim çalışmasında. Hüda Par’ın beklentisi HDP’nin baraj altında kalması.
AKP’li Haşimi: “AKP olmazsa süreç bitecektir”
AKP’nin milletvekili adaylarından Haşim Haşimi’nin temel gündemi çözüm süreci. Sürecin geleceği konusunda oldukça net. HDP’ye dair sözlerinde oldukça dikkatli. “Siyaset yapıyoruz. Tartışmalar olacak ama düşmanlık yapmayız.”
Haşimi, Erdoğan’ın güçlü kişiliğine güveniyor. Erdoğan’ın ‘Kürt sorunu yoktur’ açıklaması hatırlatınca, “Seçim öncesindeki açıklamalara takılmayalım. Seçimden sonra süreç rayına girecek” diyor.
Haşimi, AKP’nin Anayasa’yı değiştirecek güce sahip olması durumunda Kürt sorunun kökten çözüleceğini savunuyor. Şimdiye kadar neden değiştirmedi sorusuna da cevabı aynı şekilde net “Gücü yetmedi.”
Baluken: Çözüm süreci için AKP gerilemeli
HDP adayları, seçim konusunda oldukça rahat. İmralı Heyetinden ve Diyarbakır milletvekili adayı İdris Baluken, barajın altında kalınması gibi bir ihtimal olmadığını söylüyor.
Baluken, çözüm süreci konusunda AKP’yi sert dille eleştiriyor: “Masa yok, çözüm yok, izleme heyeti yok, Dolmabahçe yanlış ve en sonunda Kürt sorunu yok. Bunları görmezden gelmeyeceğiz. AKP, stratejik olarak savaş hazırlığı yapıyor. AKP, demokratikleşmeye direniyor. Bu açıklamalar milliyetçi oylara sahip olmaktan çok, devreye konan stratejik bir karardır. Biz Başbakan ve bakanların açıklamalarını dikkate almıyoruz. AKP, Erdoğan üzerinden bir hat belirliyor. Seçimde kararlı bir barış iradesi ortaya çıkarsa, Erdoğan’ı durdurabilecek bir tablo ortaya çıkacaktır. ”
Ezidilerin Meclis umudu
Feleknas Uca, HDP’nin barajı geçmesi durumunda ilk Ezidi milletvekili olacak. Türkiye’deki Ezidi nüfusunun binin altında olduğunu söyleyerek sorunlarına dikkat çekiyor: “Türkiye’de din olarak tanınmıyor. Din haneleri nüfus kâğıtlarında halen boş. Hoşgörüsüzlük yüzünden Avrupa’ya yoğun göç yaşandı.”
Şengal’de Ezidilere yönelik IŞİD saldırısından sonra, Türkiye’deki Ezidi nüfusunun 20 bine ulaştığını söyleyen Uca, “Kürdistan bölgesine 31 bin Ezidi geldi. 20 bini halen burada yaşıyor. Fakat mülteci statüleri yok. Devlet tarafından hiçbir yardım yapılmıyor. İhtiyaçlarını belediyeler, HDP, DBP ve yerel halk karşılıyor. Sağlık hizmetlerine erişemiyorlar. Suriyelilerle aynı koşullara sahip değiller. ”
